Morgunblaðið - 30.01.2001, Qupperneq 24

ERLENT
24 ÞRIÐJUDAGUR 30. JANÚAR 2001 MORGUNBLAÐIÐ
BENJAMIN Hermansen, 15 ára
gamall, þeldökkur piltur, var myrtur
í úthverfi Óslóar rétt fyrir miðnætti
á föstudag. Benjamin, sem átti föður
frá Norður-Afríku og norska móður,
var á göngu ásamt félaga sínum
skammt frá heimili sínu er maður
stökk út úr bíl, elti hann uppi og
stakk hann margsinnis með hnífi í
brjóst og maga. Aðeins örfáum mín-
útum síðar lést Benjamin af sárum
sínum.
Morðið er ekki aðeins litið sér-
staklega alvarlegum augum sökum
ungs aldurs fórnarlambsins, heldur
einnig vegna þess, að talið er, að
morðinginn og sökunautar hans séu
nýnasistar og ástæða morðsins kyn-
þáttahatur. Fimm ungmenni, þrír
menn á aldrinum 20-21 árs og tvær
17 ára gamlar stúlkur, hafa verið
handtekin vegna morðsins en að auki
er 19 ára gamall maður eftirlýstur.
Ekki er enn vitað hvert þeirra mund-
aði morðvopnið en öll eru ungmennin
þekktir nýnasistar og hafa oftsinnis
komið við sögu lögreglu.
Morðið á Benjamin er það fyrsta í
Noregi sem rekja má beint til kyn-
þáttahaturs.
Haft í hótunum við íbúa
Morðið átti sér stað í úthverfinu
Holmslia en þar er stór hluti íbúanna
af erlendu þjóðerni. Hingað til hefur
hverfið verið laust við alvarleg of-
beldisverk og ekki þekkjast þar
götugengi líkt og víða annars staðar í
Ósló. Nýnasistar hafa vanið komur
sínar í hverfið í þeim tilgangi að
hengja upp áróðursveggspjöld og
hafa haft í hótunum við íbúana. Ben-
jamin kom fram í norska ríkissjón-
varpinu í fyrrasumar eftir að hafa
orðið fyrir árásum nýnasista í Dan-
mörku þar sem hann keppti á fót-
boltamóti. Hann var vinsæll meðal
jafnaldra sinna, einkabarn sem
missti föður sinn er hann var aðeins
fjögurra ára gamall. Hundruð
manna komu saman á sunnudag á
staðnum þar sem hann var myrtur
og minntust hans. Íbúar Holmslia
eru harmi slegnir og margir ungling-
ar segjast hræddir um líf sitt eftir at-
burði helgarinnar.
Nýnasistahreyfingum
vex fiskur um hrygg
Ungmennin sem handtekin hafa
verið vegna morðsins eru öll með-
limir í nýnasistahreyfingunni Boot
Boys sem var stofnuð í Ósló fyrir all-
mörgum árum.
Anga af henni er nú að finna víðar í
Noregi og hafa glæpir tengdir henni
aukist verulega á undanförnum mán-
uðum. Ástæðan er m.a. talin vera
aukin samskipti tveggja öflugra ný-
nasistahreyfinga á Norðurlöndum,
Blood & Honour og Boot Boys, sem
hingað til hafa eldað grátt silfur sam-
an. Leiðtogi Blood & Honour í Sví-
þjóð, Norðmaðurinn Erik Blucher,
hvatti nýverið félaga í hreyfingunni
til að láta verkin tala í stað „tómra
orða“ en hann er talinn vera einn
áhrifamesti nýnasisti á Norðurlönd-
um og er vel kunnugur mönnunum
þremur sem kærðir hafa verið fyrir
morðið á Benjamin. Ekki er vitað
hversu margir eru í nýnasistahreyf-
ingum í Noregi en hugsanlegt er að
um 200 einstaklingar, þar á meðal
stúlkur og drengir, allt niður í 12 ára
gömul, komi þar við sögu. Lögreglan
í Ósló hefur undanfarin misseri
fylgst náið með þekktum nýnasistum
í borginni og því var auðvelt að hafa
uppi á ungmennunum. Þau voru
handtekin í íbúð sinni aðeins fjórum
stundum eftir að morðið átti sér stað
og segja vitni að íbúðin hafi verið
sannkallað „nasistahreiður“.
