Vísir - 24.07.1978, Blaðsíða 11

Mánudagur 24. júli 1978
11
Vinstri stjórn velti
vandanum
yfir á nýja
stjórnendwr
Friðrik Sóphusson
svarar athugasemdum
Njarðar P. Njarðvík um
fjármál útvarpsins.
Undanfarnar vikur hafa átt
sér stað I Visi umræður um
starfsemi útvarpsins og þó sér-
staklega störf útvarpsráðs.
Umræðurnar hafa verið gagn-
legar, einkum þær, sem fjallað
hafa um hlutverk útvarpsráðs
og hugíanlegar kerfisbreyting-
ar á yfirstjórn útvarpsins.
Inn I þessar umræður drógust
fjármál stofnunarinnar enda
hefur f járhagur hennar að sjálf-
sögðu áhrif á dagskrárgerðina.
Ég leyfði mér að minna á þær
gffurlegu skuldir sem hrönn-
uðust upp á árunum 1971—1974,
en skv. upplýsingum fjármála-
stjóra rikisútvarpsins var
rekstrarhalli Rikútvarpsins t.d.
yfir 120 milljónir 1974.
Mér varð það á i messunni að
segja, að þessar lausaskuldir
væru frá útvarpsráði Njarðar P.
Njarövik i stað þess að segja, að
þær væru frá útvarpsráðstið
Njarðar P. Njarðvik, vinstri-
stjórnar árunum eða bara
1971—1974. Þessi ónákvæmni
varð til þess, að N.P.N. gerir at-
hugasemd i Visi s.l. miðviku-
dag, þar sem hann hreinsar sig
af þessum áburði með alkunnu
litillæti sinu og hógværð með þvi
m.a. að kalla mig ósvifinn sögu-
falsara.
Rétt er að taka fram i þessu
sambandi, að upplýsingarnar
um slæma fjárhagsstöðu rikis-
útvarpsins, þegar núverandi út-
varpsráð tók við, voru settar
fram af minni hálfu til að benda
á þá erfiðleika, sem skulda-
bagginn hafði fyrir þá aðila,
sem bera ábyrgð á dagskrár-
gerðinni og verða að sniða sér
stakk eftir vexti. Reyndar
viðurkennir N.P.N. þetta
sjónarmið i athugasemd sinni,
þótt hann að sjálfsögöu vilji
kenna vinstri stjórninni alfarið
um þessi ósköp.
Sessunautur minn i útvarps-
ráði, Ölafur R. Einarsson, sem i
sumarfriinu tvöfaldar kaup sitt
i klipparastarfi hjá Þjóðviljan-
um bendir réttilega á sekt
vinstri stjórnarinnar með þvi að
segja: ,, . . .fjárhagsstaða
Rikisútvarpsins var ekki góð (!)
i árslok 1974, þar eð afnotagjald
hafði ekki fengist hækkað sem
skyldi. Stjórnvöld hindruðu
hækkun þeirra, þar eð þau vógu
þungt i visitölunni”. (Þj.v. 19.
júli 1978). Og N.P.N. segir i
sinni athugasemd: „Bágan
fjárhag Rikisútvarpsins á þess-
um árum má hins vegar rekja
til vanskilnings stjórnvalda á
fjárhagsþörf stofnunarinnar”
Sem sagt: Vinstri stjórnin fals-
aði visitöluna með þvi að velta
skuldabagganum og erfiðleik-
unum yfir á nýja valdhafa.
Þessa reynslu er vert að hafa i
huga, þegar viöræður um
stjórnarmyndun vinstri flokk-
anna fara nú fram.
1 lok athugasemdar sinnar
vikur N.P.N. að starfi útvarps-
ráðs og segir, að ýmsir ónafn-
greindir starfsmenn stofnunar-
innarog tveir útvarpsráösmenn
hafi kvartað við sig um deyfö og
áhugaleysi núverandi útvarps-
ráðs. (Ekki vissi ég fyrr um
þetta sálarsorgarahlutverk
N.P.N.)
Mér er það ljóst, að útvarps-
ráð N.P.N. var hávært og heit-
strengingasamt, en til þess að
árangur megi nást, þarf stund-
um meira til, ( Er þetta þó ekki
sagt, til þess að styttist á N.P.N.
hempan meira en oröið er).
1 viðtali Visis við mig var vik-
ið að frumkvæði útvarpsráðs og
þar var lýst tillögum Ellert B.
Schram, er samþykktar voru
samhljóöa. Þá var litvæðingin
samþykkt og framkvæmd fyrir
forgöngu ráðsins, og ef nefna á
einstaka þætti, sem ráðið haföi
frumkvæði að, má benda á efna-
hagsmálaþætti Asmundar og
Þráins, en þeir þættir eru vafa-
laust eitt besta framlag sjón-
varpsins til almenningsfræðslu I
landinu ( en i þessum efnum
skortir stefnu menntamálayfir-
valda).
Verður ekki farið frekar út i
þessa sálma hér, enda var til-
gangur þessara skrifa aðeins sá
að gera nákvæmari grein
fyrir skuldabagga Rikisút-
varpsins i ársbyrjun 1975.
Nettóhagnaður Rikisútvarpsins 1973—77
1973
1974
1975
1976
1977
Hljóðvarp
(i millj. kr.)
Sjónvarp
(imillj. kr.)
