Morgunblaðið - 04.09.2001, Síða 26

HART var tekist á um drög að loka-
yfirlýsingu á ráðstefnu Sameinuðu
þjóðanna um kynþáttafordóma og
nýlendustefnu í Durban í Suður-Afr-
íku í gær. Ísraelar mótmæltu ákaft
að síonisma væri líkt við kynþátta-
hatur og jafnframt að reynt væri að
fá samþykkt orðalag þar sem tilveru-
rétti Ísraels sem þjóðarheimilis gyð-
inga væri í reynd hafnað. Fulltrúar
Norðmanna reyndu í gær að finna
málamiðlun sem hægt yrði að sættast
á.
Ísraelar saka fulltrúa arabaþjóða
og þá einkum Palestínumenn um að
hafa lagt ráðstefnuna undir sig með
það að markmiði að fá stefnu Ísraela
gagnvart Palestínumönnum for-
dæmda. Mordechai Yedid, formaður
sendinefndar Ísraels, sagði í ræðu
sinni að deilur Ísraela og Palestínu-
manna væru pólitískt vandamál og
ættu ekki að vera viðfangsefni al-
þjóðaráðstefnu um kynþáttamisrétti.
Hann fordæmdi andúðina sem kæmi
fram á ráðstefnunni gagnvart síon-
isma og sagði að þar væri á ferðinni
afbrigði af gyðingahatri.
„Hvað eru andstyggilegar skop-
myndir af gyðingum sem fylla dag-
blöð í arabalöndum og dreift er á ráð-
stefnunni … annað en endurtekning
á aldagömlum lygaþvættingi gyð-
ingahataranna?“ spurði Yedid. Hann
gagnrýndi einnig að í drögunum væri
rætt um fleiri en eina „helför“ en
hugtakið hefur í nútímanum einkum
verið notað um útrýmingarherferð
nasista gegn gyðingum á 20. öld.
Ísraelar eru einnig sakaðir um að
níðast á Palestínumönnum á her-
numdu svæðunum með því að beita
aðskilnaðarstefnu í anda stefnu hvíta
minnihlutans er var áður við völd í
Suður-Afríku. Dómsmálaráðherra
Ísraels, Meir Sheetrit, andmælti
þeim ásökunum á blaðamannafundi í
Jerúsalem. „Hafið þið nokkurn tíma
séð strætisvagna sem eingöngu eru
ætlaðir gyðingum eða eingöngu aröb-
um?“ spurði hann og sakaði andstæð-
vondaufur um að hægt yrði að miðla
málum. En Moussa sagði að í loka-
yfirlýsingunni yrði að vera tilvísun til
stefnu Ísraela og vísaði því á bug að
arabar hefðu þvingað fulltrúana til að
fjalla óeðlilega mikið um Miðaustur-
lönd og átökin þar. „Beitt er aðferð-
Ráðstefna Sameinuðu þjóðanna um kynþáttafordóma og nýlendustefnu
Arabaþjóðir saka Ísraela
um kynþáttamismunun
APJesse Jackson talar í símann á ráðstefnunni í Durban í gær.
inga Ísraels um veruleikafirringu.
Framkvæmdastjóri Arababanda-
lagsins, Egyptinn Amr Moussa, var-
aði við því að samþykkt yrði ályktun
sem væri hlutdræg. Slík samþykkt
yrði einfaldlega fordæmd og myndi
aldrei hafa nein áhrif. Hann var í gær
Durban, London. AP, AFP.
um kynþáttamisréttis í deilunum og
þess vegna verður einnig að taka á
því máli,“ sagði Moussa.
Deilurnar um síonisma og Ísrael
hafa yfirgnæft að mestu leyti önnur
mál, þ.á m. hugmyndir um að fyrr-
verandi nýlenduríki biðjist afsökunar
á að hafa flutt þræla frá Afríku til
Vesturheims og greiði jafnvel skaða-
bætur fyrir meðferðina á þrælunum.
