Morgunblaðið - 23.05.2002, Qupperneq 48

UMRÆÐAN
48 FIMMTUDAGUR 23. MAÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Staðardagskrá 21
er áætlun um það
hvernig samfélagið
getur lagt sitt af
mörkum til sjálfbærr-
ar þróunar. En hvað
er þá sjálfbær þróun?
Máltæki frá Kenýa
lýsir því hugtaki
nokkuð vel: „Við feng-
um jörðina ekki í arf
frá forfeðrum okkar,
við höfum hana að
láni hjá börnunum
okkar.“ Hugmynda-
fræðin er sú að við
getum lifað efnahags-
lega og félagslega
ríkulegu lífi án þess að skaða
grunngæði jarðarinnar.
Staðardagskrá fylgt eftir
Í Staðardagskránni eru sett
fram markmið og leiðir að sjálf-
bærri þróun sem eru m.a. heild-
arsýn og þverfagleg hugsun, virk
þátttaka íbúanna og áhersla á
langtímaáætlanir. Því er brýnt að
henni sé fylgt eftir. Þetta eru að-
gerðir sem stuðla að og viðhalda
umhverfisgæðum ásamt því að
taka yfir vistfræðilega, efnahags-
lega og félagslega þætti. Staðar-
dagskráin er heldur ekki bara
áætlun sveitarstjórnar, heldur
samfélagsins í heild. Embættis-
menn og aðrir íbúar samfélagsins
vinna saman að öflun upplýsinga
og ná samstöðu um leiðir að sjálf-
bærri þróun. Staðar-
dagskráin er ekki
bara skjal eða áætlun,
hún er ferli sem er í
sífelldri endurskoðun
og er aldrei slitin úr
samhengi við aðra
málaflokka sveitarfé-
lagsins.
Vinnuhópur
í Árborg
„Hugsum hnatt-
rænt, framkvæmum
heimafyrir“ er slagorð
Ríó-ráðstefnunnar,
vegna þess að allar
smávægilegar aðgerð-
ir eða aðgerðarleysi, í
hvaða samfélagi sem er, eiga þátt í
hvernig ástand umhverfismála í
heiminum þróast. Vinnuhópur um
Staðardagskrá 21 var að störfum á
vegum bæjarstjórnar Árborgar á
þessu kjörtímabili sem senn er að
ljúka.
Hópurinn skilaði af sér viðamik-
illi tillögu um gerð umhverfisáætl-
unar þar sem lýst er ástandi t.a.m.
holræsa- og fráveitumála, úrgangi
frá heimilum og fyrirtækjum, nátt-
úrumengun, gæðum neysluvatns,
hávaða- og loftmengun, menning-
arminjum og náttúruvernd, um-
hverfisfræðslu í skólum, orku-
sparnaðaraðgerðum,
meindýraeyðingu, skipulagsmál-
um, neyslumynstri og lífsstíl, op-
inberum innkaupum, ræktun, úti-
vist og fleiru. Þar kemur fram
hvert þáverandi ástand mála var
og tillögur um úrbætur.
Fyrri hluti tillögunnar var tek-
inn fyrir á bæjarráðsfundi 21.
október 1999 og vísað til fjárhags-
áætlunar fyrir árið 2000. Tillagan í
heild var formlega afhent bæjar-
stjórn á degi umhverfisins, 25.
apríl 2000. Síðan ekki söguna meir.
Það er von mín að næsta bæj-
arstjórn sýni þessu verki meiri
áhuga og mun Samfylkingin leggja
sitt af mörkum fái hún til þess
fylgi.
Umhverfis-
mál í öndvegi
í Árborg
Kristjana Hrund
Bárðardóttir
Höfundur er frambjóðandi Samfylk-
ingarinnar í Árborg.
Árborg
Það er von mín, segir
Kristjana Hrund Bárð-
ardóttir, að næsta bæj-
arstjórn sýni þessu
verki meiri áhuga og
mun Samfylkingin
leggja sitt af mörkum
fái hún til þess fylgi.
