Frjáls verslun - 01.07.1961, Blaðsíða 24

í skýrslu til útvarpsstjóra frá yfirverkfræðingi
útvarpsins frá í október 1957 segir m. a.:
„Onnur hlið þessara mála er innflutningur við-
tækja og viðgerðarefnis hjá Viðtækjaverzluninni.
Öll slík innkauj) virðast vera af mesta handahófi
og þess alls ekki gætt að hafa rétta varahluti á
boðstólum, auk þess sem afgreiðsla hjá verzluninni
er í mesta ólcstri. Þetta atriði stendur öllu við-
haldi á tækjakosti landsmanna mjög fyrir þrifum,
og nú í augnablikinu (okt. 1957) eru nær allar við-
gerðir stöðvaðar fyrir efnisskort. Almennur gjald-
eyrisskortur á þar nokkra og mikla sök, en val á.
varahlutum og skökk innkaup valda þar þó mestu
um. Það virðist því vera eðlilegt, að ef Alþingi og
ríkisstjórn ætlast til þess að Ríkisútvarpið eigi að
styðja að bættum útvarpsnotum í landinu með
því að halda uppi og styrkja viðgerðarferðir, þá
fái það íhlutun um innkaup og úthlutun söluum-
boða Viðtækjaverzlunarinnar.“
1 63. gr. reglugerðar um útvarpsrekstur ríkisins,
sem fjallar um einkasölu á útvarpstækjum, segir:
„Útvarpsstjóri heldur fundi eigi sjaldnar en
einu sinni í mánuði hverjum, þar sem til eru
kvaddir verkfræðingar útvarpsins, fram-
kvæmdastjóri Viðtækjaverzlunarinnar og for-
stöðumaður viðgerðarstofu og viðtækjasmiðju.
Á fundum þessum skal ræða samstarf við-
komandi stofnana og aðkallandi mál í rekstri
þeirra til tryggingar hagfelldum útvarpsrekstri
og útvarpsnotum í landinu.
Fundargerðir skulu færðar í gerðabók út-
varpsstjóra.“
Eftir því sem bezt verður vitað, hafa þessir
fundir ekki verið haldnir mörg undanfarin ár og
samstarf milli Ríkisútvarpsins og Viðtækjaverzlun-
arinnar varðandi innkaup viðtækja og varahluta
til þeirra er ekkert, enda þótt fyrirmæli séu þar að
Iútandi í grein þeirri, sem tilgreind var hér að
framan.
Viðtækjaverzlunin er þannig einráð um inn-
flutning og dreifingu viðtækja og varahluta til
þeirra, og, eins og fram kemur af ummælum yfir-
verkfræðings Ríkisútvarpsins í október 1957, hafa
reynzt vera mikil vanhöld á innflutningi varahluta
og viðtækja, sem einkanlega hefur valdið ýmsmn
erfiðleikum í sambandi við viðhald á viðtækjum.
Að áliti Ríkisútvarpsins hefur þannig verið orðið
tímabært árið 1957, að ráðin yrði bót á því vand-
ræðaástandi, sem þá ríkti í þessum efnum. Þess
hefur þó ekki orðið vart, að neinar verulegar breyt-
ingar til bóta á ríkjandi ástandi hafi síðan átt sér
stað, þar sem stöðugur skortur er bæði á viðtækjum
og varahlutum.
24
Sumarið 1959 mun Viðtækjaverzlunin hafa geng-
ið frá kaupum á viðtækjum í Hollandi og Vestur-
Þýzkalandi fyrir verulegar fjárhæðir. Ætlunin hef-
ur verið, að tæki þessi yrðu tilbúin til sölu seinni
hluta ársins eða fyrir jól eins og oft áður. Margt
bendir til, að ekki hafi verið hirt um að tryggja
gjaldeyrisheimiklir fyrir tæki þessi fyrir fram. úr
því að þau lágu á hafnarbakkanum óafgreidd langt
fram á næsta ár. En lítið sem ekkert var á boð-
stólum af viðtækjum seinnihluta ársins, nema við-
tæki frá Austur-Evrópu, en lítill áhugi mun vera
á þeim meðal kaupenda.
Þetta mun ekki vera einsdæmi, ]>ví á undanförn-
um árum hafa stórar viðtækjasendingar frá Vestur-
Evrópu legið mánuðum saman óafgreiddar í vöru-
geymslum viðkomandi skipafélags, þar sem greiðsla
])eirra hefur sennilega ekki verið tryggð fyrir fram
í banka.
Þetta mun einkasalan væntanlega telja, að sé
að gera stór og hagkvæm innkaup í þágu hagsmuna
útvarpsnotenda. Það skiptir hana minnstu máli,
þó að kaupendur þurfi að bíða 6 til 12 mánuöi
eftir nýjustu gerðum af viðtækjum fyrra árs, og að
nýjar gerðir viðtækja næsta árs á eftir séu komnar
á markaðinn og fáanlegar með stuttum fyrirvara.
Viðtækjaverzlunin hefur margoft sjálf sýnt og
sannað, að hún er algerlega óhæf um að annast J)á
þjónustu við útvarpsnotendur í Iandinu, sem gera
verður kröfu til í þessari grein viðskipta.
í fáum greinum viðskipta á heimsmarkaðnum er
um að ræða meiri samkeppni en í viðtækjum, enda
þar ekki um að ræða neinn almennan „standard“.
Stöðugar framfarir í tækni og frágangi eiga sér
stað á })essu sviði og sérhver viðtækjaframleiðandi
býður upp á viðtæki með eiginleikum, sem aðrir
framleiðendur ekki hafa upp á að bjóða. Af þessu
leiðir, að notendur eiga og vilja sjálfir hafa úrslita-
vald um val þeirra tækja, sem þeim henta bezt, þar
sem um mikið úrval getur verið að ræða, jafnvel
frá einum og sama framleiðanda.
Einkasala á viðtækjum hér á landi mun vera
algjört einsdæmi í hinum frjálsa heimi nú, ekki síð-
ur en árið 1930, þegar til hennar var stofnað.
Mjög má draga það í efa, að Viðtækjaverzlunin
hafi orðið útvarpsnotendum í landinu til annars
en ógagns, enda varla við því að búast, að einn
maður eða nefnd manna með vafasaman smekk
geti með góðu móti annazt val viðtækja fyrir heila
])jóð, þó fámenn sé. Hins vegar kann að vera, að
stofnun Viðtækjaverzlunarinnar hafi eitthvað flýtt
fyrir almennum útvarpsnotum í landinu, þar sem
henni var gert kleift að selja viðtæki með hagkvæm-
um lánskjörum a. m. k. fyrst í stað, en langt mun
vera orðið síðan það var.
Viðtækjaverzlunin hefur frá upphafi verið rekin
rRJALK VERZLUN