Morgunblaðið - 12.09.2002, Blaðsíða 24

SPÆNSK kvikmyndahátíð hefst í
Regnboganum við Hverfisgötu í
dag og stendur til 22. september.
Menntamálaráðherra, Tómas Ingi
Olrich, opnar hátíðina kl. 18 en
einnig mun sendiherra Spánar, rit-
höfundurinn Eduardo Garrigues,
ávarpa gesti. Sextán myndir verða
sýndar á hátíðinni og verða fimm
þeirra kynntar hér að neðan.
Ræddu málin
Opnunarmynd hátíðarinnar er
Ræddu málin (Hable con ella), nýj-
asta mynd Pedro Almodóvars,
þekktasta kvikmyndagerðarmanns
Spánar.
Sagan hefst með sýningu á leik-
ritinu Café Muller. Meðal áhorf-
enda eru tveir menn sem sitja af til-
viljun hlið við hlið en þekkjast ekki.
Það eru Benigno (ungur hjúkr-
unarfræðingur) og Marco (rúmlega
fertugur rithöfundur). Á sviðinu
eru tvær konur sem hreyfast í takt
við ,,The Fairy Queen“ með útrétta
arma og lokuð augu. Verkið er svo
tilfinningaþrungið að Marco brest-
ur í grát. Benigno tekur eftir tárum
hans og langar til að segja honum
að verkið hafi líka mikil áhrif á sig,
en fær sig ekki til þess.
Mörgum mánuðum seinna hittast
þeir aftur á einkaspítala sem Be-
nigno vinnur á. Kærasta Marco,
nautabani að atvinnu er í dái eftir
árás nautsins og Benigno er að
hjúkra annarri konu í dái, ungri
ballerínu sem heitir Alicia.
Þegar Benigno sér Marco, ólíkt
fyrra skiptinu, hikar hann ekki við
að nálgast hann. Þetta verður upp-
furðufugla. Og er auður á næstu
grösum?
Aðalhlutverk: Carmen Maura,
Emilio Gutiérrez Caba og Terele
Pavez.
Sýnd: 13.9., 14.9. og 17.9.
Lokaverkefnið
Lokaverkefnið (Tesis) er saga um
ofbeldi í kvikmyndum, klámiðn-
aðinn og „snuff“-myndir, sem kall-
aðar eru mesti hryllingur kvik-
myndaiðnaðarins. Leikstjóri er
Alejandro Amenábar. Aðalpersóna
myndarinnar, Angela, er að und-
irbúa lokaverkefni sitt í háskól-
anum um ofbeldi í kvikmyndum og
kemst á snoðir um „snuff“-myndir,
það er upptökur af raunverulegum
morðum sem ganga kaupum og söl-
um á svörtum markaði.
Aðalhlutverk: Eduardo Noriega,
Fele Martinez, Ana Torrent.
Sýnd: 13.9., 14.9. og 15.9.
Hinar myndirnar ellefu á hátíð-
inni verða kynntar í blaðinu á
morgun og á laugardag.
Innileg vinátta,
togstreita og
látinn nágranni
Úr kvikmyndinni Tunga fiðrildanna sem sýnd er á hátíðinni.
hafið að innilegri vináttu og innan
veggja sjúkrahússins samtvinnast
líf þessara fjögurra einstaklinga og
leiðir þá að óvæntum örlögum.
Aðalleikarar myndarinnar eru
Javier Camara, Dario Grandinetti,
Rosario Flores og Leonor Watling.
Sýnd: 12.9., 15.9., 17.9., 19.9. og
20.9.
Tunga fiðrildanna
Tunga fiðrildanna (La lengua de
las mariposas) er eftir José Luis Cu-
erda. Myndin, sem byggð er á sam-
nefndri skáldsögu Manuels Rivas,
fjallar um ungan dreng, Mancho,
sem kvíðir því að byrja í skólanum
enda hefur hann heyrt sögur um að
kennararnir slái nemendur sína.
Kynnin við prófessor Don Gregorio
breyta því. Mancho kemst fljótlega
að því að hann er ekki kennari sem
beitir ofbeldi og með þeim hefst
einstök vinátta. Undir leiðsögn hins
aldna kennara uppgötvar Mancho
sitthvað um heiminn og náttúruna á
sama tíma og Spánn er að tvístrast
á fjórða áratug síðustu aldar.
Aðalhlutverk: Fernando Fernán-
Gómez, Manuel Lozano, Uxía
Blanco og Gonzalo Martín Uriarte.
Sýnd: 13.9., 20.9. og 22.9.
Manuel Rivas verður sérstakur
gestur á málþingi sem haldið verð-
ur í Menntaskólanum við Hamra-
hlíð 20. september í tengslum við
hátíðina.
Lola
Lola (Lola Vende Cá) er heim-
ildaskáldmynd eftir Llorenc Soler.
