Helgarpósturinn - 02.02.1995, Blaðsíða 22

22
MORGUNPÓSTURINN VIÐTAL
FIMMTUDAGUR 2. FEBRÚAR 1995
Paradísarmissir
bæ.
ERKCANTONA
Eric Cantona varð fyrir barðinu
á því sem breskar fótboltabullur
kalla „nálina“. Stóraukið lögreglu
eftirlit á fótboltavöllum og
utan þeirra hefur valdið
því að ofbeldismenn hafa
minna svigrúm. Lögreglu-
menn, bæði einkennis-
klæddir og óeinkennis-
klæddir, fylgjast með
manngrúanum; slags-
málahundar eru teknir úr
umferð hvenær sem þeir
láta á sér kræla. Þeir geta
ekki beitt hnefunum til að
fá útrás fyrir reiði sína,
vonbrigði eða kæti. í stað-
inn brýst þessi innibyrgða
reiði út í svívirðingaflaumi
sem flæðir yfir áhorfenda-
pallana. „Nálina“ má alltaf
nota og ef ein stunga dugir
ekki má alltaf stinga aftur
og aftur. „Nálin“ felst ein-
faldlega í þvi að leggja leik-
mann í einelti, hrópa að
honum vandlega valin
ókvæðisorð þannig að
taugar hans þenjast til hins
ítrasta.
Þetta gerði Matthew
Simmons, tuttugu ára
gluggaviðgerðamaður, að
leik sínum á heldur dauf-
legum kappleik milli
Manchester United og
Crystal Palace á Selhurst
Park í suðurhluta London
í síðustu viku. Eric Can-
tona hafði verið rekinn af
leikvelli fyrir gróft brot á andstæð-
ingi. Simmons greip tækifærið sem
honum bauðst. Þegar Cantona gekk
áleiðis í búningsklefana hljóp hann
niður ellefu sætaraðir út að jaðri
vallarins og gerði hróp að honum.
Sjálfúr segist hann hafa hrópað: „Off
you go Cantona, an early shower for
you.“ (Út af með þig Cantona, þú
ferð snemma í sturtu). Þeir sem
stóðu nálægt Simmons segja hins
vegar að orðbragðið hafi verið öllu
ljótara. Hann hafi æpt: „You French
bastard, fúck off back to France.“
(Franski hundurinn þinn, drullastu
aftur til Frakklands.)
Það leikur hins vegar enginn vafi á
því hvernig Cantona brást við.
Hann sleit sig frá vallarstarfsmanni
sem fylgdi honum út af, stökk á
girðinguna umhverfis völlinn, gaf
Simmons vænt karatespark fyrir
bringspalirnar og kýldi hann síðan
niður.
Við svo búið hljóp Paul Ince, fyr-
irliði Manchester United, að og
gerði sig reiðubúinn til að liðsinna
Cantona. Hann er sagður hafa hróp-
að að áhorfendum: „Komið bara ef
þið viljið slást, við ráðum við ykkur
alla!“ „Nálin“ hafði svo sánnarlega
gert sitt gagn.
Simmons, sem er fastagestur á
leikjum Crystal Palace, þarf að sætta
sig við að vera ekki hleypt þangað
inn á næstunni. Hann hefúr heldur
ekki neitt sérstaklega gott orð á sér,
enda hefur hann hlotið dóm fyrir að
ræna bensínstöð, hann er bendlaður
við samtök hægriöfgamanna, og í
annað skipti fékk hann áminningu
fyrir að ráðast inn á knattspyrnuvöll.
Afleiðingarnar virðast ætla að
verða öllu alvarlegri fýrir Eric Can-
tona. Manchester Únited hefur
meinað honum að leika fyrir félagið
það sem eftir lifir leiktíðarinnar og
sektað hann um jafnvirði tveggja
milljóna íslenskra króna. Frakkar
hafa ákveðið að hann verði ekki
framar fyrirliði landsliðsins og ef til
vill líður á löngu áður en hann leik-
ur með því. Hugsanlegt er einnig að
hann verði ákærður fyrir líkamsárás.
