Morgunblaðið - 09.01.2001, Blaðsíða 52

FRÉTTIR
52 ÞRIÐJUDAGUR 9. JANÚAR 2001 MORGUNBLAÐIÐ
Í lok síðasta þáttar 29. nóv. sl.
var því lofað að segja eitthvað al-
mennt um efni síðasta Frímerkja-
blaðsins, sem er 2. tbl. 2. árgangs.
Í sjálfu sér þarf ekki að fara um
það mjög mörgum orðum, því að
þeir, sem á annað borð hafa áhuga
á frímerkjum, hafa væntanlega
þegar kynnt sér efni þess.
Blaðið mun einmitt liggja
frammi í frímerkjaverzlunum og
eins að ég hygg á pósthúsum og er
látið þar ókeypis í té. Það ber að
þakka kostnaðaraðila blaðsins,
sem er Pósturinn.
Ég hef áður lýst fyrri blöðum og
ytra útliti þeirra, sem var vissu-
lega til fyrirmyndar. Sama er einn-
ig að segja um þetta síðasta tölu-
blað. Um val efnis og framsetningu
má að sjálfsögðu hafa skiptar
skoðanir. Eins og áður er prentun
ágæt og litmyndir ótrúlega góðar.
Forsíðumyndin, sem er eftir mál-
verki eftir Jón biskup Helgason af
neðsta hluta Tungötunnar í
Reykjavík, á hér einkar vel við,
þar sem á henni sést hið svonefnda
Dillonshús, sem kemur einmitt við
póstsögu okkar. Í því húsi mun
dóttir Dillons lávarðar, sem gaf
barnsmóður sinni húsið, hafa árið
1875 skrifað bréf það, sem er aftur
komið til Reykjavíkur eftir rúm-
lega aldardvöl í Englandi og er nú
einn af gimsteinum í safni Indriða
Pálssonar. Mynd af umslaginu er á
11. bls., en það prýðir einnig þenn-
an þátt.
Hálfdan Helgason ritar ágæta
grein um hið merka frímerkjasafn
Indriða, og fylgja henni bæði
myndir af sjaldgæfum umslögum
frá fyrstu árum íslenzkra frí-
merkja, þ. e. skildinga- og aura-
tímabilinu, sem svo er nefnt í ís-
lenzkri póstsögu. Eins er mynd af
einu forfrímerkjabréfi frá 1853, en
svo eru þau bréf nefnd, sem fóru
um hendur póstsins, áður en farið
var að nota frímerki til burðar-
gjalds hér á landi. Í safni Indriða
mun hið elzta slíkra bréfa vera
sent héðan 1836 til Frakklands af
manni í hinum fræga leiðangri Ga-
imards.
Þá hefur Indriði einnig safnað
póststimplum á íslenzkum skild-
inga- og auramerkjum. Hefur hon-
um tekizt að ná stimplum frá öllum
póstafgreiðslum á tímum þessara
merkja, en sumir þeirra eru mjög
torgætir. Mun stimpillinn
STRANDASÝSLA vera þeirra
erfiðastur frá skildingatímanum,
enda hafði hann einungis verið í
notkun fáa mánuði, þegar skild-
ingamerkin voru tekin úr umferð
og auramerkin komu í staðinn.
Eins og Hálfdan tekur réttilega
fram, ber þetta safn „ægishjálm“
yfir öll önnur íslenzk frímerkja-
söfn, og fer þar saman mikil þekk-
ing höfundar þess á efninu og ekki
sízt vönduð vinnubrögð við val frí-
merkja og stimpla. Hef ég áður
fullyrt, að ekkert annað Íslands-
safn komist í samjöfnuð við þetta
safn. Get ég einungis bætt þeirri
skoðun minni hér við, að óhugs-
andi er, að slíku íslenzku frí-
merkjasafni verði aftur komið
saman. Í því eru m. a. fjögur svo-
nefnd skildingabréf eða þriðjung-
ur þeirra, sem vitað er um á frjáls-
um markaði. Hin eru föst í
opinberum söfnum og koma þess
vegna aldrei á almennan markað.
