Vísir - 08.09.1978, Blaðsíða 10

10
Föstudagur 8. september 1978 VTSIR
VÍSIR
Utgefandi: Reykjaprent h/f
Framkvæmdastjóri: Davift Guömundsson
Ritstjórar: Þorsteinn Pálsson ábm.
Olafur Ragnarsson
Ritstjórnarf ulltrúi: Bragi Guðmundsson. Fréttastjóri erlendra frétta:
Guðmundur Pétursson. Umsjón með helgarblaði: Arni Þórarinsson. Blaða-
menn: Berglind Asgeirsdóttir, Edda Andrésdóttir, Elías Snæland Jónssor
Guðjón Arngrimsson, Jón Einar Guðjónsson, Jónína Mikaelsdóttir, Katrin Páls-
dóttir, Kjartan Stefánsson, Oli Tynes, Sæmundur Guðvinsson. Iþróttir: Gylfi
Kristjánsson og Kjartan L. Pálsson. Ljósmyndir: Gunnar V. Andrésson,Jens
Alexandersson. Utlit og hönnun: Jón Oskar Hafsteinsson, Magnúsólafsson.
Auglysinga og sölustjóri: Páll Stefánsson Askriftargjald er kr. 2000
Dreifingarstjóri: Sigurður R. Pétursson á mánuði innanlands.
Auglýsingar og skrifstofur: Siðumúla 8. Verð í lausasölu kr. 100
Simar 86611 og 82260 eintakið.
Afgreiðsla: Stakkholti 2—4 simi 86611 Prentun Blaöaprent h/f.
Ritstjórn: Siðumúla 14 simi 86611 7 linur
Ráðherrabílar
Upp á síökastið hafa spunnist miklar umræður um
svonefnd bílafríðindi ráðherra. Það er í samræmi við
annað, að þessi mál hafa vakið almennari áhuga en f lest
önnur,og allar efnahagsmeinsemdir þjóðarinnar hafa
horf ið í skuggann, (en vera má að sumir haldi að þær séu
i ráðherrabílunum). Umræðurnar hafa a.m.k. verið á
svo alvarlegu stigi.
Forsetahjóniii
Áður lögðu ráðuneytin ráðherrum til bila, en undan-
farinn áratug hafa þeir átt þess kost að kaupa bíla án að-
flutningsgjalda. Sú regla var sett vegna gagnrýni á
fyrra skipulag. Ráðherrar hafa alla tíð sætt gagnrýni
andstæðinga vegna þessara bílamála.
Ekki er lengra siðan þeir Magnús Kjartansson og
Magnús Torf i Ólafsson keyptu sér bíla á þessum kjörum
við lok ráðherradóms, að pólitískir andstæðingar gerðu
sér mat úr því. Og í sumar hafa þeir Matthías Á. Mathie-
sen og Halldór E. Sigurðsson dregist inn í þessar þjóð-
legu og hefðbundnu hneykslunarumræður.
Enginn hefur þorað að opna munninn nema lýsa
hneykslan og vandlætingu á bílafríðindunum. Og við
myndun nýrrar ríkisstjórnar hafa menn ekki haft minni
áhyggjur af ráðherrabilunum en efnahagsmálunum,
enda byrjuðu ráðherrar Alþýðuf lokksins á því að afsala
sér þessum ,,hneykslanlegu" f riðindum og hinir hlupu að
sjálfsögðu á eftir.
Allar þessar umræður eru dæmigerðar fyrir það
ómerkilega lýðskrum, sem of oft setur mark sitt á þjóð-
málaumræður hér á landi. Menn býsnast yfir háum
launum ráðherra og tala digurbarkalega um að slíkir
karlar séu ekki ofgóðir að kaupa bíla á sama verði og
aðrir. Þessar ræður eru svo gjarnan kryddaðar með
vandlætingarorðum úr kerlingabókum.
Það er ýmislegt sem gleymist í þessum umræðum.
Ráðherrastörfin eru ábyrgðarmestu störf, sem unnin
eru í þjóðfélaginu, hvort sem mönnum likar betur eða
verr við ráðherrana eða stefnumál einstakra ríkis-
stjórna. Þessi störf á að launa í f ullu samræmi við mikil-
vægi þeirra. Engin gild og skynsamleg rök verða færð að
því að ráðherralaun séu of há.
í sjálfu sér væri eðlilegast að ráðuneytin legðu ráð-
herrum til bíla eins og áður tíðkaðist. Sú regla, sem verið
hefur i gildi, að ráðherrar keyptu sér bíla sjálfir en
fengju niðurfelld aðflutningsgjöld ekki oftar en þriðja
hvert ár er í raun réttri á engan hátt ámælisverð.
Á hinn bóginn væri rétt, að ríkið leysti til sín bíla, sem
þannig eru keyptir á matsverði. Ráðherrar mega að
sjálfsögðu láta undan lýðskrumi og afsala sér slíkum
réttindum. Við það er í sjálf u sér ekkert að athuga. En í
kjölfar þeirra umræðna, sem á undan eru gengnar, er
þessi ákvörðun vafasöm fyrir þá sök, að hún lýsir upp-
gjöf gagnvart lýðskrumi.