MARGIR urðu til
að fagna viljayfirlýs-
ingunni um uppbygg-
ingu hjúkrunarrýma,
sem svo miklu fjaðra-
foki hefur valdið á síð-
ustu dögum kosninga-
baráttunnar í
Reykjavík. Þeim fjöl-
mörgu úr röðum aldr-
aðra og annarra sem í
langan tíma hafa beitt
sér fyrir átaki í upp-
byggingu hjúkrunar-
rýma á höfuðborgar-
svæðinu létti
vitaskuld við að heyra
að þessum áfanga
væri náð, enda þar
með stigið stórt skref í átt að því
að bæta úr brýnni þörf þeirra
öldruðu Reykvíkinga sem á þess-
ari þjónustu þurfa að halda. Upp-
bygging hjúkrunarrýma hefur um
árabil fyrst og fremst átt sér stað
utan Reykjavíkur og lengi hefur
legið fyrir að í höfuðborginni, þar
sem fólksfjölgun hefur jafnframt
orðið einna mest, er uppsafnaður
vandi sem við höfum bæði hugsjón
og metnað til að leysa. Úttekt sem
Jón Kristjánsson heilbrigðisráð-
herra lét gera á þjónustuþörf aldr-
aðra staðfesti meðal annars mjög
brýna þörf í Reykjavík fyrir úr-
bætur og uppbyggingu þessa þjón-
ustuforms. Skýrsla um úttektina
var lögð fyrir ríkisstjórn og kynnt
á Alþingi nú í vor.
Undirritun heilbrigðisráðherra á
viljayfirlýsingunni lýsir fyrst og
fremst þeim vilja hans að beita sér
pólitískt fyrir því að hægt verði að
ráðast í nauðsynlegar framkvæmd-
ir. Ég vil nota þetta tækifæri og
lýsa yfir fullum stuðningi við þessa
ætlan ráðherrans, sem ég hef í
raun gert áður ásamt þingheimi
öllum í maí 2001 með samþykkt
heilbrigðisáætlunar til ársins 2010.
Forgangsverkefni númer eitt, sér-
staklega í þágu aldraðra í þeirri
áætlun var að ,,bið eftir vistun á
hjúkrunarheimili fyrir fólk sem er
í mjög brýnni þörf verði ekki
lengri en 90 dagar.“ Um þetta for-
gangsverkefni eins og önnur sem
heilbrigðisáætlunin gengur út frá
var mjög víðtæk sátt
og full samstaða á Al-
þingi sem með sam-
þykkt áætlunarinnar
studdi jafnframt þá
forgangsröðun sem
hún byggir á.
Útgjaldaþörfin
lá fyrir
Öllum hlýtur að
hafa verið ljóst að
markmiðinu um há-
mark 90 daga bið
aldraðra eftir hjúkr-
unarrýmum yrði ekki
náð án viðbótarút-
gjalda. Sérstaklega
gilti þetta um heilbrigðisráðherra
Jón Kristjánsson, sem er þraut-
reyndur í gerð fjárlaga eftir að
hafa gegnt formennsku í fjárlaga-
nefnd um langt árabil. Því var að-
eins eðlilegt næsta skref heilbrigð-
isráðherra, sem ber faglegu
ábyrgð á málaflokknum gagnvart
ríkisstjórn og Alþingi, að fenginni
úttektinni nú í vor, að leita eftir
samstarfi og þátttöku í kostnaði
við hið viðamikla verkefni og
byggja upp á næstu fimm árum
þau tæplegu 300 hjúkrunarrými í
Reykjavík sem ætlað er að mæta
brýnustu þörfinni. Allt tal um ann-
að er annaðhvort á misskilningi
byggt, eða gert í þeim tilgangi ein-
um að villa um fyrir kjósendum.
Undirritun yfirlýsingarinnar af
hálfu borgarstjóra fyrir hönd
Reykjavíkurborgar var fyrirvara-
laus. Borgin skuldbindur sig til að
taka þátt í þessu verkefni og
leggja fram á næstu fjórum árum
1,4 milljarða króna. Samhliða hlýt-
ur að vera unnið að því við und-
irbúning fjárlaga að tryggja hlut
ríkisins svo staðið verði við heil-
brigðisáætlunina og markmið
hennar til samræmis við vilja Al-
þingis sem þegar liggur fyrir.