Þá eru í þessu safni mjög sjaldséð
aurabréf.
Ég álít, að Íslandspóstur hf. ætti
í samvinnu við íslenzku ríkis-
stjórnina og þá samgönguráðherr-
ann fyrir hennar hönd að stuðla að
því, að þetta safn komist í heilu
lagi í væntanlegt Póstminjasafn
okkar, sem oft hefur verið rætt um
að koma á fót. Safnið hefur slíkt
gildi fyrir póst- og frímerkjasögu
Íslands, að það yrði mikið slys, ef
því yrði sundrað að höfundi þess
gengnum.
Í næstsíðasta tölublaði Frí-
merkjablaðsins var viðtal við Sig-
urð Pétursson, formann LÍF, um
spjaldbréfasafn hans. Er að sjálf-
sögðu fengur í sem gleggstri lýs-
ingu á þeim ágætu íslenzku söfn-
um, sem til eru og ekki sízt í
einkaeign.
Ég hlýt að játa, að mér finnst
svolítið vanta í þær frásagnir, sem
þegar hafa birzt í blaðinu. Þar
hefði verið ekki síður áhugavert að
fá einhverjar frásagnir af því,
hvernig gengið hefði að koma söfn-
unum upp og eftir hvaða leiðum.
Sannleikurinn er einmitt sá, að oft
hafa hlutir borizt í hendur safnara
með óvæntum og jafnvel ótrúleg-
um hætti. Eru til ýmsar skemmti-
legar sögur um það. Oft eru ein-
mitt merkilegar tilviljanir á bak
við það, hvernig menn hafa dottið
ofan á sjaldgæfa hluti. Hafa þeir á
stundum komið upp úr bréfadóti,
sem komið var út í ruslatunnu, ef
ekki á haugana, eins og sagt er,
fyrir athugaleysi þeirra, sem voru
að „taka til og hreinsa“ af háaloft-
um eða henda úr gömlum dánarbú-
um. Því miður hafa mörg umslögin
og annað frímerkjaefni farið þá
leið og horfið í glatkistuna.
Á stundum hafa slíkir hlutir
bjargazt fyrir hreina tilviljun og
sitja nú í hinum ágætustu söfnum
hér heima og erlendis. Af slíkum
frásögnum gætu bæði safnarar
dregið ýmsa lærdóma og þó ekki
sízt þeir, sem eru að „taka til“.
Ólafur Elíasson ritar um bréf,
sem björguðust úr pósti skipa, sem
fórust á styrjaldarárunum 1939 til
1945. Slík bréf voru auðkennd með
sérstökum stimplum og heyra því
bæði til póstsögu okkar og stimpl-
asögu. Fylgja greininni bæði
myndir af umslögum með ýmsum
stimplagerðum og eins sérstaklega
af stimplunum.
Þór Þorsteins hefur á síðustu ár-
um kannað ýmis skjöl í fórum
Póstsins og orðið þar verulega
ágengt um ýmsa þætti póststögu
okkar. Hann ritar í þetta blað
grein um Upphaf póstburðar í
Reykjavík. Eins á hann þarna
greinarstúf um einkastimpil, sem
sr. Jón Guðmundsson, sem lengi
var prestur í Norðfirði fyrir og eft-
ir aldamótin 1900, hefur notað til
stimplunar frímerkja. Slíkt mun
nú hafa verið næstum einsdæmi í
póstsögu okkar, enda hefur Þór
enga örugga skýringu á þessari
notkun prestsins. Vel má það vera
rétt, eins og Þór minnist á, að hér
hafi prestur gripið til stimpilsins
um stuttan tíma, þegar hinn rétti
póststimpill hafi bilað. Ég á t. d.
einhvers staðar í fórum mínum frí-
merki, stimplað á Valþjófsstað um
1960 með einnar línu stimpli: Val-
þjófsstaður, án dagsetningar, sem
notaður var, meðan hinn rétti
póststimpill var í viðgerð. Hefur
hið sama ekki einmitt hent á Norð-
firði nokkrum áratugum fyrr?