„Cantona hefur enn
einu sinni sprengt ör-
yggi,“ sagði franskur
sjónvarpsmaður eftir
að þessi skapmikli fót-
boltamaður gekk í
skrokk á áhorfanda í
síðustu viku. Enginn ef-
ast um hæfileika hans
á fótboltavellinum en
allan feril sinn hefur
hann reglulega misst
stjórn á skapi sínu, svo *
mjög að helst minnir á
gjósandi eldfjall. Hér
segir frá þessum marg-
flókna manni og fót-
boltabullunum sem
espuðu hann svo að
hann lét hnefana tala.

árin þrjá meistaratitla: Fyrst Mar-
seille, svo Leeds og loks Manchester
United, stórveldinu sem hafði þurft
að þreyja þorrann í 26 ár án meistara-
tignar. Alex Ferguson, fram-
kvæmdastjóri Manchester United, er
miður sín yfir þeim ógöngum sem
Cantona og félagið hafa ratað í og
segir að hann sé „án efa besti leik-
maður sem ég hef nokkurn tíma
unnið með“. Hann hefúr hæfileika til
að breyta áferð leikja með glögg-
skyggni sinni og finlegum snerting-
um, til að skora mörk sem eru eng-
um öðrum lík, og ekki síst þykir hann
geta lyft hæfileikasnauðari félögum
sínum upp í nýjar hæðir.

SHAPd
Eric Cantona
Hann hefur hrökklast
frá félagi til féiags og
sagt hefur verið að
hann fari í gegnum
feril sinn þannig að
brennisteinsreykur
standi aftur úr
honum.
Málarínn og skáldið
Utan vallar er Cantona heldur
enginn venjulegur fótboltamaður.
Hann spilar á fiðlu og píanó, les mik-
ið og er sagður mikill aðdáandi
skáldsins Arthur Rimbaud. Hann
málar afstraktmyndir í ffístundum
og yrkir; væntanleg er frá honum
bókin La Philosophie de Eric Cantona
(Heimspeki Eric Cantona), en þar
tekur hann saman vangaveltur sínar
um lífið og fótboltann.
Eiginkona Cantona er ekki heldur
af því sauðahúsi sem enskir fótbolta-
rnenn eru helst gjarnir á að velja sér.
Hún er ekki með litað ljóst hár og
gengur ekki í skóm með ósmekklega
háum hælum, heldur er þetta hugs-
andi kona sem til skamms tíma
kenndi frönsku við háskólann í Le-
eds. Þau eiga sjö ára son sem heitir
Raphael — eins og endurreisnar-
málarinn.
lllar tungur segja að þetta sé sýnd-
armennskan ein, með þessu háttar-
lagi vilji hann skilja sig ffá aragrúa
sveittra og fávísra knattspyrnumanna
sem hafa allt sitt vit í fótunum. Einn
vinsælasti sjónvarpsþátturinn í
Frakklandi er Le Behette- Show, en
þar eru brúður í líki frægs fólks,
stjórnmálamanna og kvikmynda-
stjama, látnar vaða um í villu og
svíma, segjandi alls kyns vitleysu.
Brúða Cantona er klædd eins og
Með brennisteinsreyk
aftan úr sér
Franskur fótboltaffömuður sagði
einhverju sinni um Eric Cantona að
hann færi í gegnum feril sinn þannig
að brennisteinsreykurinn stæði aftur
úr honum. Víst er að þessi 28 ára
Frakki er ffægt ólíkindatól og þetta er
langt í ffá í fýrsta sinn að hann verður
uppvís að óstýrilátri hegðan. Hann
hefur hrakist ffá hverju fótboltafélag-
inu til annars, stundum hefur hann
verið rekinn, stundum hefur hann
rokið burt í fússi, og raunar fúrða
þeir sem til þekkja sig á því hversu
ffiðsamur hann hefur verið árin tvö
sem hann hefur leikið með Manc-
hester United. Menn voru næstum
farnir að halda að hann myndi ekki
missa stjórn á sér — þangað til á
miðvikudaginn í síðustu viku.
Cantona kom til Englands í janúar
1992 og þá til Sheffield Wednesday.
