Morgunblaðið - 03.02.2001, Síða 22

LANDIÐ
22 LAUGARDAGUR 3. FEBRÚAR 2001 MORGUNBLAÐIÐ
Borgarnesi - Þeir kveðja vikulegt
nudd og gufubað karlarnir í ,,Svita-
klúbbnum“ í Borgarnesi, nú þegar
aðstaðan sem Rakel Jóhannsdóttir
nuddari hafði yfir að ráða hefur
verið tekin undir sólbaðstofu í eigu
Borgarbyggðar. Aðstaðan hefur
hingað til verið í Íþróttahúsinu í
Borgarnesi, en ennþá hefur ekki
fundist hentugt húsnæði fyrir nýja
nuddstofu. Karlarnir í ,,Svita-
klúbbnum“ hafa hist síðdegis á
hverjum föstudegi í áratug, svitnað
í gufu og fengið slakandi nudd hjá
Rakel. Þeir voru eðlilega daprir yf-
ir endalokunum þegar fréttaritari
smellti sér inn í klefann til þeirra
og tók myndir, en vonast til þess að
úr rætist síðar. Ef einhver veit um
nýja aðstöðu má hinn sami láta þá
félaga vita.
Morgunblaðið/Guðrún Vala Elísdóttir
Gufubaðshópurinn. Frá vinstri: Sigurgeir Erlendsson, Jakob Skúlason,
Jón G Ragnarsson, Þorsteinn Benjamínsson, Guðjón Karlsson og Hilmar
Már Arason Fyrir framan þá er Rakel Jóhannsdóttir nuddari.
Svita-
klúbbinn
vantar
húsnæði
Selfossi - Bændur úr Árnes- og
Rangárvallasýslu fjölmenntu til
fundar Guðna Ágústssonar, land-
búnaðarráðherra, sem hann boðaði
til í Þingborg í Hraungerðishreppi
undir heitinu „Árdegið kallar áfram
liggja sporin“. Framsögumenn á
fundinum voru auk Guðna Guð-
mundur Helgason, ráðuneytisstjóri í
landbúnaðarráðuneytinu, og Magn-
ús B. Jónsson, rektor Landbúnað-
arháskólans á Hvanneyri. Líflegar
umræður urðu á fundinum og snarp-
ar á köflum, einkum þegar kom að
heimildum til innflutnings fósturvísa
frá Noregi og nautakjöti frá Írlandi.
Hljóp þá mönnum kapp í kinn og
ekki síst ráðherranum sem svaraði
fyrir sig fullum hálsi; beittum spurn-
ingum, framíköllum og aðdróttunum
frá fundarmönnum.
Guðmundur Helgason, ráðuneyt-
isstjóri, sagði greinilegt að velvilji
væri í landinu í garð bænda sem yrðu
að leggja sig fram um að tileinka sér
nýja hugsun varðandi markaði sína
og nýtingu lands. Hann sagði og að
stofnanir landbúnaðarins ættu óunn-
ið verk í rannsóknum fyrir bændur
til að styðja þá í að tileinka sér nýja
hugsun. Hætt væri nú að nýta landið
eingöngu til fóðuröflunar, segja
mætti að það væri falt og mikilvægt
að horfa á aðra nýtingu þess. Mark-
aðurinn væri mikilvægur bændum
hvort sem um matvæli væri að ræða
eða þjónustu en í öllum tilfellum
byggðist árangurinn á gæðum. Þá
sagði hann nauðsynlegt að taka kúa-
riðumál til umræðu hér á landi, frá
öllum hliðum.
Guðni Ágústsson, landbúnaðar-
ráðherra, brýndi bændur til sóknar
og samstöðu í sínum málum. „Mér
finnst bændastéttin nokkuð sundr-
uð,“ sagði Guðni og vísaði til þess að
búgreinafélögin virtust ekki treysta
samstöðu heildarinnar. „Hver grein
þarf að eiga sinn saumaklúbb til að
ræða sérmálin en upp úr þessum
hópum getur komið sterkurog sam-
einaður bændahópur. Bændur þurfa
að standa saman,“ sagði Guðni og
hvatti til félagshyggju í starfi
bænda. „Félagshyggjan er þannig að
hún þarf að enduróma það sem fólkið
er að hugsa,“ sagði hann.
