Frjáls verslun - 01.10.2000, Síða 76

INNHER JAVIÐSKIPTI
Eftirlit verður
Frjáls verslun birtir hér
útdrátt úr erindi Páls
Gunnars Pálssonar, for-
stjóra Fjármálaeftirlitsins,
sem hann hélt á haustráð-
stefnu Félags löggiltra end-
urskoðenda hinn 10. nóv-
ember sl. Erindið flutti
hann undir liðnum Inn-
herjaviðskipti - siðferði -
reglur - eftirlit.
Mynd: Geir Ólafsson
Fljármálaeftirlitið hyggst á næstu misser-
um byggja upp styrkara efdrlit með
starfsháttum á verðbréfamarkaði. Fyrir-
hugað er að byggja upp innan eftirlitsins
markaðsvakt, sem bæti yfirsýn Fjármálaeft-
irlitsins yfir verðbréfamarkaðinn og gefi þvi
færi á að grípa fyrr inn í mál sem upp koma.
Aðstæður á verðbréfamarkaði kalla á sífellt
styrkara eftirlit, ekki síst hættan á innherja-
svikum í viðskiptum með verðbréf. Smæð
markaðarins og mikil þátttaka ijármálafyrir-
tækja í verðbréfaviðskiptum fyrir eigin
reikning gera þetta nauðsynlegt.
Innherjaviðskipti og meint innheijasvik
hafa mjög verið til umræðu í tengslum við
öran vöxt verðbréfamarkaðar hér á landi. I
IV. kafla laga nr. 13/1996, um verðbréfavið-
skipti er kveðið á um að óheimilt sé að nýta
sér trúnaðarupplýsingar, láta þær þriðja
manni í té eða ráðleggja þriðja aðila á grund-
velli þeirra. Með ákvæðunum er verið að
vernda hagsmuni viðsemjanda innherja,
sem gengur til viðskiptanna með minni upp-
lýsingar en gagnaðilinn, hagsmuni útgef-
enda verðbréfa, en innherjasvik skaða orð-
spor hans og hagsmuni, og hagsmuni verð-
bréfamarkaðarins í heild, þ.e. almenna hags-
muni um gegnsæi, heiðarleika og jafnræði.
Hlutverk eftirlitsaðila Fjármálaeftírlitið
hefur eftírlit með starfsemi á verðbréfa-
markaði og hlutverk þess í innherjamálum
er að taka þau til athugunar þegar rökstudd
ástæða er tíl að ætla að um brot getur verið
að ræða. Fjármálaeftirlitíð hefur rúman að-
gang að gögnum í þessu skyni. Oft er það
Verðbréfaþing íslands sem verður áskynja
um hugsanlegt brot og gerir Fjármálaeftírlit-
inu aðvart, en kauphallir hafa m.a. það hlut-
verk að gæta gegnsæis í viðskiptum á verð-
bréfamarkaði og hafa eftírlit með því að út-
gefendur skráðra verðbréfa fari að lögum og
reglum. Telji Fjármálaeftírlitið að viðskipti
feli í sér innherjasvik er máli vísað áfram tíl
Ríkislögreglustjóra tíl frekari ákvörðunar.
Áhættuhópar í innheijaviðskiptum eru
þeir aðilar sem með einum eða öðrum hætti
hafa aðgang að trúnaðarupplýsingum.
Starfsmenn og aðilar tengdir útgefanda eru
í raun þeir sem mynda upplýsingarnar, fyrir-
tæki og stofnanir á Ijármálamarkaði og
starfsmenn þeirra vinna með upplýsingarn-
ar og Ijölmiðlamenn vinna við að safna upp-
lýsingum í starfi sínu. Allt eru þetta aðilar
sem gæta þurfa sérstaklega að stöðu sinni.
Tillögur að breyttum reglum í frumvarpi
sem nú liggur fyrir Alþingi eru gerðar tíllög-
ur um breytingar á lögum um verðbréfavið-
skipti, m.a. ákvæðum um innherjaviðskipti.
I frumvarpinu er innherjum skipt í tvo meg-
inílokka. Annars vegar eru fruminnherjar,
þ.e. þeir sem að jafnaði hafa aðgang að trún-
aðarupplýsingum vegna stöðu sinnar. Hins
vegar eru aðrir innherjar, en það eru þeir
sem tímabundið hafa aðgang að upplýsing-
um vegna stöðu sinnar eða annar aðili sem
hefur fengið vitneskju um trúnaðarupplýs-
ingar og veit eða má vita hvers eðlis þær
eru.
Tillögum frumvarpsins er ætlað að auka
aðhald með innheijum og kröfur um að þeir
gætí að stöðu sinni. Þannig er kveðið á um
að fruminnherjar skuli forðast að eiga við-
skiptí með verðbréf félags þegar ætla má að
fyrir liggi trúnaðarupplýsingar um útgef-
anda, svo sem skömmu fyrir birtíngu árs-
reiknings eða milliuppgjörs eða skömmu
fyrir tílkynningu um mikilvægar ákvarðanir
eða atvik senr varða útgefanda verðbréf-
anna. Jafníramt er gert ráð fyrir ríkri tilkynn-
ingaskyldu um viðskiptí innheija og lagt til
að Fjármálaeftírlitíð fái það verkefni að halda
skrá yfir íruminnheija sem gerð verði opin-
ber að hluta. Nafnbirtíngu innherja hefur
þegar verið komið á. Þá er lögð áhersla á
ábyrgð útgefanda verðbréfa í eftírlití með
innherjaviðskiptum.
Ekki er í frumvarpinu lagt tíl að fruminn-
herjum verði með lögum bannað að eiga við-
skiptí í tíltekinn tima fyrir birtíngu uppgjöra.
Mikilvægt er að meta réttmæti innheijavið-
skipta út frá aðstæðum hverju sinni og
regla, sem ekki tekur tillit til aðstæðna og
bannar viðskipti á tilteknum, fyrirfram
ákveðnum tímum, getur dregið úr árvekni
fruminnherja á öðrum tímum. Þess vegna
er lögð áhersla á skyldu innherja til að
ganga úr skugga um að viðskiptí þeirra feli
ekki í sér innherjasvik auk þess sem leitast
er við að tryggja sem best gegnsæi í við-
skiptunum.
76