Atbeina Sjálfstæðis-
flokks þarf til
Það veit vonandi á gott hve mál-
efni aldraðra og öryrkja hafa verið
ofarlega í pólitískri umræðu á liðn-
um vikum. Þannig fór verulegur
hluti framboðsfundar í Ráðhúsi
Reykjavíkur á dögunum í umræðu
um kjör aldraðra. Þar var meðal
annars dregið fram að hagsmuna-
mál þeirra ættu ýmist undir rík-
isvaldið eða sveitarstjórnir. Björn
Bjarnason, borgarstjóraefni Sjálf-
stæðisflokksins, rétt nýkominn úr
ríkisstjórn, áréttaði sérstaklega og
svaraði með því gagnrýni á hendur
ríkisvaldinu fyrir ónógar aðgerðir,
að það væri Framsóknarflokkur-
inn sem færi með heilbrigðismálin
í ríkisstjórninni. Af orðum hans á
fundinum mátti ætla að allt í heil-
brigðismálum, bæði gert og ógert,
væri óskorað og eingöngu á
ábyrgð samstarfsflokksins. Nú er
annað uppi á teningnum. Af orðum
bæði fjármálaráðherra, Geirs H.
Haarde, og borgarstjóraefnisins
Björns Bjarnasonar í tilefni af
viljayfirlýsingu heilbrigðisráð-
herra er auðvitað fyrst og fremst
ljóst að uppbygging hjúkrunar-
heimila í Reykjavík er ekki undir
Framsóknarflokknum einum eða
heilbrigðisráðherra komin. Full
samstaða þarf að vera um þetta
innan ríkisstjórnarinnar eins og
um öll önnur stór þjóðþrifamál.
Hitt er og jafnljóst að ef Sjálf-
stæðisflokkurinn styður það ekki
að ráðist verði í þetta forgangs-
verkefni þá brýtur slík ákvörðun
ekki aðeins í bága við heilbrigð-
isáætlunina, sem full sátt og
stuðningur var við á Alþingi, held-
ur verður ekki af þessari upp-
byggingu í þágu aldraðra. Ekki í
tíð núverandi ríkisstjórnar. Á því
verður þá Sjálfstæðisflokkurinn að
axla alla ábyrgð. Ég lýsi hins
vegar eftir stuðningi við þær
pólitísku áherslur sem viljayfir-
lýsing heilbrigðisráðherra og
borgarstjóra um uppbyggingu
hjúkrunarrýma fyrir aldraða felur
í sér.
Hjúkrunarrými
fyrir aldraða
Reykvíkinga
Jónína
Bjartmarz
Reykjavík
Ef Sjálfstæðisflokk-
urinn styður ekki upp-
byggingu hjúkrunar-
rýma fyrir aldraða í
Reykjavík, segir Jónína
Bjartmarz, verður ekki
af henni í tíð þessarar
ríkisstjórnar.
Höfundur er alþingismaður Reyk-
víkinga og formaður heilbrigðis- og
trygginganefndar Alþingis.
UMRÆÐAN um af-
leiðingar fíkniefna-
neyslu er ekki ný af
nálinni. Fíkniefnasalar
eiga ávallt frumkvæði
í atburðarásinni sem
fer eftir þeirra hand-
riti. Stjórnvöld bregð-
ast ekki nægilega við,
hafa enga burði til að
koma í veg fyrir vand-
ann, en á hátíðlegum
stundum vantar ekki
að þau þykist hafa
lausnina. Kópavogs-
bær hefur gert sam-
komulag um samvinnu
við embætti sýslu-
manns og lagt grunn
að forvarnarátaki gegn fíkniefnum
í grunnskólum bæjarins með því að
ráða starfsmann hjá Félagsþjón-
ustu Kópavogs, er hefur aðsetur í
húsakynnum sýslu-
manns. Þetta hefur
áður verið í deiglunni
og ekki orðið af fyrr
en nú rétt fyrir kosn-
ingar og er það vel.