Guðni sagðist hafa áhyggjur af af-
komu bænda. Það væri mikil munur
á afkomu þeirra, hún væri allt frá því
að vera slök til þess að vera mjög
góð. „Menn þurfa
að hugsa um af-
komu sína, ég hef
áhyggjur af þró-
uninni,“ sagði
Guðni og benti á
að þó ungir
bændur væru
bjartsýnir væru
þeir skuldugir og
leita þyrfti leiða
til að lagfæra
starfsumhverfið,
m.a. með því að
lækka verð á
kvóta.
Fundarmenn
lögðu greinilega
vel við hlustir
þegar Guðni
ræddi um fóstur-
vísa frá Noregi
og innflutning á
kjöti frá Írlandi.
Hann sagðist
hafa vandað til
verka og kallað
til færustu vís-
indamenn sem
töldu að fóstur-
vísainnflutningur
væri hættulaus.
Noregur væri
hreinn og laus við kúariðu. Hann
sagði mikla ásókn í að flytja inn kjöt
og yfirdýralæknir ætti í mikilli bar-
áttu við kaupmenn sem sæktu stíft á
um innflutning.
Guðni benti á að bændur byggju
nú við vinsamlegt ríkisvald sem
veitti 3,5 milljarða til niðurgreiðslu
landbúnaðarvara og það væri ekki
öruggt að ríkisvaldið yrði alltaf jafn
vinsamlegt í þessa veru. Alltaf væri
hætta á að þrengt yrði að niður-
greiðslu og reynt að opna fyrir meiri
innflutning.
Fjölmenni á fundi með
landbúnaðarráðherra
Morgunblaðið/Sigurður Jónsson
Guðni Ágústsson landbúnaðarráðherra boðaði til
fundar: „Árdegið kallar áfram liggja sporin.“
Blönduósi - Austurhúnvetnskir kúa-
bændur fjölmenntu á fund á Blöndu-
ósi sl. fimmtudag og lýstu þar yfir
einróma stuðningi við að Landsam-
band kúabænda ( LK ) frestaði inn-
flutningi á fósturvísum úr NRF kúa-
kyninu norska. Jafnframt lagði
fundurinn áherslu á að til þyrfti að
koma almenn atkvæðagreiðsla meðal
félagsmanna LK ef hugað yrði að
innflutningi aftur.
Auk þessa skoraði fundurinn á
landbúnaðarráðherra og ríkisstjórn
að herða mjög eftirlit með innflutn-
ingi á kjöt- og mjólkurafurðum þann-
ig að fyllsta öryggis gagnvart sjúk-
dómum og smithættu sé gætt. Það
var almenn skoðun bænda að traust
eftirlit tryggði best hag neytenda og
velferð og verndaði hreinleika ís-
lenskrar landbúnaðarframleiðslu.
A-Húnavatnssýsla
Kúabændur
vilja fresta
innflutningi
fósturvísa
Mývatnssveit - Hinn fyrsta febrúar ár hvert
hefst nýtt veiðitímabil við Mývatn með því að
vatnsbændur höggva, bora eða saga vakir á ís-
inn, ýmist til að setjast þar á skrínu sína með
dorg í hendi, eða koma neti undir ís. Margir
lögðu net sín fyrsta febrúar og eru nú í dag að
vitja um.
Þeir feðgar Hinrik Sigfússon og Jón Ingi
sonur hans, bændur í Vogum, lögðu net sín
vestur af Geitey og voru í vitjun í morgun þeg-
ar tíðindamann bar þar að. Veiðin var góð, 3–4
bröndur í net, 600 til 1.200 grömm flestar en
stærst þriggja kg bleikja. Allt var það feitur
og fallegur silungur sem þeir fengu. Ísinn er
nú yfir 40 cm þykkur og nokkuð mikið vatn á
honum eftir vatnsveður í gær og hlákur að
undanförnu. Hvasst var í morgun við Mývatn,
frostlaust veður og erfitt að fóta sig á ísnum
nema á mannbroddum.
