Frjáls verslun - 01.02.1997, Qupperneq 6

RITSTJORNARGREIN
AÐEINS HÁLF SAGAN SÖGÐ!
Forráðamenn Landsbanka fslands hafa varið kaup
bankans á helmingnum í Vátryggingafélagi íslands,
VÍS, með þeim rökum að bankinn sé orðinn verðmeiri og
að auðveldara verði að selja hann til einkaaðila á næstu
árum. Með öðrum orðum; að ríkið muni fá stórum meira
í sinn hlut þegar upp verði staðið. Hér er ekki nema hálf
sagan sögð. Eftir stendur sú spuming hverjum eigi að
selja bankann á næstu ámm — hvaða fjár-
festar vilji kaupa bankann á uppsprengdu
verði vegna kaupanna á VÍS?
Reynslan £if einkavæðingu ríkisfyrir-
tækja á fslandi er ekki með þeim hætti að
fjárfestar bíði í löngum röðum eftir að fá
að kaupa. Frekar em dæmi um hið gagn-
stæða, að ríkið hafi orðið að aðstoða kaup-
endur. Þegar Lyfjaverslun ríkisins var til
dæmis einkavædd var kaupendum boðið
vaxtalaust lán af hálfu ríkisins, þeir fengu
skattaafslátt af kaupunum líkt og aðrir,
auk þess sem sölugengi bréfanna var
fremur lágt. Þegar öllu er á botninn hvolft má spyrja sig
hver hafi borgað hverjum í einkavæðingu Lyfjaverslun-
arinnar?!!
Það er ekki að ástæðulausu sem núverandi ríkis-
stjóm hefur sett einkavæðingu sem markmið. Þar er
fylgt þeirri meginstefnu að það sé ekki hlutverk ríkisins
að vera í atvinnustarfsemi heldur einstaklinga og félaga
— og að meginhlutverk ríkisins sé að setja lög og reglur,
skapa réttu umgjörðina í efnahagslífinu. Rökin gegn
atvinnurekstri ríkisins em þau að rekstur ríkisfyrir-
tækja þyki óhagkvæmari en einkafyrirtækja og hætta
sé á að flokkspólitískir hagsmunir ráði frekar ríkjum.
Jafnframt þykir óréttlátt að ríkið keppi við einkafyrir-
tæki á frjálsum markaði — hvað þá að bankar keppi við
viðskiptavini sína í gegnum dótturfyrirtæki sín.
Með kaupum Landsbankans á helmingnum í Vátrygg-
ingafélagi íslands, VÍS, er ríkið að seilast lengra inn á
fjármálamarkaðinn en áður! Það er óvéfengt!! Það er
þvert á stefnu ríkisstjórnarinnar - hvort sem kaupin
em einhvers konar biðleikur, leikinn til að gera bank-
ann auðveldari í sölu síðar!! Spyrja má sig hvort ekki
hefði verið betra að selja bankann strax og láta nýja
eigendur hans sjá um að gera hann verðmeiri! Það má
líka spyrja sig að því hvort áratuga löng
reynsla af pólitískt skipuðum bankastjór-
um og bankaráðsmönnum ríkisbankanna
— sem em augljóslega tengdir hagsmun-
um flokkanna — sé svo góð að þeir séu
líklegri til afreka en áhugasamir fjárfest-
ar í viðskiptalífinu. Hvað þá að þeir rífi
upp rekstur á banka í þeim eina tilgangi
að hann verði auðseljanlegri og þeir missi
vinnuna!!
Vel kann að vera að erlendir fjárfestar
horfi frekar með glampa í augum á Lands-
bankann eftir að hann hefur seilst inn á
tryggingamarkaðinn í gegnum VÍS — og að þeir vilji
frekar kaupa hlut í banka sem sé með öll spil á hendi í
fjármálaþjónustu. En erlendir fjárfestar kaupa ekki á
hvaða verði sem er. Og enn hafa erlendir fjárfestar ekki
staðið í biðröðum eftir að fjárfesta hér á iandi, meðal
annars vegna skattalegrar óhagkvæmni. Raunar hefur
orðið að tæla þá flesta hingað til lands með gylliboðum -
afsláttartilboðum. Varla verða þeir fyrirferðarmiklir
kaupendur hlutabréfa á uppsprengdu verði.
Raunvemleg verðmæti Landsbanka íslands verða
aldrei ljós fyrr en að sölu hans lokinni — þegar verðmæt-
in verða leyst úr læðingi. Til þess þarf kaupendur á
markaði. Þangað til verða sögur bankaráðsmanna af
stórkostlegri verðmætaaukningu aðeins reiknings-
kúnstir. Þangað til hefur aðeins hálf sagan verið sögð!!
Jón G. Hauksson
ISSN 1017-3544
Stofnuð 1939
Sérrit um viðskipta-, efnahags- og atvinnumái — 58. árgangur
RITSTJÓRI OG ÁBYRGÐARMAÐUR: Jón G.Hauksson — AUGLÝSINGASTJÓRI: Sjöfn Sigurgeirsdóttir —
LJÓSMYNDARI: Geir Ólafsson - ÚTGEFANDI: Talnakönnun hf. - SKRIFSTOFA OG AFGREIÐSLA: Borgartún 23,
105 Reykjavík, súni 561-7575, fax 561-8646 - RITSTJÓRN: Sími 561-7575. - AUGLÝSINGAR: Súni 561-7575 -
ÁSKRIFTARVERÐ: 2.895 kr. fyrir 1.-5. tbl. -10% lægra áskriftarverð ef greitt er með kreditkorti. LAUSASÖLUVERÐ: 699 kr.
DREIFING í bókaverslanir og sölutuma á Stór-Reykjavíkursvæðinu annast fyrirtækið Sala og dreifing, súni GSM 89-23334.
SETNING, GRAFÍK, TÖLVUUMBROT, PRENTUN OG BÓKBAND: Prentsmiðjan Grafík hf. - LITGREININGAR:
Prentmyndastofan hf. — ÖU réttindi áskilin varðandi efni og myndir.
6