Talsmaður Tonys Blairs, forsætis-
ráðherra Bretlands, ítrekaði í gær þá
stefnu stjórnvalda að ekki yrði beðist
afsökunar á þrælahaldinu en látið
nægja að harma þá atburði. Spán-
verjar, Portúgalar og Hollendingar,
allt fyrrverandi nýlenduríki er
keyptu á sínum tíma marga þræla af
afrískum höfðingjum á vesturströnd
Afríku, taka undir með Bretum. Mun
andstaðan við afsökunarbeiðni
byggjast á því að menn óttast að hún
geti síðar orðið vopn í höndum þeirra
sem krefjast þess að nýlenduveldin
greiði Afríkuþjóðum skaðabætur fyr-
ir þrælahaldið. En að sögn BBC er
ekki full eining um málið í Evrópu-
sambandinu. Þannig vilji Belgar
koma til móts við kröfurnar um af-
sökun.
Blökkumannaleiðtoginn banda-
ríski, Jesse Jackson, leggur áherslu á
að nýlenduveldin biðjist afsökunar og
segir að geri þau það ekki jafngildi
það að ríkin segist vera stolt af ný-
lendutímanum. Rætt er meðal
svartra Bandaríkjamanna að stjórn-
völd ættu að greiða þeim bætur fyrir
syndir forfeðranna.
Þrælahald hefur viðgengist í heim-
inum, ekki síst í Afríku, frá örófi alda
og voru innlendir höfðingjar oftast
þeir sem mest græddu á sölunni en
einnig voru arabískir þrælakaup-
menn umsvifamiklir. Danir urðu
fyrstir þjóða til að banna allt þræla-
hald í ríki sínu undir lok 18. aldar.
Bretar bönnuðu það um 1830 og
beittu síðan flota sínum gegn þræla-
kaupmönnum til að stöðva flutn-
ingana til Vesturheims.
ERLENT
26 ÞRIÐJUDAGUR 4. SEPTEMBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
EFTIR að hafa borað um fjóra kíló-
metra niður í færeyska landgrunnið –
og kostað til þess sem svarar um
tveimur milljörðum íslenzkra króna –
er nú orðið ljóst að norska olíufélagið
Statoil hefur í sumar ekki tekizt að
finna olíu í vinnanlegu magni.
Í tilkynningu frá olíumálaráðu-
neyti færeysku landstjórnarinnar í
gær eru staðfestar þær fregnir, að
tilraunaboranir Statoil – sem er fyrst
sjö handhafa olíuleitarleyfa í fær-
eysku lögsögunni sem efnir til slíkra
borana – hafi skilað litlum árangri, en
olíumálaráðherrann Eyðun Elttør
leggur áherzlu á að þetta þýði alls
ekki að vonin um að olíulindir finnist í
færeyska landgrunninu sé slokknuð.
„Það er miður, að Statoil skyldi
ekki hafa fundið olíu í nægilegu
magni til að það borgaði sig að vinna
hana. En þær vísbendingar, sem
fundizt hafa um olíu- og gaslindir í
þessari borholu ýta þó undir vonir
um að framhald olíuleitarinnar muni
skila árangri,“ segir Elttør. „Seinna á
þessu ári og á næstu árum verða bor-
aðar nokkrar tilraunaborholur til við-
bótar og frekari rannsóknir gerðar á
landgrunninu. Svo að ég bind enn
góðar vonir við að það finnist olía í
færeyska landgrunninu,“ sagði hann.
Á næstu dögum er niðurstaðna
vænzt úr tilraunaborun BP, annars
olíuleitarleyfishafanna, skammt frá
borholu Statoil, en þær kváðu ekki
vera betri en hjá Statoil. Brátt hefst
þriðji leitarleyfishafinn, fjölþjóðleg
samsteypa sem kallast Faroese
Partnership, handa við sínar til-
raunaboranir. Leitarsvæðið er í svo-
kölluðu „Gullhorni“ næst lögsögu-
mörkum Færeyja og Bretlands við
Hjaltland, en Hjaltlandsmegin mala
olíuborpallar gull fyrir brezkt hag-
kerfi.
Færeyjar
Vonir
bundnar
við fram-
hald
borana
Þórshöfn. Morgunblaðið.
