Lesbók Morgunblaðsins - 23.12.1964, Qupperneq 7
1
i
i
1
Guðbrandsbiblía. — (Ljósm.: Ól. K. M.).
réttamaður blaðsins brá
sér upp, í Landsbókasafn skömmu
fyrir jólin, og var erindið að fá
að skoða og fræðast um nokkrar
hinna gömlu og fágætu íslenzku
bóka, sem þar eru geymdar. Yið
hittum að máli landsbókavörð og
Pétur Sigurðsson, fyrrv. háskóla-
ritara, en hann vinnur nú að
gerð skrár yfir allar íslenzkar
bækur frá því að prentun þeirra
hófst, þar til Viðeyjarprentsmiðja
var flutt til Reykjavíkur 1844. Einn-
ig nær skráin til þýðinga íslenzkra
bóka frá þessum tíma á erlend mál.
Meðal bókanna, sem Pétur sýndi
okkur, voru nokkrar prentaðar hér
á landi skömmu eftir að prent-
smiðja var fyrst stofnuð á fyrri
helmingi 16. aldar. Að loknu rabb-
inu við Pétur, sem hér fer á eftir,
,er því greint að nokkru frá upphafi
prentlistar á íslandi. Er sú frásögn
byggð á riti Páls Eggerts Ólasonar,
„Menn og menntir“.
A. borðinu fyrir framan Pétur var
margt fornlegra bóka, en ein þeirra
stærst og glæsilegust, enda kom í ljós, að
hér var Guðbrandsbiblía, ein mesta ger-
semi íslenzkrar bókaútgáfu, bundin 1
fagurt skinnband með látúnspennslum
og búnaði. Pétur sagði, að þetta væri
fegursta eintak, sem safnið ætti af
frumútgáfu Guðbrandsbiblíu. Hefði
það borizt safninu að gjöf frá Svi-
þjóð um 1930. Látúnsbúnaðurinn
hefði verið á bókinni frá upphafi, en
skinnbandið endurnýjað, áður en hún
barst safninu. Eintak þetta hefur varð-
veitzt vel, og sagði Pétur greinilegt, að
það hefði verið lítið lesið.
Sem kunnugt er, var Guðbrandsbiblía '
prentuð á Hólum 1584. Var hún prent-
uð í fimm hundruð eintökum og hafa
tiitölulega mörg þeirra geymzt fram á
þennan dag, enda \á hún víða á öltur-
um kirkna um aldaraðir.
Pétur sagði, að Guðbrandur biskup
hefði sjálfur skorið marga upphafsstafi
biblíunnar, og væru nokkur þeirra
myndamóta enn í Þjóðminjasafninu
ásamt öðrum minjum úr Hólaprent-
smiðju.
Næst tók Pétur í hönd sér lúða og
skorpna bók með gömlum svörtum
skinnspjöldum og fornlegum látúnsbún-
aði. Hann fletti bókinni og sagði, að
þetta væri fyrsta útgáfa af Grallaran-
um, sem prentuð hefði verið á Hólum
að frumkvæði Guðbrands biskups 1594.
Pétur benti á mynd fremst í bókinni, er .
það flatti þorskinn og neðan við flak-
ið stendur In (Insignia) Is (Islandiae),
og ártalið 1594.
Við hlið Grallarans á borðinu lá lítil
bók með spennslum, Nýja testamentið,
í þýðingu Odds Gottskálkssonar, fyrsta
bókin, sem prentuð var á isienzku, svo
vitað sé. Pétur sagði, að vitað væri um 11
eintök, sem enn væru til af þessari bók,
þar af ætti Landsbókasafnið þrjú. Það
38. tbl. 1964
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 7
\
1
I