Morgunblaðið - 28.02.2001, Page 27

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 28. FEBRÚAR 2001 27
því undanfarin ár horft mjög stíft á
að gjörbylta öllum rekstrinum og
því ákveðið að byggja nýja vöru-
dreifingarmiðstöð eða vöruhótel
eins og það er kallað í dag. Ákveðið
var að staðsetja vöruhótelið á
Sundabakka sem þýðir að rífa þarf
niður húsin sem þar eru fyrir,
Sundaskála 1 og 2. Þau hús eru
samtals 12.000 fermetrar og voru
reist þar árið 1973.
Höskuldur segir staðsetningu
vöruhótelsins í Sundahöfn eins og
best verður á kosið með tilliti til inn-
og útflytjenda. Á hafnarsvæðinu sé
að finna miðstöðvar allra stærstu
flutningsaðila, hvort heldur um er
að ræða sjó-, land- eða flugflutn-
inga. Höskuldur segir að með því að
hafa þessa þjónustu á sama stað
verði flutningar, birgðahald og
vörudreifing ein samhæfð heild, öll
tæki til birgðahalds og dreifingar
séu þar til staðar og Eimskip hafi
umsjón með þeim.
„Við tengjum þetta við mjög öfl-
ugt dreifingarkerfi þar sem við er-
um með bíla í dreifingu hérna á höf-
uðborgarsvæðinu og síðan tengist
þetta dreifingarneti
okkar úti um allt land
þar sem við erum að
bjóða daglegar ferðir til
80 ákvörðunarstaða sem
tengjast í rauninni inn í
þessa miðstöð. Síðan eiga ný upp-
lýsingakerfi að stýra öllu vöruflæði
inni í húsinu og svo aftur dreifikerf-
unum út úr húsinu.“
Höskuldur segir að með þessu
móti geti Eimskip boðið viðskipta-
vinum upp á mjög sveigjanlega og
hraða þjónustu og meiri aðgengi að
upplýsingum en áður hefur verið
hægt. Þetta fyrirkomulag komi t.d.
með að henta vel þeim sem ætli sér
að fást við verslun á Netinu enda sé
Netverslun í eðli sínu allt öðruvísi
vörustjórnun heldur en sú hefð-
bundna. Í raun sé engin slík sér-
hæfð aðstaða fyrir hendi á Íslandi
og ennþá stórt vandamál víða er-
lendis. „Vegna þess að þessar stóru
vörudreifingarmiðstöðvar og kerfi
eru byggð í allt öðrum tilgangi.
Dreifikerfin eru hönnuð fyrir þetta
hefðbundna heildsala/smásalakerfi
en við erum að koma okkur upp
kerfi sem getur tekið á hinu líka.“
Allt að 80 aðilar á vöruhótelinu
með alla sína vörudreifingu
Höskuldur segir kerfið hafa verið
hannað í samvinnu við erlenda sér-
fræðinga síðasta árið. „Þetta snýst
um að hanna mjög öflugt vörustýr-
ingakerfi, húsið er bara skel utan
um kerfið sem er inni í húsinu sem
samanstendur af flutningatækjum,
sérhæfðum lyfturum og vörumeð-
höndlunartækjum, færiböndum,
mismunandi hillukerfum og svoköll-
uðum tínslurekkum þar sem hægt
er að geyma mjög smáar einingar
eins og varahluti eða skrúfur. Við
erum að búa til aðstöðu til að þjóna
mörgum viðskiptavinum og gerum
ráð fyrir að í húsinu verði á bilinu 60
til 80 aðilar með alla sína vörudreif-
ingastarfsemi.“
Vörugeymslur Eimskips voru
fyrstu áratugina á víð og dreif um
höfuðborgina. Árið 1968 reis ný
vöruskemma Eimskipafélagsins við
Austurhöfnina í Reykjavík (Faxa-
skáli) og var hún þá stærsta vöru-
skemma landsins. Árið 1973 var
hluti af nýjum vörugeymslum Eim-
skips í Sundahöfn tekinn í notkun
og þá var byrjað að nota lyftara,
vörubretti og gáma.