Þá var hann nánast búinn að brenna
allar brýr að baki sér í Frakklandi,
átta vikum áður enn hann fór yfir
Ermasund hafði hann meira að segja
lýst því yfir að hann væri hættur að
spila fótbolta; hann var útlægur úr
landsliðinu fyrir að kalla þjálfarann
„skítaklepra" og hann hafði kallað
hvern einasta meðlim aganefndar
sem fjallaði um mál hans „fábjána“.
Englendingar bjuggust við hinu
versta af þessum uppstökka Frakka,
en þeir vissu líka að hann hafði ótrú-
lega hæfileika og kunni að skora
mörk sem fáir enskir fótboltamenn
geta látið sig dreyma um.
Sheffield Wednesday ætlaðist til
Cantona væri fyrsta kastið á reynslu-
samningi hjá félaginu. Það gat þessi
stolti Frakki ekki sætt sig við, hann
leit á þetta sem örgustu svik og
nokkrum vikum síðar var hann far-
inn að skora grimmt fyrir Leeds Un-
ited. Hann setti slíkan svip á leik liðs-
ins að það varð Englandsmeistari í
fýrsta skipti í langan tíma.
M,
Sú góða vist tók enda þegar hann
var fimmtán ára og fór samning hjá
knattspyrnuliði Auxerre sem er öllu
grárri og kuldalegri bær langt í
norðri. Cantona segir að þegar þang-
að var komið hafi hann allt í einu
misst viljann til að hafa samband við
fólkið í suðrinu.
Eftir dvölina hjá Auxerre gat hann
valið úr fótboltafélögum eins og hon-
um sýndist. Aðeins tvítugur var hann
kominn í landslið og vísast hefði
framtíðin átt að vera björt. En hann
var strax farinn að sýna þá eiginleika
sem hafa fylgt honum alla tíð: Sköp-
unargáfú, stolt, hverflyndi, fljótfærni
og stundum hreina flónsku. Alltaf
kom hann upp þessi órói í blóðinu
sem olli því að hann hrökklaðist með
formælingum ffá einu félagi og í
sömu andrá talandi um hversu lífið
yrði dásamlegt hjá því næsta. Hjá
Auxerre kvað svo rammt að þessari
óeirð að hann var sendur til sálfræð-
ings. Víðast hvar þreifst hann illa,
ungur fékk hann það orð á sér í
Frakklandi að vera skapstyggur og
einrænn. En það var heldur ekki á
eina bókina lært ffernur en annað í
lífi Cantona. I önnur skipti var hann
álitinn félagslyndur og alltaf boðinn
og búinn að fara út með hinum
strákunum.
En þá var heldur aldrei langt í að
hann sýndi á sér dökku hliðina.
Frægt varð þegar hann henti bolta af
alefli í andlit eins samherja síns hjá
Marseille. Framkoma hans við and-
stæðinga þótti heldur ekki alltaf til
sóma; Clive Allen, Englendingur
sem lék með honum í Frakklandi,
minnist þess að í hvert sinn sem hann
ffamdi gróft brot dró hann sig alltaf í
hlé og stóð álengdar, líkt og honum
kæmi þetta ekkert við og hinn brot-
legi hefði verið einhver allt annar
maður.
Paradísarreiturinn
Franskir fjölmiðlar hafa ekki látið
þetta ofsakast Cantona koma sér á
óvart. Þeir þykjast þekkja sinn mann.
„Cantona hefur enn einu sinni
sprengt öryggi,“ sagði þulur í ffönsku
sjónvarpi. En aðdáendum, forráða-
mönnum og leikmönnum Manc-
hester United kom þetta í opna
skjöldu. Cantona hafði virst hæst-
ánægður hjá félaginu, það var næst-
um eins og hann hefði fundið ffið í
sálinni. „Þetta er eins og að finna
konu sem hefur veitt mér fúllkomið
hjónaband," skrifar hann í heim-
spekibókinni væntanlegu.