Hún fjallar um líf ungrar konu sem
alist hefur upp hjá sígauna-
fjölskyldu. Togstreita myndast þeg-
ar hún ákveður að velja á milli
hefðbundins hlutverks sígaunast-
úlku og fara menntabrautina og lifa
sjálfstæðu lífi. Valið verður enn erf-
iðara þegar hún fellur fyrir síg-
aunastrák.
Aðalhlutverk: Cristina Brondo,
Montse Guallar og Josep Linuesa.
Sýnd: 13.9., 16.9., 18.9. og 22.9.
Húsfélagið
Húsfélagið (La Comunidad) er
svört kómedía frá leikstjóranum
Álex de la Iglesia. Myndin segir frá
Júlíu, fasteignasala sem dreymir
um að verða rík og geta lifað hátt.
Dag einn er henni falið að selja íbúð
í fjölbýlishúsi en líst svo vel á sjálfri
að hún ákveður að bjóða kærast-
anum þangað í mat. Á hápunkti
næturinnar í svefnherberginu byrja
kakkalakkar að hrynja úr loftinu
og í ljós kemur að nágranninn fyrir
ofan er látinn. Og hefur verið það
lengi. Júlía hringir á lögregluna og
allt í einu eru þau unnustinn orðin
partur af íbúum hússins, samfélagi
Almodóvar er snillingur/50
Spænsk kvikmyndahátíð í Regnboganum
LISTIR
24 FIMMTUDAGUR 12. SEPTEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Vatnslitaverk
í Þrastarlundi
FYRSTA einkasýning Steinlaugar
Sigurjónsdóttur stendur nú yfir í
Þrastarlundi, en Steinlaug hefur tek-
ið þátt í nokkrum samsýningum.
Myndirnar á sýningunni eru málaðar
með vatnslitum en Steinlaug hefur
tekið þátt námskeiðum í meðferð
vatnslita og akrílmálunar.
Sýningin stendur til 19. september.
SINFÓNÍUHLJÓMSVEIT Íslands
hefur starfsárið í kvöld kl. 19.30 með
tónleikum sem helgaðir eru söng-
leikjatónlist eftir George Gershwin
og Cole Porter. Söngvararnir Kim
Criswell og George Dvorsky túlka
helstu söngperlur landa sinna og
David Charles Abell stjórnar hljóm-
sveitinni. Kim Criswell er Íslending-
um að góðu kunn og kemur nú í
þriðja sinn til að syngja með hljóm-
sveitinni. Criswell söng lög Richards
Rodgers á tónleikum með hljóm-
sveitinni vorið 1997 og kom svo aftur
í mars ’98 og þótti fara á kostum á
tónleikum byggðum á West-End
söngleikjatónlist. George Dvorsky,
sem sækir okkur nú heim í fyrsta
sinn er fjölhæfur listamaður sem
hefur áratuga reynslu í söngeikja-
tónlist. Hljómsveitarstjórinn, David
Charles Abell, stjórnaði hljómsveit-
inni í Laugardalshöll á síðasta ári,
þegar hljómsveitin og West-End-
hópurinn fluttu tónlist Queen í út-
setningu Martins Yates.
Abell segist sérstaklega ánægður
að vera nú kominn til Íslands í annað
sinn til að stjórna Sinfóníuhljómsveit
Íslands. Hann hlakkar sjálfur til tón-
leikanna og segir söngvarana, Kim
Criswell og George Dvorsky feikn-
argóða og algjöra sérfræðinga í
klassískri amerískri söngleikjatón-
list áranna 1920–50.
„Það segja margir að á þessu
tímabili hafi einmitt besta söng-
leikjatónlistin verið samin,“ segir
Abell. „Við verðum með mörg bestu
laganna frá þessum tíma. Sum
þeirra eru úr söngleikjum sem urðu
kannski ekkert svo vinsælir, í sjálfu
sér; lögin hafa lifað þá, eins og oft vill
verða. Í þá daga komu vinsælustu
lögin í útvarpi oft úr söngleikjum og
nutu gríðarlegrar hylli og voru leikin
í útvarpi um öll Bandaríkin og víðar.