Margt fleira áhugavert er í
blaðinu, en sakir rúmleysis í Mbl.
er ekki hægt að minnast á það sér-
staklega. Í næsta þætti verður
reynt að halda þeirri venju að
nefna stuttlega þau jóla- og líkn-
armerki, sem út komu fyrir síðustu
jól.
Bestu nýársóskir sendi ég les-
endum þessara þátta minna.
Síðasta frímerkjablað
Póstsins og L.Í.F.
Umslag utan af bréfi sem dóttir Dillons lávarðar skrifaði til Englands
árið 1875, en er nú aftur komið til Reykjavíkur eftir rúmlega ald-
ardvöl í Englandi. Er það annað af tveimur skildingabréfum, sem
þangað fóru og hafa varðveitzt, svo að vitað sé.
FRÍMERKI
F r í m e r k j a b l a ð i ð
2.tbl . 2 .árg.
Jón Aðalsteinn Jónsson
ÁFRAMHALD var á skemmdar-
verkum á eigum borgara með
rangri notkun á skoteldum. Um
helgina voru tilkynnt 20 slík tilvik
en skemmdirnar eru misjafnlega
miklar. Skemmd var vifta í skóla-
húsnæði í Breiðholti, kveiktur eldur
í ruslatunnum við skólahúsnæði í
Grafarvogi. Logandi dagblaði var
hent inn um bréfalúgu í Brautar-
holti og urðu minniháttar skemmd-
ir. Þá kviknaði eldur frá flugeldi í
dýnu á svölum í Vesturbænum og
sprakk ytra gler í þremur rúðum af
þeim sökum.
Umferðarmálefni
Á fjórða tug ökumanna var kært
vegna hraðaksturs um helgina og
11 vegna ölvunar við akstur. Þá
voru 30 umferðaróhöpp tilkynnt til
lögreglu án þess að meiriháttar slys
hefðu orðið.
Auðgunarbrot
Lögreglu barst tilkynning um
innbrot í vinnuskúr í Spönginni í
vikunni þar sem stolið var meðal
annars sjónvarpi og myndbands-
tæki. Rannsókn lögreglu leiddi síð-
an til þess að brotamaður var heim-
sóttur í vikulokin og fannst þýfið á
heimili hans og var því komið til
eiganda. Karlmaður var handtekinn
er hann hafði brotist inn í húsnæði í
vesturbænum. Brotist var inn í bif-
reið í Fossvogi og stolið nokkrum
verðmætum sem þar höfðu verið
skilin eftir. Eitthvað af þýfinu
fannst síðan á laugardag. Brotist
var inn í verslun við Laugaveg og
stolið skiptimynt. Þá var brotist inn
á heimili í Seljahverfi og stolið ýms-
um verðmætum. Brotin var rúða í
verslun í Síðumúla og stolið vörum í
útstillingu.
Ofbeldisbrot
Ráðist var að manni með hnífi og
honum veittir áverkar á föstudags-
kvöldið. Árásarmaður hljóp brott af
vettvangi og var leitað og fannst
hann við heimili sitt 30 mín. eftir
fyrstu tilkynningu um atburðinn, en
hann hafði reynt að komast undan
lögreglu. Árásarþoli var fluttur á
slysadeild til aðhlynningar. Árás-
armaður, 35 ára karlmaður, var
handtekinn og fluttur á lögreglu-
stöð. Hann var síðan úrskurðaður í
gæsluvarðhald í einn mánuð að
kröfu lögreglu.
Annað
Tvö ungmenni voru færð í at-
hvarf í miðbænum og sótt þangað
af foreldrum. Greinileg breyting
hefur orðið á viðhorfi foreldra til
ólöglegrar útivistar barna og ung-
menna og meiri skilningur á starfi
lögreglu og samstarfsaðila um að-
gerðir í þessum málum. Eldur varð
laus í íbúð í Skipasundi á laug-
ardagskvöldið. Eldsupptök liggja
ekki fyrir en málið er í rannsókn.
Þá var leystur upp gleðskapur ung-
menna í Grafarvogi á laugardags-
kvöldið. Þrír 17 ára piltar voru
handteknir fyrir að hlýða ekki fyr-
irmælum lögreglu á staðnum. Þeir
voru sóttir af foreldrum eða vistaðir
í fangageymslu.