Árið 1995 hóf Eim-
skip síðan að bjóða sér-
staka birgðahaldsþjón-
ustu fyrir allan
vörulager fyrirtækja í
1.100 m² vöruhóteli í
Sundahöfn með geymslurými fyrir
1.500 vörubretti. Einu ári síðar var
starfsemin flutt yfir í stærra hús-
næði, Sundaskála 4, sem er 4.000 m²
og rúmaði í upphafi 4.600 bretti. Til
að mæta auknum umsvifum var
brettaplássum bætt við jafnt og
þétt og voru þau komin í 5.700 árið
1998 en í nýja vöruhótelinu verða
21.000 brettapláss.
.300 fermetra vöruhótel á Sundabakka
ðið við Sundahöfn. Með tölvutækni er búið að setja vöruhótel inn á miðja mynd, þar sem nú standa Sundaskáli eitt og tvö.
ning af vöruhótelinu sem Eimskip ráðgerir að taka í notkun á næsta ári.
lofts þar sem sérhæfðir lyftarar koma vöru-
ettum fyrir á sínum stað.
mskips þar sem gert er ráð fyrir 21.000 bretta-
sem m.a. er staflað hátt til lofts.
Allar vörusend-
ingar verða
skráðar í tölvur
HJÁLPARSVEITskáta í Reykja-vík gerði út sér-stæðan leiðang-
ur á Eyjafjallajökul um
helgina til að ná upp
skrúfu úr B-17 sprengju-
flugvél bandaríska flug-
hersins sem fórst á jökl-
inum í seinni
heimsstyrjöldinni, nánar
til tekið 16. september
1944. Skrúfan losnaði úr
jöklinum síðasta sumar og
er fyrsti hluti flugvélarinn-
ar sem náðst hefur upp.
Að sögn Árna Alfreðsson-
ar, forsprakka leiðangurs-
ins og hjálparsveitar-
manns, er skrúfan nokkuð
heilleg en undanfarin ár
hefur það verið eitt helsta
áhugamál Árna að ná hlut-
um vélarinnar upp. Skrúf-
an var flutt niður að bæn-
um Stóru-Mörk undir
Eyjafjöllum og þar verður
hún geymd. Árni segir við
Morgunblaðið að sinn
draumur sé að koma upp
safni að Stóru-Mörk um
þessa vél og hinstu ferð
hennar en B-17 vélarnar gengu
gjarnan undir heitinu fljúgandi
virki. Fróðleg grein um þessar
vélar birtist í Lesbók Morgun-
blaðsins sl. laugardag, sama dag
og skrúfan náðist upp á Eyja-
fjallajökli. B-17 voru fjögurra
hreyfla, 30 tonna vélar sem gátu
borið allt að 3,5 tonn af sprengjum
og voru án efa frægustu vígvélar
stríðsins.
Mikið er af sprungum á jökl-
inum þar sem hlutar vélarinnar
liggja og útilokað að komast með
ökutæki á þessar slóðir að sum-
arlagi. Því var beðið með björg-
unarleiðangur þar til nú í vetur.
Lagt var af stað sl. föstudag og
farið á snjóbíl hjálparsveitarinnar
um Hamragarðaheiði og upp að
Goðasteini efst á jöklinum. Þaðan
lá leiðin niður brattan og glerhál-
an jökulinn að norðanverðu. Kom-
ið var að áfangastað í 1.100 metra
hæð yfir sjávarmáli um klukkan 5
aðfaranótt laugardagsins.
Grafið niður
rúma þrjá metra
Árni segir einu ummerkin á
svæðinu hafa verið efsta hluta
stiku sem sett var þar niður sl.
haust á klettasker á jöklinum.
Ekkert sást hins vegar af þriggja
metra löngum stikum sem settar
höfðu verið niður á sjálfa skrúf-
una.
