Frjáls verslun - 01.10.2000, Blaðsíða 73

Arni Tómasson, löggiltur endurskoðandi, flytur hér erindi sitt á haustráðstefnu Félags löggiltra endurskoðenda.
Dæmi 2 - forsllóri félags
Forstjóri félags hefur staðið í samningaviðræðum um samein-
ingu félagsins við annað félag. Þegar hann metur stöðuna svo
að af samningum verði kaupir hann bréf í félaginu og tilkynn-
ir Verðbréfaþingi. Samningar takast, en áður en blaðamanna-
fundur er haldinn, berst sú fregn að olíuverð hafi stórhækk-
að sem hefur verulega þýðingu fyrir félagið og bréf þess
lækka heldur í verði. Tveimur mánuðum síðar neyðist for-
stjórinn til að selja bréf þau sem hann keypti með tapi til að
endurgreiða lán vegna kaupanna.
Er eitthvað dapurt í þessu dæmi?
Já, forstjórinn hefur brotíð reglur Verðbréfaþings um meðferð
trúnaðarupplýsinga, þ.e. notfært sér óbirtar upplýsingar sem
hann hefúr aðgang að stöðu sinnar vegna og líklegar eru tíl að
hafa áhrif á verð hlutabréfanna. Depurðin er tíl staðar, en vegna
tapsins lítur dæmið skár út séð utan frá.
Dæmi 3 - loðnu leitað
Loðnu hefur verið leitað án árangurs. Skip finnur loðnu og
nær stóru kasti. Einn bátsverja grípur GSM símann og biður
konu sína að kaupa helling af hlutabréfum í félaginu. Síðan
koma tvær útgáfur: a) Fréttin berst og hlutabréf félagsins
stórhækka í verði b) Fréttin berst en flotinn í heild fær ekk-
ert, væntingar manna um loðnuvertíð ganga ekki eftir og bréf
í öllum loðnufyrirtækjum falla.
Er eitthvað dapurt í þessu dæmi?
Já, depurðin felst væntanlega í því að aðilinn hafði aðgang að
upplýsingum starfs eða stöðu sinnar vegna sem hann hag-
nýtti sér áður en þær urðu opinberar. Hann hafði hins vegar
ekki nauðsynlegar heildarupplýsingar og var ekki í aðstöðu
til að meta áhrif upplýsinganna á verðið, sem að einhverju má
meta viðkomandi til málsbóta. I þessu sambandi er áhugavert
að lesa tvo úrskurði sem gengu nýverið í Bandaríkjunum.
• Annars vegar voru tilgreindir aðilar dæmdir 18. ágúst
2000 til greiðslu $ 85,000 eða 7,2 milljóna króna vegna
ólöglega fengins hagnaðar, sektar og vaxta. Málavextir
voru þeir að viðkomandi höfðu upplýsingar um mikinn ol-
íufund tiltekins iýrirtækis í Mexikóflóa á árinu 1994 og
keyptu í verðbréfasjóði sem þeir vissu að átti verulega
eign í olíufyrirtækinu. Upplýsingarnar voru gerðar opin-
berar skömmu síðar og hækkuðu bréfin þá í verði. Dóm-
arinn úrskurðaði jafnframt að 3 nafngreindir einstaklingar
væru ekki sekir um ólögleg innherjaviðskiptí og annað
sem vekur athygli er að samkomulag tókst rétt áður en
dómurinn var upp kveðinn milli flármálaeftirlitsins og hins
ákærða um að hann greiddi 70% af fjárhæðinni.
• Hinn úrskurðurinn varðar það að tiltekinn aðili var dæmdur
tíl greiðslu sektar og upptöku hagnaðar vegna þess að hann
lét í veðri vaka að tilgreind OTC viðskipti væru á besta verði
„national best bid or offer price“ en seldi sömu bréf á sama
tíma á öðrum vettvangi (Selectnet) á verði umfram það sem
hann sagði seljendum að væri besta verð (NBBO).
Dæmi 4 - úti að borða
Starfsmaður verðbréfafyrirtækis er úti að borða með fjöl-
skyldu sinni og sér þá tvo bankastjóra skjótast inn í bakher-
bergi, en sögusagnir hafa verið á kreiki um samruna bank-
anna. Rétt á eftir sér hann tvo nafnkunna lögfræðinga og tvo
73
i