Frjáls verslun - 01.07.1961, Blaðsíða 17

izt var í stofnun sölumiðstöðvar, og er hún vissu-
lega athyglisverð. Það er vissulega rétt, að mikil
mistök áttu sér stað áður en núverandi sölufyrir-
komulag var tekið upp, og þurfti að gera átak til
úrbóta. En það ber þó að hafa í huga, að tímarnir
voru þá mjög „krítiskir“ í heimsmálunum, og koma
þurfti þá á mjög ströngu eftirliti með því, að ekki
ættu sér stað undirboð milli einstakra útflytjenda.
í lögum Sölumiðstöðvarinnar er tekið fram í 7.
gr., að félagsmönnum beri að afhenda félaginu alla
framleiðslu frystihúsanna og sé eigi heimilt að selja
sjálfir tða fela öðrum sölu framleiðslu sinnar, og í
16. gr. eru viðurlög við þessu broti, en þau geta
verið háar sektir eða jafnvel brottrekstur úr félag-
inu og missir mikilvægra réttinda. Eru þessi laga-
ákvæði mjög ströng. Það kemur því skýrt fram í
lögum, að Sölumiðstöðin annast alla sölu erlendis
fyrir félagsmenn sína.
í framkvæmd hefur salan á frosnum fiski verið
eingöngu gerð af Sölumiðstöðinni sjálfri, og mun
vart finnast dæmi þess, að tilboðum frá innlendum
aðilum hafi verið tekið.
Hér tel ég, enda þótt Sölumiðstöðin sé eflaust
mjög vel rekið fyrirtæki í dag, að í framtíðinni sé
framleiðendum mikil hætta búin, vegna bess, að slík
uppbygging er algjörlega háð stjórn félagsins á
hverjum tíma. Sérhverju fyrirtæki er nauðsynlegt
að hafa aðhald og samkeppni, og ég tel, að slík
samtök sem Sölumiðstöðin eigi að notfæra sér getu
og hæfileika innlendra kaupsýslumanna. Það er
vissulega nauðsynlegt fyrir Sölumiðstöðina að ráða
yfir ákveðnu magni framleiðslunnar. Hún á við
harða samkeppni að etja í löndum eins og Ameríku,
Englandi, Hollandi, og á þessum stöðum hefir hún
komið sér upp verksmiðjum til þess að vinna fisk-
inn á lokastig fyrir neytandann. Þessi starfsemi er
vissulega lofsverð, en þó verður hér einnig að gæta
varkárni. Það getur verið, að slíkt sölufyrirkomu-
lag bregðist, í samkeppninni, og er þá varhugavert
að liafa ekki samhliða aðra möguleika.
í Aineríku eru fjölmargir aðilar, er annast kaiip
á freðfiski, og tel ég það nauðsynlegt að hafa við-
skiptasambönd við fleiri en einn aðila.
Slík hliðstæð dæmi eru hjá öðrum löndum þar
sem innkaupin á freðna fiskinum eru í höndum
margra aðila.
Hér tel ég, að Sölumiðstöðin eigi ár hvert, að
selja vissan hluta af heildarframleiðslu sinni eftir
tilboðum frá innlendum aðilum. Með því hagnýtir
hún sér hæfileika og getu margra manna og forðar
félaginu frá stöðnun. Slík ráðstöfun myndi einnig
sérstaklega vera heppileg til þess að örva sölu til
nýrra markaða. í dag seljum við lítinn sem engan
freðfisk til Sviss og Austurríkis. Þar er þó góður
markaður fyrir okkar fisk, og hafa Danir og Norð-
menn selt freðfisk þar fyrir mjög hagstætt verð.
Iíér er tilvalið verkefni fyrir athafnasama menn
og ætti Sölumiðstöðin að stuðla að slíkri starfsemi.
Norðinenn senda árlega út unga menn til þess að
athuga um markaði í vanþróuðum löndum eins og
Afríku og S.-Ameríku, og ef þessir menn ná góðum
samböndum, uppskera þeir ávöxt sinnar vinnu og
starfa í samráði við samtök framleiðenda. A þenn-
an hátt geta útflytjendur hagnýtt sér kosti frjálsra
viðskipta. Það hefur komið fram í blaðaskrifum,
að Sölumiðstöðin hefur gert sölusamning í Þýzka-
landi fyrir freðsíld, í Svíþjóð fyrir dýrafóður og í
Englandi fyrir frystan kola. í þessum tilfellum hef-
ur framleiðendum verið algjörlega meinað að selja
umræddar vörur, ncma í gegnum Sölumiðstöðina.
Það hefur komið fyrir á sl. ári, að síldin, er átti að
senda út, var dæmd ónotæf, en síðan fengu einstakir
aðilar leyfi til útflutnings sjálfir, og þá gátu þeir
selt urnrædda vöru á mjög hagstæðu verði. Svipað
dæmi hefur átt sér stað með sölu á frystum kola.
I þessum tilfellum hefur það munað framleiðend-
urna mjög miklu að geta haft sjálfir hönd í bagga
um söluna. Þessi dærna sýna, hversu nauðsynlegt
það er að hafa samband við fleiri en einn aðila i
þeim löndum, þar sem innflutningurinn er frjáls.
Ég er nýkominn úr ferðalagi um Evrópu, en þar
kom ég á fjölmargar kaupstefnur, en stærstar voru
þær í Leipzig og Frankfurt. Það var leiðinlegt til
þess að vita, að nær sérhvcr menningarþjóð var
með sýningu á þessum stöðum, nema við. Færey-
ingarnir voru með snotra sýningu í Leipzig, þar
sem þeir buðu m. a. „færeyska Íslandssíld'1, eins
og þeir kölluðu hana. Einnig sáum við sýnd teppi,
sem voru sögð úr íslenzkri ull, en að þessu tvennu
frátöldu sáum við ekkert, sem minnti á okkar land
Hér liurfum við að geva gagngera breytingu, og
þurfa samtök eins og Sölumiðstöðin að vinna að
aukinni auglýsingu á framleiðslu okkar. Að síðust.u
vildi ég leggja áherzlu á, að sala á freðfiski okkar
til ;,bundinna“ landa, þar sem einn aðili annast
innkaup á að vera í höndum þessara samtaka, en
sölu til „frjálsra“ landa eiga þessi samtök að gefa
frjáls að hluta. Með því tryggja þau sig gegn því
að staðna og rækja sína þjónustu betur við frnnileið-
endurna og þjóðina í kejld,
FRJALS VERZLUN
17