Fyrr á árum var veiðin í Mývatni ein af und-
irstöðum þess að öflugt mannlíf gat þrifist í
sveitinni og var auk þess bjargræði fyrir fólk
úr öðrum sveitum. Nú eru færri háðir veiðinni
en samt fara margir á vatn sem áður og til-
burðir hinir sömu þótt tæknin sé á nokkrum
sviðum komin til að auðvelda mönnum vinn-
una. Þar má fyrst til nefna kafarann sem not-
aður hefur verið á vatninu síðan 1935 til að
auðvelda að koma netinu undir ísinn.
Árið 1935 kom bréf með teikningum af kaf-
ara sem notaður var við Winnipegvatn. Þór-
arinn Stefánsson, Mývetningur sem flust hafði
til Kanada, sendi fólki sínu teikningarnar. Jón
Sigtryggsson, bóndi í Syðri-Neslöndum, og
Arinbjörn Hjálmarsson í Vagnbrekku smíðuðu
þá fyrsta kafarann hér um slóðir eftir teikn-
ingunni. Kafarinn sá var að stofni til fjögurra
m langt tréborð allbreitt. Honum er stungið
ofan um vök og flýtur hann þá uppundir ísinn.
Gaffall eða klóra á þolinmóði er tengd snæri
sem nær upp úr vökinni. Þegar snærið er keip-
að klórar kafarinn sig áfram beina leið undir
ísnum að næstu vök. Þetta er hið hugvits-
samlegasta tæki en ekki er vitað hvort upp-
runinn er frá indíánum eða öðrum. Ekki voru
allir hrifnir af kafara hér fyrst í stað. Reyndur
veiðibóndi taldi að hann fældi fiskinn frá net-
inu og sumir af þeirra tíma kynslóð notuðu
hann aldrei, en fyrir löngu er hann nú orðinn
sjálfsagt hjálpartæki meðal Mývatnsbænda.
Víkverji Morgunblaðsins spurði nýlega um
veiði gegnum ís og framfarir í slíku sem sóttar
hefðu verið til vesturheims, meðal annars fyr-
ir hann er þetta sett hér á blað.
Með tilkomu kafara fækkaði mikið þeim
vökum sem höggva þurfti til að draga net und-
ir ísinn, þannig að nú þurfti aðeins að gera vök
við enda nets. Áður var notuð svonefnd spíra
sem var trérenningur og takmarkaðist fjar-
lægð milli vaka af lengd spírunnar. Þurfti þá
þetta fjórar til fimm vakir fyrir hvert net, en
ísinn er oft þykkur á Mývatni, 40–70 m, og var
íshöggið erfiðisvinna. Annað tæki kom miklu
síðar til að létta mönnum þessi störf og var
það handsnúinn ísbor sem kom frá Norð-
urlöndum, hann létti mönnum verulega gerð
vakanna en áður þurfti að höggva vök með
ísabroddi, sem var stuttur járnkarl með mynd-
arlegu tréskafti. Með tilkomu bors varð ekki
tiltökumál að gera sér vakir, svo margar sem
þurfa þótti.
Héðinn bóndi á Geiteyjarströnd fór víða um
land á vegum Búnaðarfélags Íslands um miðj-
an níunda áratuginn og leiðbeindi um veiði-
skap. Hann hafði þá með sér endurbætta gerð
af kafara sem hann seldi veiðimönnum. Þessir
kafarar voru smíðaðir á trésmíðaverkstæði
Sniðils í Mývatnssveit, þeir eru meðfærilegri
en hinir gömlu og aðeins um 180 cm langir.
Sniðill hefur smíðað slíka kafara og haft til
sölu síðan.
Hinrik og Jón Ingi fylgjast með nýjungum í
veiðitækni og saga nú vakir sínar með glæ-
nýrri finnskri íssög, en fyrst þurfa þeir að
bora gat til að koma sagarblaðinu gegnum ís-
inn. Þegar ísklumpurinn hefur verið sagaður
er honum kippt upp á skörina, síðan er snæri
dregið milli vaka með kafaranum og því næst
netið. Silungurinn sem veiðist úr Mývatni er
snæddur nýr, látinn signa, léttsaltaður eða
reyktur og er alltaf hnossgæti.
Vetrarveiði
hafin
í Mývatni
Morgunblaðið/BFH
Víða var skel yfir aðalísnum og skáru bílarnir gegnum hana.
Jón Ingi skoðar í netið