„Með gamaldags skrefamælingu
og aðstoð nútíma GPS-tækni var
reynt að staðsetja skrúfuna og
hafist handa við að grafa og kanna
snjódýpt. Mikið harðfenni gerði
annars öflugum snjóbíl mokstur
frekar erfiðan. Þegar upp var
staðið var snjódýpt vel yfir þrír
metrar. Með talsverðum hand-
mokstri og leit fannst grannur
bandspotti sem lagður hafði verið
út frá skrúfunni um haustið. Eftir
honum var svo hægt að rekja sig
að henni sjálfri,“ segir Árni og tók
þá við um klukkustundar vinna við
að losa stykkið úr ísnum með ísöx-
um og járnkarli. Að því loknu var
skrúfan dregin upp á sérsmíðaða
kerru sem snjóbíllinn hafði í eft-
irdragi.
Árni segir að það megi þakka
nokkrum samverkandi þáttum
hversu vel aðgerðin heppnaðist.
Nefnir hann öflugan snjóbíl með
þrautreyndan stjórnanda og vel
samhentan hóp með kunnáttu á
ýmsum ólíkum sviðum. Síðast en
ekki síst megi þakka góðu veðri,
stillu og talsverðu frosti, hversu
vel tókst til. Komið var niður að
bænum Stóru-Mörk um kaffileytið
á laugardag og beið þar leiðang-
ursmanna ilmandi kaffi með vöffl-
um, sultu og rjóma.
Tíu manna áhöfn bjargaðist
16. september 1944
Eins og áður segir stendur til
að geyma skrúfuna að Stóru-Mörk
og koma þar upp safni ef fleiri
hlutir sprengjuflugvélarinnar nást
upp. Árni segist hafa drukkið sög-
una um flugslysið í sig er hann var
í sveit sem strákur hjá ættingjum
sínum að Stóru-Mörk en eftir að
hann rakst á bút úr vélinni í
smalamennsku haustið 1990 ákvað
hann að gera eitthvað í málinu.
Fór að grafast nánar fyrir um
slysið og staðsetja slysstaðinn bet-
ur. Merk tímamót urðu sem sagt
um helgina þegar fyrsti hluti vél-
arinnar náðist upp og niður af
jöklinum. Talið er að einn mótor
vélarinnar liggi skammt frá þeim
stað sem skrúfan var.
Um flugslysið er það að segja
að B-17 vélin var á leið til Bret-
lands hinn örlaga ríka morgun 16.
september 1944 með 10 manns um
borð. Veður var mjög slæmt,
sunnan hvassviðri, og villtist vélin
af leið. Mikil ókyrrð var í lofti og
ísing og eftir mikið niðurstreymi
tók vélina niðri og skautaði eftir
jöklinum nokkurn spöl áður en
hún lenti í mjúkum snjóskafli þar
sem hún snerist í hálfhring. Við
þetta kom á hana rifa sem Árni
segir að áhöfnin hafi þeyst út um,
ýmist út í snjóinn eða út á væng
flugvélarinnar. Árni telur að hefði
vélin ekki snúist hefði hún skollið
á klettaskeri og líklega tæst í
sundur. Enginn af áhöfninni slas-
aðist alvarlega. Eftir tveggja daga
vist í flakinu í vitlausu veðri ákvað
áhöfnin að reyna að koma sér sjálf
niður af jöklinum. Árni segir þá
hafa farið niður af jöklinum að
norðanverðu, vaðið Markarfljótið
og komist við illan leik að bænum
Fljótsdal í Fljótshlíð.
Vel heppnaður leiðangur Hjálpar-
sveitar skáta upp á Eyjafjallajökul
Skrúfa úr B-17
sprengjuflug-
vél grafin upp
Vísir að safni á bænum Stóru-Mörk
um vélina og hinstu ferð hennar
Eins og sjá má er skrúfa B-17 flugvél-
arinnar nokkuð heilleg, enda hefur hún
varðveist í Eyjafjallajökli í rúm 56 ár.
Ljósmynd/Árni Alfreðsson