Morgunblaðið - 21.07.2001, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 21. JÚLÍ 2001 23
Konur sem hefja líkams-
rækt gagngert til að létt-
ast velja gjarnan þrek-
hjól, stigvélar og
hlaupabretti fram yfir að
lyfta lóðum. Ný rannsókn
bendir hins vegar til að sé
markmiðið að losa sig við
aukakílóin ættu konur
líka að stunda æfingar
þar sem unnið er gegn
mótstöðu eins og gert er
þegar lóðum er lyft. Í
júníhefti tímaritsins Med-
icine and Science in
Sports and Exercise segja
vísindamenn við Johns
Hopkins frá því að þó svo
fleiri hitaeiningum sé
brennt meðan á eró-
bikkæfingum stendur
þá hægi líkaminn á
efnaskiptunum um
hálfri klukkustund
eftir að þeim er hætt.
Konur sem stunda
þjálfun með mótstöðu
haldi hins vegar
brennslunni stöðugri í
allt að tvær klukku-
stundir eftir að æfing-
um lýkur. Að mati
rannsakenda þarf því
að vera jafnvægi milli
eróbikkæfinga og æf-
inga með mótstöðu til
að ná sem bestum ár-
angri. Fyrir utan að
auka efnaskipti og
brenna þannig fitu
byggja mótstöðuæf-
ingar upp vöðva sem
svo aftur brenna
meiri orku en fituvef-
urinn gerir.
Lyftið
lóðum
konur!
Morgunblaðið/Golli
UNGT fólk útskrifast úr
skóla illa undir það búið að
takast á við siðferðileg vanda-
mál í tengslum við umdeildar
vísindaframfarir á borð við
einræktun fósturvísa úr
mönnum og erfðabreytt mat-
væli. Þetta er niðurstaða
nýrrar skýrslu sem birt hefur
verið í Bretlandi og greint er
frá á fréttavef BBC.
Skýrslan var unnin fyrir
góðgerðarsamtökin Wellcome
Trust og kemur þar fram að
við vísindakennslu sé oft látið
undir höfuð leggjast að takast
á við siðferðilegar spurning-
ar. Hin hefðbundna „tilrauna-
glasa- og kennslubókar“--
aðferð við kennslu í
framhaldsskólum myndi
batna ef meira væri rætt um
og rannsökuð væri hin félags-
lega hlið vísindanna. Skýrslan
var unnin af Kennslustofnun
Lundúnaháskóla.
Dr. Mike Dexter, fram-
kvæmdastjóri Wellcome
Trust, segir að til þess að búa
börn undir þátttöku í sam-
félagi þar sem vísindin snerti
svo að segja alla þætti lífsins
sé nauðsynlegt að gera breyt-
ingar á kennslu í vísinda-
greinum. Einungis sé hægt
að tryggja lýðræði á „gena-
mengisöldinni“ með því að
allir séu upplýstir um þær
nýju félagslegu, siðferðilegu
og pólitísku spurningar sem
vísindin veki.
Telja
skorta sið-
fræðilega
umræðu
LEIT vísindamanna að erfðalykl-
um krabbameins er alltaf að skila
nýjum áfangasigrum. Nú telja þeir
sig hafa fundið tvö gen sem hafi
það hlutverk að koma í veg fyrir
krabbamein og verða þessar nið-
urstöður kynntar á ráðstefnu um
krabbamein sem stendur yfir í
Glasgow um þessar mundir að því
er fram kemur á fréttavef BBC.
Genin sem hér um ræðir og heita
DNA-PK og p53 gegna hvort sínu
hlutverki í að halda genamengi lík-
amans heilbrigðu. DNA-PK gerir
við skemmd gen á meðan hlutverk
p53 er að koma í veg fyrir að
skemmd gen fjölgi sér. Það eru
vísindamenn við the Cancer Re-
search Campaign undir stjórn dr.
Carls Anderson við Brookhaven
National Laboratory í New York
sem komust að því að krabbamein
getur myndast ef annað þessara
tveggja gena starfar ekki rétt.
Auk heldur kom í ljós að DNA-PK
getur jafnvel gengið í lið með
krabbameinsfrumunum. Það gerist
á þann hátt að í kjölfar krabba-
meinsmeðferðar sem hefur áhrif
með því að skaða erfðaefnið getur
DNA-PK farið af stað og lagað hið
eyðilagða erfðaefni og þannig við-
haldið krabbameininu. Við Háskól-
ann í Cambridge vinna vísinda-
menn undir stjórn Steve Jackson
prófessors nú að því að finna
hvernig hindra má starfsemi
DNA-PK í krabbameinsfrumum
og bæta með því móti árangur
krabbameinsmeðferðar. Hvað
varðar p53 þá vita vísindamenn nú
þegar að í um helmingi krabba-
meinstegunda nær það ekki að
sinna starfi sínu og grunur leikur
á að svo sé í fleiri tegundum
krabbameina.
Heilbrigðir lífshættir, sem fela í
sér að fólk sniðgengur þekkta
krabbameinsvalda, eru taldir hafa
áhrif á hve vel p53 nær að sinna
hlutverki sínu.
Kennsl borin á mikilvæg
gen tengd krabbameini
Minjasafnið er við Rafstöðvarveg í Elliðaárdal
ÞYNNKUBANINN