Dagbók lögreglunnar
Skemmdir í 20 tilvik-
um vegna flugelda
5. til 8. janúar
FÉLAGAR í Lionsklúbbnum Þór
fögnuðu 6. janúar sl. 45 ára afmæli
klúbbsins með því að afhenda
Tjaldanesheimilinu í Mosfellsbæ
heitan pott til afnota fyrir vistmenn.
Þetta er kærkomin gjöf til heim-
ilisins því að sundlaug Tjaldaness
var fyrir löngu ónothæf og óhag-
kvæmt að koma henni í rekstur aft-
ur.
Lionsklúbburinn Þór hefur veitt
vistheimilinu að Tjaldanesi stuðn-
ing allt frá stofnun heimilisins árið
1965. Keypt hafa verið húsgögn og
innréttingar til heimilisins, voldug
sláttuvél, vefstólar, æfingatæki,
byggð gróðurhús og ótal margt
fleira auk þess sem keypt var bif-
reið í samvinnu við foreldrafélag
Tjaldaness. Þórsfélagar hafa á
hverju sumri haldið grillveislu fyrir
vistmennina og gefið þeim gjafir á
jólum. Í gegnum árin hefur skapast
vinátta milli vistmanna og Þórs-
félaga og miklir fagnaðarfundir
þegar Lionsmennirnir koma í heim-
sókn. Það mátti sjá þegar potturinn
var vígður á þrettándanum.
Ómetanlegur stuðningur Þórs
Lionsklúbburinn Þór hefur aflað
fjár til styrktar Tjaldanesi á ýmsan
hátt í gegnum árin. Margir minnast
Andrésar andar-skemmtananna
sem haldnar voru í Háskólabíói fyrr
á árum. Klúbburinn hefur selt jóla-
merki á hverju ári og á seinni árum
hefur Þórsblótið með málverkaup-
pboði verið helsta fjáröflunarleiðin.
Það hefur verið ómetanlegt fyrir
Tjaldanesheimilið að njóta um-
hyggju Lionsmannanna því að
rekstrarfé af fjárlögum ríkisins hef-
ur ekki dugað fyrir einfaldasta við-
haldi húsanna á Tjaldanesi, segir í
fréttatilkynningu.
Morgunblaðið/Jim Smart
Þórsfélagar og íbúar á Tjaldanesi við afhendingu heita pottsins.
Gáfu Tjaldanesi
heitan pott
KYNNINGARKVÖLD fyrir nám-
skeiðið „Passion for light: Winter
Breakthrough“ sem haldið verður
16.–22. janúar í umsjón Paul Welch
verður haldið í kvöld, þriðjudaginn 9.
janúar, kl. 19.45 í Turninum, Fjarð-
argötu 13–15 í Hafnarfirði.
Kynning
á námskeiði
Paul Welch
RABBFUNDUR Skotveiðifélags Ís-
lands verður haldinn á Ráðhúskaffi
miðvikudagskvöldið 10. janúar og
hefst hann kl. 20.30.
Jóhann Vilhjálmsson byssusmiður
verður með slides-myndasýningu frá
svartbjarnaveiðum í Kanada.
Rabbfundur
SKOTVÍS
♦ ♦ ♦
♦ ♦ ♦
ÞINGMENN Vinstrihreyfingarinn-
ar – græns framboðs nota þinghlé nú
eftir áramótin til fundarhalda í kjör-
dæmunum.
Á fundum þessum eru rædd þau
málefni sem efst eru á baugi á hverj-
um stað og þjóðmálin almennt.
Næstu fundir verða á Norðurlandi
vestra, en þingmennirnir Jón
Bjarnason og Árni Steinar Jóhanns-
son verða á Blönduósi og Skaga-
strönd þriðjudaginn 9. janúar, Hofs-
ósi og Sauðárkróki miðvikudaginn
10. janúar og á Hvammstanga
fimmtudaginn 11. janúar.
Næst verða fundir á Suðurlandi.
Þingmenn
VG á Norður-
landi vestra