Grípa verður
til aðgerða
Hingað til hefur lítið farið fyrir ný-
nasistahreyfingum í Noregi en und-
anfarna mánuði hefur orðið breyting
þar á. Óslóarlögregla hefur boðað
enn harðari aðgerðir gegn nýnasist-
um í borginni og vilja að það verði
auðveldara að krefjast gæsluvarð-
halds og fangelsisvistar ef sá hand-
tekni tilheyrir flokki nýnasista eða
er félagi í öðrum glæpasamtökum.
Með þeim hætti sé mögulegt að
sundra hópunum og halda fólkinu af
götunum. Þá hefur hverfisráðið í
Holmslia hvatt til að skólayfirvöld,
lögregla og foreldrar sameini krafta
sína í baráttunni við kynþáttahatur.
Jens Stoltenberg forsætisráð-
herra fordæmdi morðið á Benjamin
Hermansen á blaðamannafundi í
gær. „Við hugsum nú til móður hans,
sem hefur misst einkasoninn og allra
vinanna í Holmslia. Þetta hræðilega
morð má að öllum líkindum rekja til
kynþáttahaturs, Benjamin var drep-
inn af því að hann hafði dekkri húðlit
en flestir aðrir Norðmenn. Slíkt
morð hefur ekki áður verið framið
hér í landi og við viljum ekki að það
endurtaki sig. Við líðum ekki ofbeldi
og alls ekki það sem á rætur að rekja
til nasisma.“
Dómsmálaráðherrann Hanne
Harlem segir mikið starf vera unnið
til að uppræta svokallaða haturs-
glæpi og hefur athyglinni sérstak-
lega verið beint að börnum og ung-
lingum. Það starf verður nú eflt til
muna og lagði Stoltenberg til að um
10 milljónum króna yrði aukalega
varið til verksins á næstunni.
Norðmenn
slegnir vegna
kynþáttaglæps
Þrándheimi. Morgunblaðið.
AP
Margir komu til að votta minningu Benjamins Hermansen virðingu sína. Þetta er fyrsta morðið í Noregi sem
rakið er beint til kynþáttahaturs en fimm ungmenni hafa verið handtekin grunuð um verknaðinn.
PALESTÍNUMAÐUR og gyðingur
féllu í átökum í Ísrael í gær, daginn
eftir að Ísraelar tilkynntu að hlé yrði
gert á friðarviðræðum fram yfir for-
sætisráðherrakosningarnar í land-
inu sem haldnar verða 6. febrúar.
Vonir hafa því dvínað um að friðar-
samkomulag takist milli Ísraela og
Palestínumanna í bráð.
Fimm daga friðarviðræðum Ísr-
aela og Palestínumanna í Taba í
Egyptalandi lauk á laugardag. Í
sameiginlegri yfirlýsingu segir að
þjóðirnar hafi aldrei komist nær
samkomulagi og lýst er yfir vilja til
að leysa síðustu ágreiningsefnin sem
snúast um málefni flóttamanna,
stöðu Jerúsalem, legu landamæra og
fyrirkomulag öryggismála. Þá var
tilkynnt að Ehud Barak, forsætis-
ráðherra Ísraels, myndi væntanlega
hitta Yasser Arafat, leiðtoga Palest-
ínumanna, í Stokkhólmi í vikunni til
að ræða árangurinn af viðræðunum.
Barak lýsti því hins vegar yfir á
sunnudagskvöld að öllum viðræðum
við Palestínumenn yrði frestað fram
yfir kosningar, þar á meðal hinum
fyrirhugaða fundi með Arafat.
Að sögn ísraelskra embættis-
manna tók Barak þessa ákvörðun
vegna harðra ummæla Arafats í
ræðu sem hann flutti á Alþjóðaefna-
hagsráðstefnunni í Davos í Sviss á
sunnudag. Arafat sakaði Ísraela
meðal annars um að hafa háð „villi-
mannlegt og grimmilegt“ stríð gegn
palestínsku þjóðinni á undanförnum
fjórum mánuðum. „Eftir að hafa
hlýtt á orð Arafats í gærkvöldi ... og
hina óréttmætu árás á Ísrael, sjáum
við enga ástæðu til að ganga til fund-
ar við hann á næstu dögum,“ sagði
Barak í viðtali við útvarpsstöð ísr-
aelska hersins í gær.
Stjórnmálaskýrendur telja þó að
Barak hafi vafalaust einnig haft
áhyggjur af því að fundur með Ara-
fat á síðustu dögunum fyrir kosning-
ar græfi enn frekar undan líkum
hans á sigri. Forsætisráðherrann
hefur legið undir harðri gagnrýni frá
stjórnarandstöðunni fyrir að halda
friðarviðræðum við Palestínumenn
áfram, þegar ljóst er að staða hans
er afar veik. Nokkrir félagar í
Verkamannaflokki Baraks hafa jafn-
vel tekið undir það sjónarmið að ekki
sé við hæfi að reyna að útkljá svo
mikilvægt mál aðeins nokkrum dög-
um fyrir kosningar.