Manchester United hefur líka orð
á sér fýrir að vera félag þar sem hæfi-
leikaríkir leikmenn geta lifað nokkuð
eftir eigin höfði og þar sem skaps-
munir eru hamdir án þess þó að
reynt sé að bæla þá niður. Alex
Ferguson, framkvæmdastjóri félags-
ins, hefur frekar forðast að ffeista
þess að aga Cantona til, enda er ferskt
í minni félagsmanna hversu hrapal-
lega það tókst til þegar átti í hlut ann-
ar óstýrilátur snillingur. George
Best.
Best drakk og drabbaði og reifst
við fótboltaforstjóra, en hann varð
aldrei uppvís að hegðun af því tagi
sem Cantona hefúr gert sig sekan
um. Breskum fótboltasérffæðingum
þykir torvelt að sjá hvernig Manc-
hester United geti áffam haft Can-
tona á snærum sínum.
í ævisögu sinni skrifar Cantona
um „paradísarreit“ þar sem allt er
úttraðkað af „svindlurum og pening-
um“. Má vera að Cantona hafi end-
anlega misst sína paradís og hann
Margflókin persóna
Cantona þykir afar þversagna-
kennd persóna, menn hafa meira að
segja sagt að hann sé nýr maður í
hvert skipti sem hann fer fram úr
rúminu. Hann þykir enginn sérstak-
ur höfðingi á leikvelli og fyrir mið-
vikudagskvöldið afdrifaríka hafði
hann verið rekinn fjórum sinnum af
leikvelli á aðeins fjórtán mánuðum.
Hins vegar er hann þekktur fyrir að
vera óvenju þolinmóður og alúðleg-
ur í samskiptum sínum við aðdáend-
ur fyrir og eftir leiki og er til dæmis
sagður leggja sig í líma við að gefa
börnum eiginhandaráritanir.
Það er ekki svo einfalt að hann
breytist í villimann þegar út á leik-
völlinn er komið. Hann hefúr hrækt
til áhorfenda og sparkað í liggjandi
Fótboltabullur á enskum knattspyrnuvelli „IVIaður stingur þá og stingur
þá aftur og ef þeim líður illa undir nálinni stingur maður enn einu
sinni. Þá fara þeir að gera mistök.“
andstæðinga, en þegar sá gállinn er á
honum getur hann líka sýnt glæsi-
brag og þokka. Hann þykir góður fé-
lagi félaga sinna, að minnsta kosti í
seinni tíð, og hefur notið velvildar
ýmissa þjálfara og framkvæmda-
stjóra. Samt lætur hann fá tækifæri
ónotuð til að amast út í það sem
hann hefur kallað „gráar og mann-
fjandsamlegar“ aðferðir knatt-
spyrnuforstjóra.
Enginn efast þó um hæfileika Can-
tona sem knattspyrnumanns. Það er
enginn tilviljun að hann hefur átt
stóran þátt í að færa félögunum sem
hann hefur leikið fyrir síðustu fjögur
Picasso og bullar án afláts einhverja
merkingarlausa og hálfmenntaða
frasa.
Hverflyndi og stolt
Eric Cantona er fæddur 1966 og
ólst upp í Callols, einni útborg Mar-
seille. Fjölskyldan er ættuð frá Spáni
og Sardiníu og bjó í brattri hlíð, í eins
konar helli sem steinsmiðurinn afi
Cantona hafði breytt í íbúðarhús. 1
sjálfsævisögu sinni segir Cantona frá
því hversu hændur hann hafi verið af
íyktinni í hæðum Province-héraðs og
af því hversu sterkar kenndir blund-
uðu í þessum heita og tilfinningaríka
hafi ekki annað að hlakka til en að
græða meiri peninga. Mál hans verð-
ur tekið fýrir af aganefnd enska
knattspyrnusambandsins innan viku
og það er hugsanlegt að nefndinni
þyki hann hafa smánað íþróttina svo
mjög að hann verði einfaldlega gerð-
ur útlægur úr enskum fótbolta. Að
minnsta kosti er spurning hvort hon-
um verði nokkurs staðar tekið fagn-
andi á næstunni — nema kannski í
fótboltasirkusunum í Japan og Suð-
austur-Asíu þar sem menn eru
kannski tilbúnir að horfa framhjá yf-
irsjónum af þessu tagi.
-eh. byggt á The Sunday Times.