Frjáls verslun - 01.09.1995, Side 54

LIFEYRISMAL
EINN PAKKI; LÍFEYRIS- OG TRYGGINGARIÐGJÖLD
Sá, sem gengur í frjálsan séreignarsjóð, ætti að kaupa sér nauðsynlegar líf- og
slysatryggingar. í frjálsum séreignarsjóði, einum og sér, felst ekki sams konar
trygging eins og í samtryggingarsjóðunum. Enda bjóða frjálsu sjóðirnir upp á
pakka; greidd iðgjöld fara í lífeyrissparnað og til kaupa á nauðsynlegum
tryggingum. Þær tryggingar eru betri en hjá samtryggingarsjóðunum. Falli
greiðandi frá fær eftirlifandi maki líftrygginguna greidda sem eingreiðslu og er hún
skattfrjáls, sömuleiðis örorkutryggingin. Makalífeyrir í samtryggingarsjóðunum
(sem er jafngild líftryggingu frjálsu sjóðanna) er hins vegar skattskyld að fullu.
Sömuleiðis skerðist makalífeyrir mjög eftir því sem fólk er yngra.
40ARA
Forsendur útreikninga
Aldur þegar að greiðsla hefst: 40
Aldur þegar greiðslum lýkur: 70
Aldur við töku lífeyris: 70
Fjöldi Kfeyrisára: 10
Inneign í byrjun: 0
Greiðsla á mánuði: 20.000
Tryggingaiðgjald á ári: 35.991
Raunávöxtun: 5%
Niðurstöður útreikninga
Mánaðarlegur lífeyrir: 146.277
Árlegur lífeyrir: 1.755.324
Eign til ráðstöfunar við
70 ára aldur: 13.862.002
40ARA
Forsendur útreikninga
Aldur þegar að greiðsla hefst: 40
Aldur þegar greiðslum lýkur: 70
Aldur við töku lífeyris: 70
Fjöldi k'feyrisára: 30
Inneign í byrjun: 0
Greiðsla á mánuði: 20.000
Tryggingaiðgjald á ári: 35.991
Raunávöxtun: 5%
Niðurstöður útreikninga
Mánaðarlegur lífeyrir: 73.476
Árlegur lífeyrir: 881.712
Eign til ráðstöfunar við
70 ára aldur: 13.862.002
25ARA
Forsendur útreikninga
Aldur þegar að greiðsla hefst: 25
Aldur þegar greiðslum lýkur: 70
Aldur við töku lífeyris: 70
Fjöldi lífeyrisára: 30
Inneign í byrjun: 0
Greiðsla á mánuði: 20.000
Tryggingaiðgjald á ári: 32.504
Raunávöxtun: 5%
Niðurstöður útreikninga
Mánaðarlegur lífeyrir: 179.635
Árlegur lífeyrir: 2.155.620
Eign til ráðstöfunar við
70 ára aldur: 33.889.847
ríkissjóður, launagreiðandinn í þessu
tilviki, ábyrgist að sjóðurinn eigi ávallt
fyrir skuldbindingum. Þessi sjóður er
raunar tímasprengja sem stjórnmála-
menn þora vart að minnast á.
Út á hvern ríkisstarfsmann eru
greidd 10% í Lífeyrissjóðs ríkisstarfs-
manna. Ríkið greiðir 6% og hver rík-
isstarfsmaður 4%. Vegna ábyrgðar
ríkisins, launagreiðandans, á skuld-
bindingum sjóðsins er ljóst að í reynd
er ríkið að greiða langtum hærri hlut
en 6% út á hvem ríkisstarfsmann.
Þá vaknar spurningin. Getur ein-
yrki ákveðið sjálfur að greiða 15, 20
eða 30% í lífeyrissjóð og fengið alla
greiðsluna frádráttarbæra frá skatti?
Hvers vegna ekki? Hann er að greiða
sama hlutfall sem atvinnurekandi og
ríkið sjálft mun gera ætli það að
hlaupa undir bagga með Lífeyrissjóði
ríkisstarfsmanna. Samkvæmt því
gæti einyrki, sem hefur 4 milljónir í
tekjur á ári og greiðir 20% af tekjum
sínum í lífeyrissjóð, eða 800 þúsund
krónur, fengið alla þá upphæð sem
kostnað sem er frádráttarbær frá
skatti. 30% hlutfall þýddi 1,2 milljónir
í skattafrádrátt. Hugsanlega er þetta
einstaklingur sem á stutt eftir í eftir-
launaaldurinn og vill setja háar fjár-
hæðir í lífeyrissjóð.
AÐK0MA UPP SKATTALEGUM
HVATA TIL AÐ GREIÐA LÍFEYRISSJÓÐI
Þetta vekur upp spuminguna um
það hvort ríkið eigi ekki að koma með
skattalegan hvata hjá launþegum til að
greiða í k'feyrissjóði. Eftir því sem
fólk eldist hugsar það meira um eftir-
launaárin og hefur oft meiri getu til að
leggja fyrir en þegar það er yngra og
að koma sér upp húsnæði og fjöl-
skyldu. Hvers vegna ekki að leyfa
fólki, sem orðið er 55 til 60 ára, að
greiða 20 til 30% af tekjum sínum í
lífeyrissjóð ef það vill það? Jafnvel
meira. Ungt fólk gæti þá greitt hin
hefðbundnu 10% en síðan færi
greiðslan stighækkandi eftir því sem
fólk yrði eldra.
Minna má á það, sem hér að framan
var sagt, að margt fólk, sem er í sam-
eignarsjóðum og gengur að lífeyri vís-
um á eftirlaunaárunum, getur auðvit-
að einnig byrjað að greiða í frjálsu
kfeyrissjóðina á miðjum aldri og aukið
þannig lífeyrisréttindi sín. Raunar
mun nú talsvert vera um það.
Þetta sýnir ágætlega að frelsi í líf-
eyrismálum er bæði nauðsynlegt og
gagnlegt. Fólk ætti að geta valið í
hvaða lífeyrissjóði það vildi helst
greiða. Það eru sjáksögð mannrétt-
indi að einstaklingar hafi frelsi til að
velja sjálfir á hvem hátt þeir spara til
eftirlaunaáranna. En þá verður að
rjúfa tengslin á milli þess að vera í
verkalýðsfélagi og ákveðnum lífeyris-
sjóði. Það væri af hinu góða. Hvernig
má það vera að einstaklingur sé
54