Frjáls verslun - 01.10.2000, Blaðsíða 90

PISTILL
Þekkingar-
verkamaðurinn
Stefán Jón Hafstein, fram-
kvæmdastjóri nýmiðlunardeild-
arEddu - útgáfu og miðlunar
Þekkingarverkamaðurinn vinn-
ur ekki í hólfuðum störfum, held-
ur að verkefnum. Hann færist
frá einu til annars, hratt og auð-
veldlega, innan Jýrirtækis eða
milli þeirra. Lykilsþurningin er
ekki: Hvar er ég staðsett(ur),
heldur: hvert er framlag mitt?
Eflir Stefán Jón Hafstein
Ný tækni, nýjar aðferðir við framleiðslu,
sölu og þjónustu. Ný störf. Þetta eru lyk-
ilorðin í þeirri umræðu sem nú stendur
yfir um innreið okkar í upplýsingaöldina. Hér
gleymist samt eitt: Nýtt eðli þeirra starfa sem
unnin eru. Æ fleiri starfsmenn, eigendur smá-
fýrirtækja og einyrkjar, flokkast undir það
sem kalla mætti „þekkingarverkamen n“ eða
„þekkingarverktakar". Er ekki sagt að þekk-
ing sé undirstaða nýja hagkerfisins? Jú, og í
því miðju er þekkingarverkamaðurinn.
Nýtt eðli Starfa Helstu „gúrúar“ upplýsinga-
hagkerfisins hafa ljallað ítarlega um stöðu
hins nýja þekkingarverkamanns. Tími stimp-
ilklukkunnar er liðinn. Iðnverkamaðurinn var
fastur í sama farinu, skilgreindur eftir stöðu
sinni, tímanum sem hann var í „vinnunni" og
starfsskilgreiningu um hvað hann ætti að
„gera“. Flókin kerfi voru byggð upp til að
mæla verðmæti hans í ákveðnum einingum.
Hjá þekkingarverkamanninum í nýju upp-
lýsingagreinunum eru gömlu kvarðarnir ekki
lengur í gildi. Hreyfanleiki og hraði einkenna
verkefnin, mesta framlagið felst í því að hugsa.
Þetta er ótrúlegur höfuðverkur fyrir þá sem
hugsa í gamla farinu: Hvernig mælir maður
hreyfanleika og hraða hugsunar? Svarið er:
Maður gerir það ekki. Maður mælir árangur,
ekki leiðina að honum. Peter Drucker segir að
þetta sé bylting, Thomas Stewart segir að
þetta kalli á algjörlega breyttar leikreglur.
Framlag Þekkingarverkamaðurinn vinnur
ekki í hólfuðum störfum, heldur að verkefn-
um. Hann færist frá einu til annars, hratt og
auðveldlega, innan fyrirtækis eða milli
þeirra. Lykilspurningin er ekki: Hvar er ég
staðsett(ur), heldur: hvert er framlag mitt?
Fyrir þá sem ekki vita hvar þeir eru Hvert
er hlutverk mitt á vinnumarkaði nú? Margir
spyrja einmitt svo núna vegna þeirra breyt-
inga sem ganga yfir. Stewart leggur til að
fólk gangist undir próf:
1 Ertu að bæta við þig, læra? Ef ekki er
hætta á ferðum.
2 Yæri staða þín auglýst núna, fengir þú
hana?
3 Er verið að „blóðmjólka" þig í núverandi
stöðu, meiri þekking tekin út en þú aflar?
4 Veistu í hverju mikilvægi þitt felst?
Verketnastjórar Vegna þess hvers eðlis
breytingar eru á vinnumarkaði eiga menn
ekki að skilgreina sig sem „starfsmenn“
heldur sem „verkefnastjóra". Hæfni er lykill
að áhrifum, ekki stöðuheiti, ekki lengur.
...snýst um tólk.... Vegna hreyfanleika og
sveigjanleika sem nauðsynlegur er snýst ár-
angur í nýjum upplýsingaaldarstörfum ekki
um tækniþekkingu. Þeir sem nú geta varla
lært á tölvupóst eiga auðvitað að gera það og
fara hamförum á Netinu. En það er ekki nóg.
Verkefnastjórar ná því besta fram úr ólíkum
samstarfsaðilum. Fólki. Fólki sem vinnur á
sömu forsendum og þeir. „Græjur" geta
hjálpað, en mannleg samskipti eru frumfor-
senda fyrir árangri í þessu efni. Að vita hvar
fólk er að finna, ná því saman til verka og
sýna fram á árangur. Þetta er starf þekking-
arverkamanns.
Kröfurnar eru miklar Peter Drucker leggur
annað próf fyrir þekkingarverkamanninn:
1 Hver er styrkur minn og hver er veikleiki?
2 Hvert er framlag mitt, sést það, mælist
það?
3 Hver er ábyrgð mín á samskiptum?
4 Sé ég fram fýrir mig á starfsbrautinni?
Við þessum spurningum verða að vera góð
svör. Ef svo er eiga fjölmargir þekkingar-
verkamenn í nýja hagkerfinu í vændum
örvandi, ögrandi og skemmtileg störf sem
skapa sjálfstæði. En það gerist ekki sjálf-
krafa. Því grunnurinn að slíkum frama felst í
því sem erfiðast er. Að hugsa. II]
90