Frjáls verslun - 01.10.1997, Qupperneq 6

RITSTJÓRNARGREIN
„UMFRAMHAGNAÐUR”
Starfshópur á vegum Verslunarráðs hefur innleitt nýtt
orð í umræðu um hagfræði og efiiahagsmál; orðið „umfram-
hagnaður”. Þetta er marklaust og ósldljanlegt orð. Það er
raunalegt að ráðið skyldi leggja þetta óskilj-
anlega orð í belg í umræðunni um kosti og
galla þess að leggja auðlindagjald á útgerðir;
veiðileyfagjald. Alvarlegast er þó að starfs-
hópur ráðsins skilur ekki hvað veiðileyfa-
gjald gengur út á.
Starfshópur Verslunarráðs kemst að
þeirri niðurstöðu að „álagning auðlinda-
gjalds á sjávarútveg sé ekki tímabær núna en
komi hins vegar til greina í framtíðinni ef
umframhagnaður nær að myndast í grein-
inni”. Hvernig gat ráðið fiindið þetta út - og
það eftír nokkra yfirlegu?! Þetta kallast að
hafa endaskiptí á hlutunum.
Hugsunin með veiðileyfagjaldi er að láta markaðinn stýra
veiðum og hámarka afrakstur veiða og fiskimiða. Það er
veiðileyfagjaldið sem stuðlar að hagræðingunni, kemur
henni á - en kemur ekki til sögunnar eftír á. Brýnt er að
veiðileyfi séu framseljanleg á milli útgerða svo hagræðing
náist fram. Veiðileyfagjald tryggir einnig að eigendur auð-
lindarinnar, þjóðin öll, fái sinn réttmæta arð.
I umræðum um skýrslu Verslunarráðs hefúr því verið
haldið fram að um „þáttasldl” sé að ræða í málinu og að
umræðan sé komin á „vitrænt og skaplegt” plan. Þetta er
ekki rétt. Ekkert er auðveldara en að vera með veiði-
leyfagjaldi; bara þegar það verður tímabært, - og stínga þar
með snuddu upp í æstan múginn.
Starfshópur Verslunarráðs reiknaði út hvað 2 króna auð-
lindagjald á þorsldgildisldló, um lmilljarður, þýddi fyrir
greinina. Niðurstaðan: Það tæki þrjú ár að koma henni á
sömu vaxtarbraut og áður. Sömuleiðis reiknaði hún út 10
króna gjald, um 5 milljarða, og fékk út tíu tíl fimmtán ára
aftíxrför. Ekki er öll vitleysan eins!
A undanförnum tíu árum hafa útgerðir í landinu keypt
kvóta hver af annarri fyrir tugi milljarða
króna tíl að innleiða hagræðingu í greininni.
Risinn á Akureyri, Samherji, væri smáfyrir-
tæki ef ekki hefði verið leyfilegt að framselja
kvóta. Segiði Þorsteini Má Baldvinssyni, hjá
Samherja, að kvótakaup hans fyrir nokkra
milljarða á tíu árum hafi fært fyrirtækið
fimmtán ár aftur í tímann!!!
Kvótakerfið var sett á tíl að vernda fisld-
stofna. Það hefur teldst! Annars væri löngu
ördautt á miðunum við landið. Hvað þetta
snertir hefur kvótakerfið stuðlað að bættum
almannahag. Mildlvægt var að leyfa framsal
kvótans tíl að koma á hagræðingu. Reiði
þjóðarinnar snýst hins vegar um að stjórnvöld afhenda út-
gerðarmönnum kvóta - ár eftír ár - firítt; og að tíl séu fjöl-
skyldur sem hafa hætt í útgerð og lifa nú praktuglega sem
milljónamæringar á kvótapeningum.
Veiðileyfagjald stuðlar að starfsöryggi fyrirtækja í sjávar-
útvegi. Núna þarf stáltaugar til „að kaupa” kvóta sem getur
verið teldnn af mönnum með einu pennastriki. Þess vegna
eiga þau að biðja um veiðileyfagjald og starfsöryggi í stað
þess að vera á mótí þvi.
Það er ekki hlutverk stjórnmálamanna að gefa út verð-
skrá fyrir auðlindagjakl - það er hlutverk markaðarins.
Stjórnvöld eigi að nvfri sér tíu ára reynslu útgerðarmanna í
sölu kvóta - veiðileyfa - á markaði. Engir kunna betur en
þeir að selja veiðileyfi. Enda hafa þeir ekki beðið eftír nein-
um „umframhagnaði”. Þeir hafa aldrei heyrt þetta orð nefnt
áður - og skilja það ekki - frekar en aðrir.
Jón G. Hauksson

ISSN 1017-3544
Stofhuð 1939
Sérrit um viðskipta-, efnahags- og atvinnumál - 58. árgangur
RITSTJÓRI OG ÁBYRGÐARMAÐUR: Jón G. Hauksson - AUGLÝSINGASTJÓRI: Sjöfn Sigurgeirsdóttir -
BLAÐAMAÐUR: Páll Ásgeir Ásgeirsson - UÓSMYNDARAR: Geir Ólafsson og Kristín Bogadóttir - UMBROT: Ágústa
Ragnarsdóttir. - ÚTGEFANDI: Talnakönnun hf. - RTTSTJÓRN, AUGLÝSINGAR OG AFGREIÐSLA: Borgartúni 23,105
Reykjavík, sími: 561-7575, fax: 561-8646 -ÁSKRIFTARVERÐ: 3.315 kr. fyrir 6.-11. tbl. -10% lægra áskriftarverð ef greitt er með
kreditkorti. - LAUSASÖLUVERÐ: 699 kr. nema bókin 100 stærstu sem er á 1.995,- - DREIFING í bókaverslanir og söluturna
á Stór-Reykjavíkursvæðinu annast fyrirtækið Sala og dreifing, sími: GSM 89-23334. - FILMUVINNA, PRENTUN OG
BÓKBAND: Prentsmiðjan Grafík hf. - LITGREININGAR: Prentmyndastofan hf. - Öll réttindi áskilin varðandi efni og myndir.
6