Þessari samvinnu
hefði átt að vera búið
að koma á fyrir löngu,
en núverandi meiri-
hluti lætur í veðri
vaka að þar sé komist
eins langt og hann
getur til að bregðast
við fíkniefnavandanum
og þar með sé hann
leystur undan ábyrgð
eins og Framsóknar-
flokkurinn lofaði fyrir
árið 2002. Að gefa slík kosningalof-
orð er ekkert nýtt. En með þessu
vill Félagsþjónusta Kópavogs
leggja áherslu á að grunnskólar
bæjarfélagsins eigi að vera heil-
brigðir og öruggir vinnustaðir fyrir
börn og fullorðna, þar sem fíkni-
efnasalar hafa lagt æ meiri áherslu
á grunnskólastigið en áður. Einn
varnarlaus einstaklingur í grunn-
skóla er sá veiki hlekkur er þeir
leita eftir. Hálfnað verk þá hafið er
hjá þeim og það þarf enginn að
fara í grafgötur um að þetta eru
skipulögð samtök er verður að taka
á. Ótaldar eru þær hörmungar er
dynja yfir fjölskyldur einstaklinga
er ánetjast fíkniefnum. Þeim er
haldið í gíslingu af innheimtumönn-
um andskotans. Ásýnd þessara
óbilgjörnu manna er ekki betri en
svo að þeir verða að nota hnefarétt
malbikaða frumskógarins til að ná
fram markmiðum sínum. Andvöku-
nætur, biturleiki, yfirhylming,
varnarleysi og mörg önnur ólýs-
anleg vanlíðan er afrakstur þessara
sveina gróðahyggjunnar. Þeir eru
boðberar auðhyggjunnar og ein-
staklingsframtaksins í sinni verstu
mynd. Forvörnin er eina ráðið er
eftir stendur og það verður að
byrja á heimilunum og vinna sig
þaðan út í samfélagið. Í skýrslu
dómsmálaráðherra um stöðu og
þróun löggæslu í landinu, er lögð
var fyrir Alþingi 2001-2002 skv.
fyrirspurn Jóhönnu Sigurðardóttur
alþingismanns, kvað brenna mest á
að fjölga í lögreglunni Kópavogi,
en Kópavogsbúar njóta ekki sömu
þjónustu og nágrannasveitarfélögin
sé miðað við fjölda íbúa á hvern
lögreglumann. Í henni eru í
Reykjavík 456,4 íbúar á hvern lög-
reglumann, Hafnarfirði 749,7 íbúar
og í Kópavogi eru þeir 922,3 á
hvern lögreglumann. Sparnaður
kemur hvað verst niður á Kópa-
vogsbúum og það virðist vera
stefna íslenskra stjórnvalda, þ.e.s.
Framsóknarflokks og Sjálfstæðis-
flokks í bæjarstjórn og ríkisstjórn
að spara á okkar kostnað; að nota
löggæsluna í Kópvogi til að ná
fram þeim sparnaði. Á 24. þingi
Landssambands lögreglumanna í
apríl sl. var samþykkt ályktun um
fámenna lögreglu í Kópavogi er
bæjarráð Kópavogs tók að sjálf-
sögðu undir. Það skaut skökku við
er formaður bæjarráðs lét hafa það
eftir sér í blaðaviðtali að hann teldi
nægjanlegt að fjölga um tvo til
fjóra. Er hann bauð sig fram til Al-
þingis lét hann í veðri vaka að
Kópavogur þyrfti að eiga sér öfl-
ugan talsmann á þingi. Hvaðan afl-
ið hafi átt að koma lét hann ekki
getið. VG-Kópavogi leggur á það
megináherslu að réttarvarsla höf-
uðborgarsvæðisins gangi jafnt yfir
alla. Forvarnarfulltrúa bæjarins er
ætlað veigamikið hlutverk sem ger-
ir auknar kröfur til lögreglu er hef-
ur öll skilyrði til að halda uppi
góðri „grenndarlöggæslu“ til að
tryggja öryggi borgaranna. Með
tilkomu Smáralindarinnar hafa út-
köll vegna „karmelluþjófnaða“ auk-
ist á kostnað úrlausnar hinna al-
varlegri brota. VG-Kópavogi
leggur áherslu á að mikilvægt sé
að bærinn setji sér markmið í for-
vörnum, veiti fé til forvarnarstarfs.
Samstarf við löggæsluyfirvöld er
lykilatriðið og brýnt er að bærinn
hafi nána samvinnu við foreldra-
félög grunnskólanna og styðji starf
á þeirra vegum sem stuðlar að for-
vörnum.
Innheimtumenn andskotans
Þórir
Steingrímsson
Kópavogur
Samstarf við löggæslu-
yfirvöld er lykilatriðið,
segir Þórir Stein-
grímsson, og brýnt er
að bærinn hafi nána
samvinnu við foreldra-
félög grunnskólanna.
Höfundur skipar 3. sæti á lista
Vinstri hreyfingarinnar – græns
framboðs í Kópavogi.