Sharon með öruggt
forskot
Samkvæmt skoðanakönnunum
fyrir kosningarnar hefur harðlínu-
maðurinn Ariel Sharon, leiðtogi Lik-
ud-flokksins, öruggt forskot á Bar-
ak. Í könnun sem dagblaðið Yedioth
Aharonot birti í gær kváðust 49% að-
spurðra ætla að greiða Sharon at-
kvæði sitt, en 33% hugðust kjósa
Barak. 18% voru óákveðin. Sam-
kvæmt niðurstöðum könnunar sem
ísraelska ríkissjónvarpið skýrði frá á
sunnudag hafði Sharon 53% fylgi, en
Barak 27%.
Stjórnmálaskýrendur segja Barak
varla eiga neina möguleika á sigri,
þar sem útséð væri að honum tækist
að ná friðarsamkomulagi við Palest-
ínumenn fyrir kosningar.
Viðræðum Ísraela og Palestínu-
manna frestað fram yfir kosningar
Vonir dvína um
sættir í bráð
Jerúsalem. AFP, AP, Reuters, The Daily Telegraph.
DANSKT efnahagsástand stendur
frammi fyrir svo miklum vanda
vegna eftirlaunagreiðslna, að lækka
verður þau verulega eða leggja þau
af, að mati nokkurra virtustu hag-
fræðinga Danmerkur. Hagfræðing-
arnir, þeirra á meðal núverandi og
fyrrverandi efnahagsráðgjafar ríkis-
stjórnarinnar, segja framtíðaráætl-
un stjórnvalda ekki standast, þau of-
meti atvinnuframboðið og vanmeti
aukningu opinberra útgjalda vegna
þess hve öldruðum fjölgi.
Berlingske Tidende hefur eftir
einum ráðgjafanna, að líklega sé
enginn hagfræðingur þeirrar skoð-
unar að þær umbætur, sem gerðar
hafi verið á danska eftirlaunakerf-
inu, dugi til að ná þeim takmörkum
sem stjórnvöld hafi sett sér fyrir
næstu tíu árin. Stjórnvöld horfist
ekki í augu við að meiri umbætur
þurfi að koma til.
Segja hagfræðingarnir Søren Bo
Nielsen og Nina Smith, núverandi og
fyrrverandi efnahagsráðgjafar
stjórnarinnar, að fara verði mis-
kunnarlaust í gegnum opinbera kerf-
ið, lið fyrir lið og skera niður. Dag-
peninga, lífeyrisgreiðslur áður en
lífeyrisaldri séð náð, svo og aðra
þætti kerfisins verði að endurskoða
eigi að fjölga á vinnumarkaði.
Danska stjórnin birti nýlega tíu
ára áætlun þar sem stefnt er að því
að fjölga atvinnutækifærum og
starfsfólki á vinnumarkaði, m.a. með
því að letja fólk til að fara snemma á
eftirlaun. Þetta, svo og tilraunir til
að auka atvinnuþátttöku innflytj-
enda, vonast stjórnvöld til þess að
dugi til að fjölga atvinnutækifærum
um 100.000 á næsta áratug.
Skattahækkun
eða niðurskurður
Hagfræðingarnir hafa hins vegar
enga trú á að þetta hafist og segja að
það eina sem dugi séu skattahækk-
anir eða mikill niðurskurður á elli-
launum. Það síðarnefnda muni leiða
til þess að fólk vinni lengur og geti á
þann hátt haldið æ dýrara eftir-
launakerfi uppi.
Skemmst er frá því að segja að
þessar yfirlýsingar hagfræðinganna
falla í grýttan jarðveg , bæði hjá
stjórn og stjórnarandstöðu, sem
segja enga þörf á því að breyta eft-
irlaunakerfinu.
Segja niðurskurð á
eftirlaunum nauðsyn
Kaupmannahöfn. Morgunblaðið.
ÞAU George
Couron og kona
hans, Gaynel, eru
talin vera elstu
hjón í heimi en þau
hafa verið gift í 80
ár. Hann stendur
nú á tíræðu en hún
er 97 ára. Myndin
var tekin fyrir
réttum fjórum ár-
um á heimili einn-
ar dóttur þeirra í
Sacramento í
Kaliforníu.
Elstu
hjón í
heimi
AP