Ráðherrar verða á hverjum tíma að sæta gagnrýni. En
það er ekkert nema lýðskrum að halda því fram að það
sé á einhvern hátt ósiðlegt eða ósæmilegt að þeir fái bila
til afnota eða njóti þeirrar aðstöðu að fá bíla keypta án
aðf lutningsgjalda. Sannleikurinn er sá, að þessi kjör eru
i f ullu samræmi við eðli og virðingu þessara starf a.
Það er einungis til marks um þá lágkúru, sem oft og
tiðum gref ur um sig í íslenskri þjóðmálaumræðu, að mál
sem þetta skyggi á önnur. Þeir sem falla f yrir lýðskrumi
sem þessu kunna ekki að greina kjarnann frá hisminu í
pólitískri gagnrýni.'
5 Munaðarnesi
„Ég hef sama áhugamál og ég hef haft alla ævi", sagði forseti islands dr.
Kristjárn Eldjárn.er Vísismenn hittu hann og frú Halldóru Eldjárn í Munaðarnesi,
þar sem forsetahjónin ætla að verja nokkrum dögum til hvíldar frá daglegum
störfum.
„Ahugamál mín tengjast fyrst og fremst öllu sem viðkemur menningarsögu>r
þjóðarinnar, hvort sem það eru lausir munir eða fornminjar viðs vegar um
landið", sagöi Kristján. „Ég nota tækifæri eins og þetta til að skreppa í smáferðir
og fór t.d. i gær niður á Mýrar. Hér er mikið og sérkennilegt landslag og einstak-
lega fallegt í svona góðu veðri. Héðan úr bústaðnum er fögur f jallasýn og sést alla
leið inn til jökla".
Ætlaði að verða kennari
Við spurðum forsetahjónin
hvort þau hefðu nokkurn tima
órað fyrir þvi, að þau ættu eftir
að búa á Bessastöðum?
„Braut manna verður oft önn-
ur en þeir ætla”, sagði Kristján.
„Sumir hafa fastmótaða stefnu
frá upphafi og ætla sér kannski
að verða ráðherrar. Ég ætlaði
að verða kennari, en tók svo þá
stefnu að fara i fornleifafræði.
Ég vissi það þá, að leið min
myndi fyrr eða siðar liggja i
Þjóðminjasafnið.
„Hver eru helstu áhugamál
þin, Halldóra, eða áttu kannski
fáar fristundir?”
„Nei, nei, ekki svo, ég les eða
fæst við handavinnu og hlusta
dálitið á tónlist. Ég treysti mér
nú varla til að gera upp á milli,
en það er fyrst og fremst sigild
tónlist sem ég hlusta á.”
„Ég hef stundum sagt við
hana að hún ætti að hlusta á el-
ektróniska tónlist”, sagði
Kristján. „Ég hef gaman af
henni sjálfur og mér finnst hún
sérkennileg. Annars sest ég
sjaldan niður beinlinis til að
hlusta á tónlist. Fristundir min-
ar fara mest i minjafræöi og
menningarsögu”.
„Hefur þu lært á eitthvert
hljóðfæri. Kristján?”
„Nei þvi miður. Ég er sveita-
maður og það var ekki algengt
þegar ég ólst upp, að sveitabörn
væru látin læra á hljóðfæri þótt
það kæmi vissulega fyrir.
„Attu önnur áhugamál fyrir
utan fornleifafræðina
Kristján?”
„Já, ég les dálitið af skáld-
skap einkum eldri skáldverk.
Ungu skáldin? Mér finnst ungu
skáldin athyglisverð og reyni að
lesa verk þeirra til dæmis i hin-
um nýju timaritum sem koma
út meö verkum allra yngstu
skáldanna. En það er erfitt að
dæma ungu skáldin”.
Ekkert ort sjálfur i al-
vöru
„En hefur þú ekki fengist
sjálfur við skáldskap?”
„Nei, ég hef ekkert fengist við
skáldskap sjálfur og ekkert ort i
alvöru. Ég var aldrei talinn
meðal skólaskáldanna i
Menntaskólanum á Akureyri.
Þeir sem ortu i skólablaðið
Muninn. voru hin raunverulegu
skólaskáld. Ég gerði það hins
vegar aldrei.
Ég hef fengist við skriftir en
ég lit ekki á það allt sem alvöru-
verk og hef minnst af þvi birt.
Margt af þvi stendur reyndar
i sambandið við ritið.sem ég hef
séð um fyrir Hið islenska forn-
leifafélag. Ég fer að reyna að
koma skikkan á næsta hefti með
haustinu. Annars er kominn
timi til að yngri menn taki þar
við”, sagði forsetinn.
„Ég tók með mér dálitið af bókum. Viö gátum alveg eins búist við
aö hér yröi foraösveður.
Starfið og einkalífið
„Hvernig hefur gengið aö að-
\