Frjáls verslun - 01.02.1961, Blaðsíða 8

Verzlunarbankinn stofnaður
Hinn 4. febrúar sl. boðaði stjórn Verzlunar-
sparisjóðsins til stofnfundar Verzlunarbanka Is-
lands h.f. Voru þá liðin rétt fimm ár frá stofnun
Verzlunarsparisjóðsins, en hann var stofnaður
4. febrúar 1956. Fundurinn var haldinn í Tjarn-
arbíói og hófst hann kl.
14,30. Fundarstjóri var
kjörinn Geir Hallgríms-
son, borgarstjóri, en
fundarritarar Sveinn
Snorrason, framkv.stj.
Kaupmannasamtaka Is-
lands og Gunnlaugur J.
Briem, fulltrúi.
I upphafi fundarins
flutti Egill Guttorms-
Höskuidur óiafsson, sou, storkaupmaður,
bankastjóri stjórnarform. Verzlunar-
sparisjóðsins, ræðu, þar sem hann rakti aðdrag-
andann að stofnun Verzlunarsparisjóðsins og
undirbúning stofnunar Verzlunarbankans. Kom
fram í ræðu hans að stjórn Verzlunarsparisjóðs-
ins hefir á undanförnum árum unnið markvisst
að undirbómingi málsins, og hafa verið gerðar
ályktanir á aðalfundum sparisjóðsins árin 1959
og 1960, þar sem ábyrgðarmenn sparisjóðsins
lýstu einróma og eindregnum stuðningi við þá
tillögu að Verzlunarsparisjóðnum yrði breytt í
verzlunarbanka. A öndverðu ári 1960 var málið
tekið upp við ríkisstjórnina og óskað eftir fyrir-
greiðslu hennar um sérstaka lagasetningu um
Verzlunarbankann. Ilinn 5. marz 1960 barst
stjórn sparisjóðsins svar viðskipta- og banka-
málaráðherra, Gylfa Þ. Gíslasonar, og var lýst
yfir í því, að ríkisstjórnin teldi eðlilegt að Verzl-
unarsparisjóðnum yrði breytt í verzlunarbanka,
urskostnaði, sem er langtum hærri hér en alls staðar
sem ég hefi spurnir af? Þarf ekki að þyngja þau
skilyrði, sem fjárfestingarsjóðir útvegsins setja fyrir
að veita lán, og auka eftirlit með því, hvernig láns-
fénu er varið?
Þessi og ýmis vandamál tengd rekstri sjávarút-
vegsins þarf að leysa, ef hann á að halda forystu-
hlutverki sínu næstu árin og á að geta reynzt sú
undirstaða, sem uppbygging annarra atvinnuvega
þarf nauðsynlega að geta stuðzt við. En til þess að
svo verði, þarf að halda framleiðslukostnaðinum
í skefjum með hagkvæmari rekstri.
Niðurlag
t stuttu máli vil ég nú draga þessar ályktanir
helztar af því, sem hér að framan hefir verið sagt:
/ fyrsta lagi getur enginn atvinnuvegur, og sjáv-
arútvegurinn þó sízt, þróazt eðlilega, ef efnahags-
kerfinu sjálfu er ekki stjórnað á eðlilegan hátt. Hag-
kvæmni í rekstri fyrirtækja verðnr því ekki náð,
þrátt fyrir mikla tækni, nema ýmsum grundvallar-
skilyrðum í stjórn efnahagsmálanna sé fullnægt.
Hins vegar nýtist hin góða tækni ekki vel, nema
fyrirtækjunum sé farsællega stjórnað. Mótun eða
sköpun margra þeirra vandajnála, sem útvegurinn
á við að stríða í dag, var honum ekki sjálfráð, held-
ur má segja að um nauðvörn hafi verið að ræða.
Hitt er svo annað mál, að sú þróun efnahagsmál-
anna, sem hér hefir orðið, hefir villt. mönnum sýn
og innleitt spillt hugarfar og slæma siði, og af því
hefur sjávarútvegurinn ekki farið varhluta.
/ öðiu lagi. Þegar því skyndilega er söðlnð um
og ný stefna tekin í efnahagsmálum, hlýtur hver
sá atvinnuvegur, sem miðað hefur uppbyggingu
sína við illa gerða þjóðfélagsumgjörð, að vera i erf-
iðri aðstöðu til að byrja með, og verður löggjafinn
og framkvæmdavaldið að taka tillit til þess.
/ þriðja lagi. Verkefnin, sem einkum er við að
etja í dag, eru því myndun nýrra viðhorfa —
reksturinn þarf að færast á hinn nýja grundvöll og
síðan mun þróunin mótast af hinumn nýju við-
horfum.
Sum vandamálin má leysa á tiltölulega skömm-
um tíma, en önnur eru langæ í eðli sínu. Höfuð-
atriðið er að útvegsmenn, landsfeður og almenn-
ingur líti raunsæjum augum á vandamálin.
Þróunin í uppbyggingu útgerðarinnar má ekki
lengur miðast við verðbólgu heldur jafnvægi, og
fjárfestingu og rekstur verður að miða við það að
skila netto-arði, en ekki brúttó-aukningu afrakstrar-
ins, sem jafnóðum er gleypt af hærri tilkostnaði.
8
FRJÁIíS VBRZLUN