Frjáls verslun - 01.10.1997, Síða 72

..........Litíir inpnninv..........
Rýr uppskera af íslensku hausti
Grandavegur 7 eftir Vigdísi Grímsdóttur í Þjóðleikhúsinu
Gallen Njala hjá Nótt og degi í Borgarleikhúsinu
Draumsólir vekja mig hjá íslenska leikhúsinu
Bein Útsending eftir Þorvald Þorsteinsson í Loftkastalanum
Mý íslensk leikrit hafa verið áberandi á Ijölum leikhúsanna í
haust. L.R. hóf leikárið með því að frumflytja tvö verk,
söngleikinn Hið ljúfa líf eftir Benóný Ægisson og Ástar-
sögu 3 eftir Kristínu Ómarsdóttur. Önnur frumsýning
vetrarins á stóra sviði Þjóðleikhússins var ný leikgerð Kjartans
Ragnarssonar og Sigríðar Margrétar Guðmundsdóttur á
skáldsögunni Grandavegi 7 eftir Vigdísi Grímsdóttur. Utan
hinna gamalgrónu stofnana hefur leikhúsfólk róið á svipuð mið:
Islenska leikhúsið með sýningu upp úr skáldskap Gyrðis Elías-
sonar, Draumsólir vekja mig í Hafnarfjarðaríeikhúsinu, Loft-
kastalinn með Beinni útsendingu, nýju verki eftir Þorvald Þor-
steinsson og Hlín Agnarsdóttír með Gallerí Njálu
á litla sviði Borgarleikhúss-
ins. Eitthvað hafa viðbrögð
áhorfenda verið misjöfn;
Draumsólirnar og Utsend-
ingin munu jiannig vera
dottnar upp fyrir, þegar þetta
kemur á prent
Öll hafa þessi verk því miður
valdið talsverðum vonbrigðum
og sum óneitanlega vakið upp
gamalkunna spurningu: Hversu
langt eiga leikhúsin að ganga í því
að ílytja ný íslensk verk, sem eru
augljóslega gölluð eða beinlínis
vanburðug? Þó að allir séu sam-
mála um, að Ieikhúsunum beri að
efla viðleilni okkar fólks til að skapa
leikskáldskap, merkir það vitaskuld
ekki, að þeim beri að taka hvað sem
er til flutnings. En hvar á að draga
mörkin? Hversu oft á leikhússtjórinn
eða hjálparkokkar hans að senda höf-
und heim með textann? Hvenær eiga
þeir að segja: Nú er nóg komið hjá þér,
nú byijum við að æfa?
Almennt og endanlegt svar við þeirri
spurningu verður víst nokkuð vandfundið. Stundum er þó auð-
sætt, að leikrit hefðu grætt verulega á dálítilli viðbótarvinnu.
Bein útsending: Illa unnið úr góðu efni
Bein útsending er dæmi um slíkt. Satíra verksins var tíma-
bær, grunnhugmyndin - sjónvarpsþáttur sem fer úr böndum -
tæpast mjög frumleg, en vel nýtanleg. Aðalhlutverkið, Ijölmiðla-
ljónið Jón Logi, ágætlega skrifað og naut sín vel í hreint meistara-
legum meðförum Eggerts Þorleifssonar, sem er nú orðinn einn
allra besti sviðs-kómíker okkar. Hvað brást þá? Það hefði aðeins
þurft að stytta leikinn á nokkrum stöðum, þjappa honum betur
saman og sleppa hléinu: Sagan var einfaldlega ekki nógu efnis-
mikil til að þola hefðbundna tvískiptingu sýningar (sem er ekkert
náttúrulögmál). Leikstjórnin hefði líka mátt vera betri, einkum á
Sveini Geirssyni í öðru aðalhlutverkinu; undarlegt að jafn
reyndur maður og leikstjórinn Þór Túliníus skyldi ekki sjá, að
Sveinn, sem hefur áður staðið sig vel, náði ekki tökum á þeim til-
búna leikmáta, sem honum var þarna beint í. María Ellingsen
var fremur linkuleg sem einn af þáttargestum, en Ólafúr Guð-
mundsson ágætur sem hommalegur sviðsstjóri. Þrúður Sig-
urðardóttir, ung, nýútskrifuð leikkona, kom þó mest á óvart og
fær vonandi brátt að spreyta sig á stærri leiksviðum.
En á heildina litið var hér ekki
rétt að verki staðið og því fór sem
fór: Sýningin kolféll þrátt fýrir
stjörnuleik í burðarhlutverki og
glæsilega tæknivinnu á ytri um-
gerð sjónvarpsþáttarins. Þetta
er ekki síst dapurlegt vegna
þess, að Þorvaldur er mjög
efnilegt leikskáld, eins og
hann sýndi og sannaði með
Skilaboðaskjóðunni. Hann
þarf hins vegar að læra betur
á miðilinn, og það gerir hann
ekki nema undir leiðsögn
kunnáttufólks. Loftkastal-
inn þyrfti sannarlega að
koma sér upp góðum
dramatúrg áður en hann
leggur aftur í slíka tilraun
- sem manni skilst raunar,
að sé ekki langt undan.
Oft hefur verið bent
á, að Jökull Jakobsson
hefði ekki orðið full-
burða leikritaskáld
nema fyrir stuðning úr
leikhúsinu. Um það leyti, sem hann var að
koma fram, ríkti mikil vantrú á getu höfunda til að semja leikrit,
og leikhúsin, einkum Þjóðleikhúsið, mynduðust við að sýna von-
laus verk, sem voru nánast fyrirfram dæmd úr leik. Nú er öldin
önnur: Leikhúsin keppast við að auglýsa stuðning sinn við þjóð-
ernið og tunguna með því að sýna sem mest af frumsömdum
textum. En til allrar óhamingju hafa stjórnendur þeirra ekki að
sama skapi áttað sig á þeim skyldum, sem sú góða viðleitni legg-
ur þeim á herðar.
Á síðasta ári sýndi Þjóðleikhúsið þannig hvorki meira né minna
72
Grandavegur 7 - Gallerí Njála - Draumsólir vekja mig - Bein útsending