Frjáls verslun - 01.02.1961, Blaðsíða 25

fugla, sem þangað leita á hverju vori. Lundinu tek-
ur sig t. d. upp langt sunnan úr Atlantshafi, þar
sem hann dvelst á vetrum, og greiðir för norður á
bóginn. Hann kemur aðcins fyrr en krían, sem kem-
ur oft alla leið sunnan úr Miðjarðarhafi.
Þessir harðgeru, litlu fuglar finna það á sér, þegar
daginn tekur að lengja hér norður frá. Þá muna
þeir eftir því, að í fyrra áttu þeir egg og unga
vestur við Breiðafjörð eða norður við Langanes-
strendur. Þá leggja þeir upp í langa ferð, burt frá
heitu löndunum, þar sem nóttin er dimm og heit,
móti hinu norðlæga vori og sumri, þar sem nóttin
er björt og sólin skín stundum allan sólarhringinn.
Langt, langt í norðri bíður lítil lundahola og dá-
lítill kríubolli eftir því að lundinn og krían komi
á varpslóðir sínar. Og fyrr en varir fljúga þessir
þrautseigu vorgestir í hlað. 14. maí sezt krían af
vísindalegri nákvæmni í Tjarnarhólmann eða vest-
ur í Æðey og Vigur. Og með henni kemur ótrúlegt
líf og erill. I raun og veru er vorið varla komið
fyrr en krían er komin. Það er hún, sem heldur
uppi hljómleikum frá morgni til kvölds. Hún hefur
bæði stóra hljómsveit, kvartett og dúett. Og það
er hún, sem sker upp herör, þegar hrafn, fálki eða
kjói nálgast varplandið. Það er þessi litli og félags-
lyndi fugl, sem snýst til varnar og rekur óvininn
oftast á flótta.
Lundinn hefur hægara um sig. En hann kemur
i stórhópum að fjölda eyja víðs vegar við strendur
íslands. Þar þreytir hann flug frá vori til hausts,
á eitt eða tvö egg í misjafnlega langri holu og
hverfur síðan suður á bóginn, þegar sumri tekur
að halla. Að honum er hin mesta prýði. Sjórinn
kringum eyjuna er svartur af lunda. Og sjálf eyjan
er þakin af honurn. Þar labbar hann um með sitt
rauða nef og hvítu bringu eins og virðulegur pró-
fastur, sem ber ábyrgð á amllegri velferð fjölda
sóknarbarna.
Mergð lundans er ótrúleg. Mér er næst að halda,
að hann skipti milljónum við þær eyjar, sem eru
helztu heimkynni hans hér á landi.
Eilíf barátta
Ennþá eru ótaldir fjölmargir vorgestir eyjanna
við strendur íslands. Hver getur til dæmis gleymt
litlu, blásvörtu teistunni með hvítu vængjabrodd-
ana sem hefur orpið undir gömlum togarahlera við
bæjarhúsið. Hún situr sæl og örugg á hreiðrinu
sínu, þar sem hún hefur orpið tveimur eggjum.
Hún hefur átt þarna hreiður í nokkur ár og veit,
að hún er velkomin, og að engin muni ganga á
rétt hennar. Þegar skyggnzt er bak við hlerann,
sér í tvö tindrandi teistuaugu. Hún er ljómandi
falleg, litla teistan. Og lnin mun halda áfram að
verpa á þessum stað rneðan líf hennar endist.
Hinar ýmsu andategundir, sem verpa víðs vegar
um eyjuna eru styggari og mannfælnari. En það
er ánægjulegt að horfa á þær halda með ungahóp-
inn sinn til sjávar að lokinni útungun. Smáfugl-
arnir, máríuerlan, sólskríkjan og músarrindillinn,
eru líka dálítið tortryggnir, þótt þeir eigi hreiður
allt í kringum hús og heimkynni eyjafólksins.
En allir þessir fuglar, farfuglar og staðfuglar,
sjófuglar og mófuglar, mynda í raun og veru ríki
í ríkinu. Þeirra veröld er sérstakur heirnur, fullur
af lífi og baráttu, fegurð og fjölbreytileik. Þar
skiptast einnig á skin og skúrir, sorg og gleði. I
fuglaríkinu getur að líta hina eilífu baráttu milli
tegunda og einstaklinga. Það er þessi fjiilþætta
barátta fyrir lífinu, sem setur svip sinn á vorkom-
una út við eyjar blár. Hún birtist í þúsurnl sí-
breytilegum myndum, fullum af unaði og fegurð og
jafnvel sársauka.
Við fögnum vori og sumri, hvort sem við erum
stödd í bæjum eða sveitum lands okkar. En dýrð-
ar þess og fjölbreytileika, fegurðar þess og töfra,
njótum við hvergi eins og lit við eyjar blár.
FRJÁLS VERZLUN
25