Frjáls verslun - 01.06.1976, Blaðsíða 16

200 ára afmæli Bandaríkjanna:
Árangurinn ber að þakka örvandi
hagkerfi hins frjálsa framtaks
Grein eftir Thornton F. Bradshaw, forstjóra
Atlantic Richfield-olíufélagsins
Fyrir ivö hundruft árum voru hin ungu Bandaríki N-Amcríku samsafn dreifðra þorpa, húgar'ða,
stöku borga og örfárra vcrksmiðja. Umsköpunin úr hændasamfélagi í það háþróaða iðnríki, sem
Bandaríkin nú eru, getur án efa talizt til meiriháttar afreka mannsins og er fyrst og fremst að
þakka frjálsu framtaki, örvandi hagkerfi, sem hefur verið furðulega frjósamt á liðnum áratugum
og árhundruðum.
Upp á síðkastið hefur hið
frjálsa framtak átt í vök að
verjast. Vöruskipti á markaðn-
um ganga ekki eins og til var
ætlazt, segja gagnrýnendur, og
halda ennfremur fram að þau
bæti á engan veg lifnaðar-
hætti okkar. Nýleg skoðana-
könnun meðal almennings sýn-
ir t.d. að 67% manna er lítið
gefið um stórfyrirtækin en fyr-
ir 10 árum voru 47% þeirra,
er spurðir voru, þessarar skoð-
unar. Hvorki meira né min'na
en 72% telja olíufyrirtækin
græða alltof mikið og 57 %
segja, að ríkisstjórnin eigi að
setja hömlur á ihagnaðarmögu-
leika fyrirtækja.
muni draga úr á næstunni.
3. Óvissa um framtíð hins al-
þjóðlega gjaldeyriskerfis,
sem orsakast af flutningi
fjármagnsins frá iðnríkjum
til olíuríkja.
4. Auðlindaþurrð og miklar
hækkanir á hráefnum.
5. Háir vextir og þar af leið-
andi minni fjármögnunar-
möguleikar sérstaklega fyrir
minni fyrirtækin.
Ekki hefur verið jafn harka-
lega sótt að markaðskerfinu úr
öllum áttum innan frá og utan
að síðan á kreppuárunum upp
úr 1930. Aldrei siðan þá hafa
9 Fimm
aðalvandamál
Að sjálfsögðu er gild ástæða
fyrir vantrú á því afli er
knýr markaðsstarfsemi áfram,
ef höfð eru í huga fimm aðal-
vandamálin, sem setja mark
sitt á efnahagslíf flestra þjóða:
1. Verðbólgan, sem gera má
ráð fyrir að haldi áfram.
2. Samdráttur um allan heim,
sem margir óttast að ekki
Fyrsti olíuborinn í Pennsylvaníu um 1861, fyrsti vísir að þeirri
miklu atvinnugrein, sem oliuframleiðsla varð.
1()
FV 6 1976