Skuldir i
1972
1973
1974
1975
1976
0.5 4-60.8
-26.9 4-93.3
17.3 4-76.5
82.0 2.3
7.3 35.0
árslok ( i milljónum króna)
229.7 þar af 91.6 föst ián
298.7 þar af 75.3 föst lán
466.2 þar af 235.7 föst lán
505.3 þar af 194.6 föst lán
212.5 þar af 90.4 föst lán
1 árslok 1977 hafa skuldirnar
enn minnkað og föst lán eru inn-
an við 50 milljónir.
í sambandi viö þessar upplýs-
ingar er rétt aö geta þess, að á
árinu 1974 var fjárhag Rikisút-
varpsins borgið með gifurlegum
lántökum og auðvelt er aö sýna
fram á, að slæm staða stofn-
unarinnar hefði áhrif á dag-
skrárgerð næstu árin jafnframt
þvi sem brýnum verkefnum var
skotið á frest.
Fjögur grundvallarskilyrði
fyrir minni ríkiswmsvifwm
Þessi skilyrði voru:
1. Úrbætur i hlutafélagalöggjöf.
2. Úrbætur i skattamálum.
3. Rétt gengisskráning og beit-
ing verðjöfnunarsjóða.
4. Eðlileg vaxtastefna.
öll þessi fjögur atriði voru
heldur ekki nein ný sannindi,
þau höfðu reyndar verið sam-
þykkt á landsfundum og flokks-
ráðsfundum svolengisem menn
mundu. En hvernig var svo
staðið að framkvæmd þessara
slefnumála.
Ný hlutafélagalög voru sam-
þykkt nú i vor, og var mál til
komiö. Má segja að þau séu þaö
eina af þessum skilyrðum, sem
búið er að fullnægja að ein-
hverju leyti.
Ný skattalög voru samykkt á
siöustu þingdögum kjörtíma-
bilsins og vonandi að þeim verði
ekki breytt til hins verra strax i
haust á svipaðan hátt og gerðist
1971, þegar úrbætur Viðreisnar-
stjórnarinnar I skattamálum
voru að engu gerðar. Annars
voru þessi nýju skattalög aðeins
hundraðasta bótin i skatt-
spennitreyju sem atvinnu-
reksturinn býr við. I þessum
málum þarf hins vegar ekki
bætur, það þarf nýja flik. Verð-
ur þá ekki aðeins að hugsa um
tekjuskatt, heldur miklu frekar
um aðstöðugjald, tolla o.þ.h.
þannig, að allar atvinnugreinar
sitji við sama borð i skattamál-
um og séu ennfremur á sama
báti og atvinnurekstur I ná-
grannalöndunum.
Gjaldeyrir á tombólu-
verði
I gengismálum og beitingu
veröjöfnunarsjóða hefur veriö
um algjöran skort á stjórnvisku
aö ræöa. Varla hefur sá maður,
utan Þjóðhagsstofnunar, meö
smá vitglóru á einhverjum
efnahagsmálum svo opnað
munninn, að hann hafi ekki
haldið þvi fram, að gengið væri
ekki of hátt skráö, og það þyrfti
að beita verðjöfnunarsjóðum i
rikara máli. Samþykktir hér að
lútandi hafa einnig veriö gerðar
á samkomum flokksins um ára-
raðir.
En það er eins og öll skiln-
ingarvit forystumanna Sjálf-
stæöisflokksins hafi verið tekin
úr sambandi, þegar að fram-
kvæmdum hefur komið i þess-
um málum. Verðjöfnunarsjóður
fiskiðnaðarins er nú galtómur,
þótt fiskverö hafi aldrei verið
hærra. Gjaldeyrir hefur veriö
haföur á tombóluveröi um langt
skeið, og þetta ástand lýsir
e.t.v. best hversu hrapalega
hefur til tekist með stjórn efna-
hagsmálanna.
Vaxtastefnan
Ekki er þá styttri sagan um
samþykktir flokksins um eðli-
lega vaxtastefnu. Um langt
skeið hafa landsfundir og
flokksráðsfundir varað við
þeirri hættu, sem neikvæðum
raunvöxtum er samfara og á
það bent i hve miklum mæli
skattpeningar og erlent lánsfé
eru að leysa innlent sparifé af
hóimi. En aldrei hefur verið nóg
framkvæmt i þessum efnum, og
ennþá eru almennir innláns-
vextir stórlega neikvæðir að
raungildi. Þá er atvinnuvegun-
um einnig stórlega mismunað i
vaxtakjörum, en höfuömein-
semdin er auövitað, að eftir-
spurn eftir lánsfé er meira en
framboöið, og þess vegna hefur
hiö mikla iánsfjárskömmtunar-
kerfi hlaðist upp.
Að le'íta langt yfir
skammt
Nú hefur verið fjallaö um þau
fjögur grundvallarskilyrði fyrir
samdrætti i rikisbúskapnum,
sem þarf að uppfylla áður en
nokkuö annað er hægt að gera.
Þetta eru allt saman atriði, sem
Sjálfstæðisflokkurinn hefur
hamast við að gera samþykktir
um fund eftir fund. Þetta eru
lika allt saman atriöi, sem for-
ystumenn Sjálfstæðisflokksins
hafa ekki haft getu til að fram-
kvæma svo mannsbragur væri
aö.
Það skyldi þó aldrei vera, að
ungir Sjálfstæðismenn leituðu
langt yfir skammt, þegar þeir
skrifa „BAKNIÐ BURT”.