Frjáls verslun - 01.06.1976, Blaðsíða 43

illa á vegi staddar, en margar
eru það. En það er ákaflega
einkennilegt, hvað margt í líf-
inu getur verið afstætt. Það var
sagt um einn stjórnmálamann
hér áður fyrr, að hann hefði
notfært sér þá tækni, að ekki
þyrfti annað en að segja ósann-
indin nógu oft, þá yrði farið að
trúa þeim og þau væru þar með
orðin sannleikur.
Hins vegar er mér ljóst, að
það er gagnstætt með sannleik-
ann. Það má ekki segja hann of
oft, þá verður hann að ósann-
indum í vitund annai-ra. Sann-
leikann verður að umgangast
með ákveðinni varfærni, en
vandinn er minni gagnvart
ósannindunum.
F.V.: — Að undanförnu liafa
forráðamenn bankastofnana
lýst yfir bví, að lánveitingar
verði að langmestu leyti ein-
skorðaðar við þarfir atvinnu-
veganna. Hefur iðnaðurinn
gleymzt í því sambandi?
Haukur: — Það er rétt, að
slíkar yfirlýsingar hafa verið
Gjald-
eyrisöflun
nam 2.5
milljón
á hvern
starfs-
mann á
s.l. ári hjá
Plast-
prent.
gefnar alloft nú að undanförnu,
og þetta eru í sannleika sagt
„svartar skýrslur“. Það kom
fram á ársfundi Seðlabankans
nýverið, að útlánastefna banka
og sjóðakerfis hefði leitt til
þess, að óeðlilega stórum hluta
lánsfjár hefði verið beint til
hinna hefðbundnu atvinnuvega
á kostnað iðnaðar og þjónustu-
starfsemi.
Það er athyglisvert, að 75%
af útlánum fjárfestingasjóða
atvinnuveganna fóru til sjávar-
útvegs og landbúnaðar, þar sem
tiltölulega lítil framleiðslu-
aukning hefur átt sér stað yfir
nokkurra ára skeið. Á hinn bóg-
inn fóru aðeins 15% til almenns
iðnaðar, sem þó hefur, að sögn
Seðlabankans, verið einn helzti
vaxtarbroddur þjóðarbúsins
undanfarin ár.
En þess má einnig geta í þvi
sambandi, að iðnaðurinn hefur
verið í nokkuð örum vexti þrátt
fyrir sveltið, og framlag hans
til þjóðarbúsins er langstærst
þessara atvinnuvega. En hvort
iðnfyrirtæki séu yfirleitt verr
á vegi stödd en atvinnurekstur
í landinu almennt, skal ég ósagt
látið. Augljóst ætti hins vegar
að vera, að iðnaður væri mun
blómlegri, ef honum væru sköp-
uð sömu skilyrði og annarri
starfsemi.
En þá kemur hin mikilvæga
spurning, hvort iðnaðurinn hafi
gleymst. Hvað viðkemur hin-
um almennu útlánastofnunum,
bönkunum, þá hefur iðnaðurinn
ekki gleymst. Hins vegar eru
bankarnir háðir peningalegri
stefnu stjórnvalda á hvei'jum
tíma og eiga því ekki hægt um
vik. Ríkið sælist alltaf í stærri
og stærri hluta sparifjárins í
formi bindingar og verðbréfa-
sölu. Endurlán Seðlabankans til
atvinnuveganna sexfölduðust á
árunum 1971-1975, en útlán við-
skiptabankanna þrefölduðust á
sama tíma. Þetta speglar glöggt
hin ört vaxandi afskipti hins
opinbera af fjármagnsstreym-
inu.
Á þessu tímabili jukust end-
urlánin sem hér segir: Til sjáv-
arútvegs úr 796 millj. kr. í
5.856 millj. Vegna landbúnaðar
úr 1.019 millj. í 4.496 millj., en
iðnaðar úr 167 millj. í 1.611
millj. Hlutfallstölur í sömu röð
um s.l. áramót: 49%, 37.5% og
13.5%. Framlag hins opinbera
til fjárfestingasjóða hinna ofan-
greindu atvinnuvega eiga að
verða fyrir yfirstandandi ár
724 rnillj., sem skiptast þannig:
Fiskveiðasjóður 380 millj.,
52.5%, landbúnaður 294 millj.,
40.6%, Iðnlánasjóður 50 millj.,
6.9%. Er svo nokkur þörf á að
segja, að iðnaðurinn hafi
gleymst?
F.V.: — Teljið þið iðnrek-
endur horfur á að einhverjar
meiriháttar breytingar verði
gerðar á tollamálum eða skatte-
málum á næstunni til hagsbóta
fyrir iðnaðinn?
Haukur: — Ég hef ekki
mikla trú á því. Það er sama
við hvaða fjármálaráðherra er
talað, núverandi ríkisstjórnar
eða fyrri. „Við höfum ekki efni
á því“.
En áður en lengra er út í
það farið, vil ég gera hrein
skil á því, sem ég kalla tolla
og skatta. Kaupir þú einhvern
FV 6 1976
43