Frjáls verslun - 01.12.1942, Page 53

landrýmið og margir staðir virðast glæsilegri
frá hendi náttúrunnar. Mér varð hugsað til
Reykjavíkur. Þar rak öndvegissúlur ,,íslands
fyrsta föður“, en rak nokkrar öndvegissúlur
hér? — Ég komst brátt að ástæðunni. Þegar
til þess kom að velja borgarstæðið, þótti ekki
fært að hafa það annarstaðar en í öðru hverju
ríkjanna Virginia eða Maryland. Þá voru þau
ríki fólksflest og lágu að sjó. En þá kom upp
mikill rígur milli fylkjanna og hann var svo
magnaður, að gamli Washington kvað upp
þann Salomonsdóm, að bæði fylkin skyldu láta
land undir hina nýju borg og afhentu þau síð-
an hvert sinn skika á bökkum Potomac-ár. —
Svo var tekið að byggja borgina, en sá var
galli á, að svæðið var afar blautlent og þrátt
fyrir allar þær breytingar, sem orðnar eru, ber
loftslagið keim af staðnum, og er molluheitt og
þyngslalegt.
Mér fannst nokkuð undarlegt í fyrstu, hvern-
ig götur borgarinnar eru nefndar. — Aðeins
stærstu göturnar eru nefndar með nöfnum og
heita þá eftir ríkjunum í hinu Bandaríska sam-
bandi, en annars eru göturnar með bókstöfum
eða númerum. Þegar maður kynnist þeirri
reglu, sem liggur fyrirkomulagi þessu til grund-
vallar, er mjög auðvelt að rata í borginni. —
Mér fannst til stórrar prýði að önnur eins
götunöfn og Skeggjagata, Guðrúnargata og
Skarphéðinsgata fyrirfundust ekki! Þó að ekki
nema stórborg eins og Reykjavík, sem þolir
slíkar smekkleysur.
Mikið þykir af bifreiðum í Washington og er
talið, að þar séu fleiri bifreiðar per capita en í
nokkurri annari borg. Ég efast reyndar um,
að þetta sé rétt. Ég gæti vel trúað, að Reykja-
vík færi fram úr Washington að þessu leyti.
Mér hefir aldrei blöskrað umferð nokkurs stað-
ar eins og í Reykjavík. Mér blöskraði hún, er ég
fór vestur og mér blöskraði hún ekki minna,
þegar ég kom að vestan aftur.
Ef maður færi að lýsa Washington, yrði það
langt mál. Ég veit heldur ekki hvort þeir, sem
lesa „Frjáls Verzlun" eru svo mjög fíknir í
ferðasögur innan borga. Þess vegna sleppi ég
því, en kem hins vegar með nokkrum orðum
að ýmsu viðvíkjandi stjórnmálunum vestra, er
ég kynntist af viðtölum eða blaðalestri.
Ef Bandaríkjamenn eru spurðir um Roose-
velt og vinsældir hans, eru svörin misjöfn, eins
og ósköp er eðlileg't. Ég hafði fengið það álit
af ýmsu, sem ég las hér heima, að í rauninni
væru Bandaríkin ekkert annað en Roosevelt og
Roosevelt væri Bandaríkin. En þessu er ekki
þannig farið og svörin, sem ég fékk voru ýmist
á þá leið, að Roosevelt væri mikilmenni og stór-
FRJÁLS VERZLUN
vitur, og þá hefi ég sennilega hitt ákveðna de-
mokrata, eða að sagt var að forsetinn væri að
vísu góður, en til væru þó í Bandaríkjunum
miklu betri menn. Ég býst við, að svipuð svör
yrðu upp á teningunum hér heima, t. d. ef út-
lendingur spyrði um forsætisráðherrann, Ólaf
Thórs, hvert hann væri ekki afbragð annara
manna. Nokkrir mundu svara játandi, aðrir
láta sér fátt um finnast. Eða ef spurt væri um
Jónas frá Hriflu?
Nú ætla ég ekki að telja nokkrum trú um að
ég hafi svo góða þekkingu á pólitískum flækj-
um í Bandaríkjunum, að ég sé þar dómbær, en
málshátturinn segir, að glöggt sé gestsaugað og
ég „fékk á tilfinninguna", að mjög væru skiptar
skoðanir um forsetann og stjórn hans og að
þessi tvískinnungur mundi jafnvel vera vax-
andi. Hitt er svo aftur allt annað mál, að þjóð-
in er mjög ákveðin og einbeitt í þeim ásetningi
að sigra andstæðingana og þar er ekki bilbug
að finna. Sigrar andstæðinga forsetans í hin-
um nýafstöðu kosningum benda ákveðið til þess
að kjósendum finnist hann orðinn nokkuð
heimaríkur og vilji gefa honum bendingar um
að völdin og vinsældirnar séu bi’eytingum und-
irorpið.
1 október skall yfir töluvert pólitískt óveður,
sem blöðunum varð tíðrætt um. Forsetinn kall-
aði blaðamen á sinn fund og var þá ekki myrk-
ur í máli og fengu ýmsir orð í eyra. Forsetinn
lofaði mjög starfsþrek þjóðarinnar og sigur-
vilja hennar. Þjóðin skilur, sagði hann, hvað
styrjöldin er og hvaða starfshætti þarf að taka
upp, ef sigur á að vinnast, en Washington, skil-
ur það ekki. Með þessu átti forsetinn við stjórn-
málamennina. Hann sakaði þá um að hafa taf-
ið framgang mikilsverðra laga, svo sem -lag
laganna urn stöðvun dýrtíðarinnar. Hann sak-
aði ennfremur blöðin um að útbreiða allskonar
sögusagnir og upplýsingar og siðast ákærði
hann harðlega ýmsa ónafngreinda embættis-
menn fyrir að hafa haldið því fram í ræðu og
riti að framleiðslan væri minni en gert hafði
verið ráð fyrir og að Bandaríkjamenn gætu
tapað styrjöldinni.
Rétt áður en forsetinn setti fram þessar á-
kærur hafði landbúnaðarráðherrann haldið
ræðu, sem var fremur svartsýn og sjálfur Don-
ald Nelson, æðsti maður stríðsframleiðslunnar,
látið í ljósi að hún gengi hvergi nærri að ósk-
um. Þetta fór illilega í taugarnar á forsetanum.
Hann lét dæluna ganga yfir blaðamönnum og
strax sama daginn komu blöð út með litmikl-
um fyrirsögnum af prédikun forsetans.
*
57