BIBLÍA bjargaði lífi 16 ára gamals
drengs er móðir hans skaut á hann
með haglabyssu en áður hafði hún
ráðið sex ára syni sínum bana.
Reyndi hún einnig að bana þriðja
syni sínum, 19 ára gömlum.
Að sögn lögreglunnar í North
Fort Myers á Florida skaut Leslie
Ann Wallace son sinn, James
Wallace, á heimili þeirra en ók að
því búnu til kirkju þar sem annar
sonur hennar, Kenneth, hafði verið
við messu, og skaut á hann með
haglabyssu. Höglin lentu í biblíunni,
sem Kenneth var með. „Biblían
bjargaði lífi hans,“ sagði Larry
King, aðstoðarlögreglustjóri í Lee-
sýslu.
Eftir skotárásina við kirkjuna ók
konan að pítsustað þar sem þriðji
sonur hennar, Gregory, var að
vinna, en lögreglan hafði áður látið
Gregory vita af því, sem gerst hafði,
og varað hann við móður sinni.
King sagði, að fundist hefðu
þunglyndislyf á heimili konunnar
en vildi annars ekki geta sér til um
ástæðuna. Hann upplýsti þó, að hún
eiginmaður hennar hefðu rifist um
morguninn út af fjármálum.
Biblían bjargaði lífi drengsins
North Fort Myers. AP.
DR. CHRISTIAAN Neethling
Barnard, sem fyrstur varð til þess
að græða hjarta í mann, hefur ver-
ið minnst víða um heim sem frum-
herja, sem þorði að fara ótroðnar
slóðir. Hann lést á sunnudag, 78
ára að aldri, er hann var í sum-
arfríi á Kýpur.
Nelson Mandela, fyrrverandi
forseti Suður-Afríku, minntist
landa sína, Barnards, í gær og
sagði, að hann hefði ekki aðeins
verið brautryðjandi í hjartalækn-
ingum, heldur einnig verið einarð-
ur baráttumaður gegn aðskilnað-
arstefnunni í Suður-Afríku á
sínum tíma. „Dauði hans er mikill
missir fyrir okkur öll,“ sagði
Mandela.
Sir Terence English, fyrrver-
andi forseti Konunglega, breska
skurðlæknafélagsins, sagði, að
Barnard hefði á sínum tíma verið
einn af kunnustu mönnum í heim-
inum. „Vissulega líkaði mönnum
misvel við hann en með honum er
genginn merkur maður,“ sagði
English.
Samstarfsmenn Barnards á
Groote Schuur-sjúkrahúsinu í
Höfðaborg segja, að hann hafi
ávallt haft velferð sjúklinganna í
fyrirrúmi en þar fyrir utan kunni
hann vel að meta frægðina, sem
fylgdi fyrstu
hjartaígræðsl-
unni 1967.
Eftir að
Barnard komst í
sviðsljósið fóru
sumir að líta á
hann sem hálf-
gerðan glaum-
gosa, sem kynni
best við sig inn-
an um kvik-
myndastjörnur og annað frægt
fólk. Hann var þríkvæntur og
voru tvær eiginkonur hans honum
miklu yngri. Skildi hann við þriðju
eiginkonuna í fyrra en hún var að-
eins tveggja ára er hann komst í
heimsfréttirnar 1967.
Dr. Bernard Mandell, forseti
suður-afrísku læknasamtakanna,
segir, að Barnard hafi einu sinni
sagt, að ætti hann að velja á milli
Nóbelsverðlaunanna og kvenna,
myndi hann velja konurnar.
„Þannig var hann. Engin hjúkr-
unarkona á sjúkrahúsinu var með
öllu óhult,“ sagði Mandell.
Margir fleiri, læknar og
frammámenn, hafa minnst Barn-
ards með virðingu en hann sat við
hótellaug í bænum Paphos á Kýp-
ur er kallið kom. Var hann þá að
lesa eina af sínum eigin bókum.
Hjartalæknisins Barnards minnst
Jóhannesarborg. AP.
Dr. Christiaan
Barnard
Frumherji sem
líkaði frægðin vel