Frjáls verslun - 01.10.1971, Blaðsíða 42

Sctndgerðishöfn 1971.
þær út af fyrir sig og með hlið-
sjón af heildarþörfinni á hverj-
um tíma. Venjulegast annast
Hafnamálastofnunin um undir-
búning framkvæmda og alla
hafnargerðina; hún býður
aldrei í verkefni. En þess eru
dæmi, að hafnargerð sé boðin
út, t. d. á Vonnafirði árið 1968,
og var þá tilskilið að verktaki
gæti útvegað lánsfé. Á Akra-
nesi hefur bæjarfélagið sjálft
annast hafnargerðina sl. fimm
ár, en undir eftirliti Hafna-
málasofnunarinnar, og án þess,
að um útbnð væri að ræða.
Með bví að hafa repluleet sam-
band við hafnarstjórnir fær
Hafnamálastofnunin vfirsýn
yfir þróunina og þörf á hverj-
um tíma. Árið 1968 gerði
Hafnamálastnfnunin, í samráði
v'ð hafnarstiórnir og sveitar-
stiórnir. drög að fimm ára áætl-
un um hafnaframkvæmdir,
1968-1972. Þessi fimm ára áætl-
un var fremur óskalisti frá
heimamönnum en raunveruleg
áætlun. Auk þess var listinn
eða áætlunin sett fram á bjart-
svnistímum. undir verulegum
áhrifum frá velgengnisárunum
fvrir 1965, Þess vegna var um
stórtæka áætlun að ræða, sem,
begar á heildina var litið, virt-
ist ekki heDDÍleg undirstaða
undir skinulegum aðgerðum í
hafnamálum næstu árin. Sam-
kvæmt hafnalögum bar Hafna-
málastofnuninni að gera fiög-
urra ára áætlun um hafna-
framkvæmdir á tímabilinu
19fí9-]972. Þessi áætlun tók
fillit til fimm ára áætlunar-
innar, en fól þó í sér verulega
endurskoðun. Um þetta levti
var kominn mikill samdráttur
í efnahagsh'fið, þannig að ríkis-
stiórnin taldi sig ekki geta
gengið jafnlangt og sveitar-
stiórnir óskuðu, enda var hand-
bært fé orðið töluvert minna
en gert hafði verið ráð fyrir í
fimm ára áætluninni. Þess
vegna var fjögurra ára áætlun-
in einnig skorin niður og gerð
raunhæfari en fyrri áætlanir.
Þetta varð að gera án veru-
legs samráðs við sveitar- og
hafnarstjói-nir, og skapaðist
talsverð óánægja af þeim sök
um.
Þessi áætlun hefur nú verið
endurskoðnð árlega í sambandi
við gerð fiárlaga. f hverri end-
urskoðun hafa orð'ð verulegar
brevtingar á áætluninni, þó
ekki þannig, að verkefni væru
fphd niður, ef samgöngumála-
ráðuneytið var hlvnnt þeim,
heldur hefur nvium verkefn-
um verið bætt við. og
krónutala áætlunarinnar hefur
breytzt af bessari á«tæðu„ svo
og vegna brevtts tilkostnaðar,
og vegna hess að ýmislegt
vantar í áæt.hmina. Þær brevt-
ingar á áætluninni, sem eink-
um koma á óvart, þegar endur-
skoðun við fiárlagagerðina er
lokið, eru tiliögu.r um meiri-
háttar viðgerðir og endurnvj-
anir. Einnig bætast við mörg
smærri verkefni, vegna bess,
að það revnist við nánari at-
hugun bentugt að framkvæma
bau með st.ærri viðfangsefnum.
Allt betta hefur á«amt bættum
efnahagslegum skilvrðum vald-
ið bví, að framkvæmdaunnhæð-
in hefu.r vaxið verulega frá bví,
sem gert hafði verið ráð fvr-
ir í áætlunum. Þó eru óskir
um hafnarframkvæmdir árlega
meiri. en unnt er að mæta. Það
er hlutverk Hafnamálastofn-
unarinnar að gera tillögur til
samgönguráðimevtisins um
bvaða framkvæmdir skuli
koma næst. og að gera at.buga-
semdir við óskir fiárveitinga-
nefndar og einstakra bing-
manna um hafnarframkvæmd-
ir. Þá gengur Hafnamálastofn-
unin úr skugga um, að vilji
hafnarstjórna sé óbrevttur frá
því, sem hann var, þegar óskir
voru síðast settar fram, bannig
að fiárveit.inganefnd og Albingi
geri ekki tillögur um fram-
kvæmdir. sem ekki er leneur
óskað eftir. Jafnframt er geng-
ið úr skuega um, að nægileet
fiármaen sé fvrir hendi, eigið
fiármagn sveitarfélaga, og láns-
fé.
JI \ PM 1» FRAMgVWMnjR
PRnMÍR IVTÖMGTTlVr
SVRITARFÉT.ÖTITTlVf OFVTTIA.
Nú er svo komið. að mörg
sveíf.arfélög rísa ekki leneur
undir beim skuldu.m. sem skan-
ast hafa veena hafnarfram-
kvæmiia. Þetta befur haft
áhrif á afstoðu fiárveitinea-
irairlsins til ócka bes=ara sveit.ar-
félaea um pnn nviar bafnar-
frqmlrvæmdir. Þó rná fullvrða.
að börfin fvrir framkvæmdir
skinti meira máli í aueum fiár-
veitingavaldsins en fiárha<*sleg
geta viðbomandi sveit.arfélaes.
begar afstaða er tekin t.il óska
um framkvæmdir, og stuðning
við hær
Árið 194R voru. fvrst sett al-
menn ha.fnalöe. oe tekin unn
sú reela, að ríkissióður st.vrVti
hafnarframbvsemdir með hví
að greiða allt. að 40 % tilkostn-
aðar, og tæki ábvrgð á hinum
bluta krrtnaðarins. Þetta gerði
hafnarsióðum möeulegt að ráð-
ast. í miklar framkvæmdir, oe
taka stór lán með ríkisábvreð
til að stánda undir kost.naði.
Þessar lántökur eru nú komn-
ar í bámark miðað við núver-
andi tekjumöguleika hafnanna.
Þess vegna fer nú fram endur-
skoðun hafnargialda og í tenesl-
um við betta vandamál var haf-
in endurskoðun hafnalaea.
Gjaldskrárnefndin. sem starfar
Framh. á bls. 67.
42
FV 10 1971