Frjáls verslun


Frjáls verslun - 01.07.1961, Blaðsíða 6

Frjáls verslun - 01.07.1961, Blaðsíða 6
til að aðlaga sig breyttum aðstæðum eru mjög mis- jafnir. Hins vegar benda þær tölur, sem ég hef nefnt, til þess, að verulegur hluti þess iðnaðar, sem nýtur tollverndar, mundi geta komizt af með mun minni vernd eða jafnvel enga, sérstaklega ef um væri að ræða hæfilega langt aðlögunartímabil, eins og alltaf hcfur verið um rætt, t. d. í sambandi við fríverzl- unarmálið. Erfiðast er að sjálfsögðu að átta sig á þessum hlutum, þegar um er að ræða.iðnaðargrein- ar, sein notið hafa allra mestrar verndar. Fram- leiðslukostnaður þeirra liefur verið miðaður við það háa verðlag, sem hefur verið á þeim erlendu vörum, sem við hefur verið keppt, og það er mjög erfitt að gera sér grein fyrir því, hvort annar framleiðslu- kostnaður hefði verið mögulegur, ef þessi vernd hefði ekki verið fyrir hendi. Það er gamalt lögmál hagfræðinnar, að takmarkakostnaður hvers fyrir- tækis nálgast það verð, sem hægt er að fá fyrir framleiðsluvöru þess á markaði. Það lítur því oftast við fyrstu sýn út fyrir, að allar verðlækkanir hljóti að hafa í för með sér verulegan rekstrarhalla. Reynslan er hins vegar sú, að framleiðslukostn- aðurinn hefur verulegan sveigjanleik, og fyrirtæki geta með breyttri samsetningu framleiðslunnar og oft tiltölulega óvcrulegum samdrætti tekið á sig verulegar lækkanir í söluverði. Sú reynsla, sem þeg- ar er fengin af framkvæmd tollabandalaga og frí- verzlunarsvæða í Evrópu undanfarin ár styður mjög þá skoðun. Yfirleitt virðist. ótti manna við lækkun verndartolla og áhrif erlendrar samkeppni hafa reynzt miklu ástæðuminni en búizt var við, og sama mun eflaust koma í Ijós hér á landi varðandi verulegan hluta iðnaðarins. Því verður þó ekki neit- að, að vandamálið er hér sérstaklega erfitt vegna nokkurra framleiðslugreina, sem njóta tollverndar, sem er langt umfram ]iað, sem yfirleitt mun þekkj- ast í Evrópulöndum. Gerði nefndin á þessu nokkrar athuganir. Hæð verndartollanna Gerðar voru tvær töflur, sem sýndu tollvernd nokkurra vörutegunda, sem nefndin hafði fengið sérstakar upplýsingar um. Á fyrri töflunni eru sýndir brúttótollar á innfluttum vörum, sem einnig eru framleiddar hér á landi. Með brúttótollum er átt við alla tolla, innflutningsgjöld og söluskatt í tolli, eins og þetta var eftir gengisbreytinguna á síðastliðnu ári. Þessi gjöld eru svo reiknuð scm hundraðshluti af cif.-verði hinnar innfluttu vöru, sem íslenzka framleiðslan keppir við. Kom i ljós, hve geysilegur munur er á tollvernd hinna ýmsu iðnaðarvara. Alls náði athugunin t.il 53 vörutegunda. Af þeim báru !) 0—20% tolla, og eru það aðallega útgerðarvörur, 13 báru 20—40% tolla, og voru það aðallega fjárfestingarvörur, 11 báru 60—90% tolla, 14 báru 90—140%, og voru það einkum fatnaðar- vörur, skófatnaður, húsgögn og aðrar neyzluvörur. Sex vörutegundir báru 140—190% tolla, og voru það aðallega ýmsar fatnaðarvörur, en aðeins ein vörutegund, sem athugunin náði til bar tolla yfir 200%. Nú er það að sjálfsögðu augljóst mál, að brúttó- tollar af erlendum samkeppnisvörum eru ekki við- unandi mælikvarði á þá vernd, sem tollarnir veita iðnaðarfyrirtækjum. Taka verður einnig tillit til þeirra tolla, sem iðnfyrirtækin greiða af rekstrar- vörum sínum. Nefndin reyndi að taka tillit til þessa með því að reikna út nettóvernd nokkurra framleiðslugreina með því að draga frá brúttó- tollum innfluttu vörunnar þá tolla, sem íslenzk iðn- fyrirtæki þurfa að greiða af hráefrium til framleiðslu á sams konar vöru hér innanlands. t rauninni væri æskilegt að draga einnig frá tolla, sem lagzt hafa á fjárfestingarvörur iðnfyrirtækja eða gengið inn í kostnað ýmissar vöru og þjónustu, sem þau kaupa hér innanlands. Gögn nefndarinnar leyfðu hins vcgar ekki að taka tillit til annars en tolla af þeim hráefnum, sem ganga beint inn í framleiðsluna. Nettótollarnir, sem þannig fengust, voru svo reikn- aðir sem hundraðshluti af cif.-verði hinnar innfluttu vöru, sem við var keppt. Þessi athugun náði til 23 vörutegunda, og reynd- ist nettóverndin liggja á bilinu frá 0 og upp undir 100. Minnsta nettóvernd eða frá 0—5% hafa t. d. fiskumbúðir, veiðarfæri og áburður, og á bilinu 5— 15% lá sement og miðstöðvarofnar, málning 15— 30%, hurðir 30—40%, skyrtur, leðurskór, sjóklæði og þvottavélar 40—50%, hreinlætisvörur, gluggar og sokkar 60—90%. Það er ekki aðeins eftirtektarvert, hve geysiháir verndartollar eru á ýmsum iðnaðarvörum, heldur ekki síður, hversu geysilega rnikill munur er á þeirri vernd, sem einstakar iðnaðargreinar njóta. Þar að auki eru íslenzk aðflutningsgjöld orðin svo mörg og margbreytileg, að vandfundnar eru tvær vöru- tegundir, sem af þarf að greiða nákvæmlega sömu aðflutningsgjöhl samtals. Það tollakerfi, sem við eig- um við að búa hér á landi, er löngu úrelt, enda byggt upp af handahófi. Eitt er víst, að það sjónar- mið að veita iðnaðinum heilbrigða vernd hefur aldrei ráðið miklu um ákvörðun íslenzkra tolla. Tollar og aðflutningsgjöld hafa að langmestu leyti verið lögð á af hreinum fjáröflunarsjónarmiðum, og það hefur ekki verið athugað fyrr en eftir á, að í skjóli þeirra mundi rísa upp ýmis innlend fram- leiðsla, sem síðar hlyti að óska eftir ]iví, að tekið væri tillit til hagsmuna sinna. Þegar tollarnir verða eins liáir og hér á landi tíðkast, er liætt við því, að sumt af þessari framleiðslu sé ekki mjög hagkvæmt. fyrir þjóðarbúið í heild. Á hinn bóginn má svo benda 6 FHJÁLS VERZLTJN

x

Frjáls verslun

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Frjáls verslun
https://timarit.is/publication/282

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.