Í dag er þetta úr sögunni. Tónlistin
sem nýtur mestra vinsælda er unnin
í stúdíóum, en ekki á sviði. Gershwin
átti mörg lög sem urðu fyrst og
fremst vinsæl í útvarpi. Þetta eru lög
eins og I got rhythm og Embracable
you, Somebodey loves me og Nice
work if you can get it, og þau eru á
efnisskránni hjá okkur í kvöld. Með-
al laga Porters sem við flytjum eru
In the still of the night, sem er ynd-
isleg ballaða; Easy to love, Love for
sale, og fleiri. Þú sérð að það er „ást“
í öðrum hverjum titli og það er auð-
velt að rugla lögunum saman þegar
maður horfir á nöfn þeirra.“
Snillingar í að sameina
lag og ljóð
Allt eru þetta þó söngperlur sem
allir þekkja og segir Abell að mörg
laganna verði flutt í upphaflegum út-
setningum. „Tónskáldin réðu sér
mörg útsetjara. Cole Porter var einn
þeirra. Hann samdi lög sín bara við
píanóið. Hann hafði hvorki kunnáttu
né tíma til að setja lögin út fyrir
hljómsveit. En útsetningar áttu það
til að týnast, en síðustu árin hefur
það svo gerst að margar þeirra hafa
verið að koma í ljós á ný, á háaloft-
um, vöruhúsum, bókasöfnum og bíl-
skúrssölum. Það er ótrúlegt hvað
hægt hefur verið að grafa margt af
þessu upp. En þá er vandinn sá, að
margar þessara útsetninga voru
gerðar fyrir litla hljómsveit, 25–35
manna. Við spilum eitthvað af þeim.
Útsetjarinn frægi Robert Russell
Bennet sem vann lengi á Broadway
útsetti líka mörg þessara laga síð-
armeir fyrir fullskipaða hljómsveit,
og við leikum líka nokkrar þeirra.“
Abell segir að það verði ekki bara
söngur á tónleikunum í kvöld, því
það verða einnig flutt nokkur hljóm-
sveitarverk, þar á meðal Promenade
og Kúbuforleikurinn eftir Gershwin,
og forleikurinn að Kiss me Kate eftir
Porter. „Í forleiknum eftir Porter
heyrir fólk mörg bestu lög söngleiks-
ins í hljómsveitarbúningi. Þar er til
dæmis lagið So in love with you.
Þetta er alveg sérstaklega fallegt
lag, þar sem laglínan rís í boga, hægt
og fallega að hápunktinum; – alveg
eins Puccini gerir hjá Mimi í La bo-
heme. Promenade er líka skemmti-
legt verk. Þar er úr myndinni Shall
we dance með Fred Astaire og Gin-
ger Rogers. Fred er að reyna að
ganga í augun Ginger með því að
sporta sig úti með hundinn sinn svo
hún sjái, og undirtitill lagsins er
Walking the dog.“
David Charles Abell segir það
ekkert undarlegt að tónlist þessara
kappa skuli njóta svo mikilla vin-
sælda enn í dag. Það eru laglínurnar
sem hann nefnir fyrst og fremst sem
eiga sinn þátt í vinsældunum, en
einnig hvað lag og ljóð fara vel sam-
an. „Þeir voru báðir listagóðir lag-
línusmiðir, og það var sama hvort
lögin voru þá hröð eða hæg, glaðleg
eða dapurleg. Þeir voru bara góð
tónskáld. Cole Porter samdi sína
texta sjálfur og hugsaði alltaf lag og
ljóð sem eitt og var mjög snjall í því.
Texti lagsins In the still of the night,
er ljóð, óskaplega fallegt, og ort um
tungið og ástina. Hann notar innrím
mjög vel og myndmálið er litríkt.
Þetta er eins og Schubert-ljóð. Lagið
Love for sale, um gleðikonu, er líka
með yndislega fallegan og ljóðrænan
texta sem fellur fullkomlega að tón-
listinni. Porter var snillingur í þessu.
Gershwin vann mest með Ira bróður
sínum eins og allir vita, og ætli það
sé ekki það næsta sem hægt er að
komast því að semja textana sjálfur.
Þeir sátu líka saman við að semja lag
og ljóð; það var mjög náin samvinna.
Ég held að velgengni sönglaga af
þessari gerð ráðist að miklu af því
hvernig lag og ljóð falla saman.“
Abell segir Sinfóníuhljómsveit Ís-
lands mjög góða og hafa fína tilfinn-
ingu fyrir þessari tónlist. „Maður
þarf stundum að minna hljómsveit-
ina á að spila nóturnar ekki nákvæm-
lega eins og þær eru skrifaðar, –
heldur að „svinga“ svolítið, en ann-
ars eru þau góð. Saxófónleikararnir
eru frábærir; einn þeirra er Haf-
steinn Guðmundsson sem er líka
fyrsti fagottleikari hljómsveitarinn-
ar. Málmblásararnir eru líka góðir; –
það er ekki alveg sami tónninn í
þessari tónlist og í klassískri, – en
þeir ná rétta tóninum mjög vel.
Strengirnir eru líka fínir og ég
hlakka bara til tónleikanna.“
Tónleikarnir í kvöld hefjast klukk-
an 19.30 og verða endurteknir annað
kvöld á sama tíma.
David Charles Abell stjórnar verkum eftir George Gershwin og Cole Porter á Sinfóníutónleikum
Ást, í öðru hverju lagi
Morgunblaðið/Sverrir
Söngvararnir Kim Criswell og George Dvorsky með hljómsveitarstjór-
anum David Charles Abell á æfingu í Háskólabíói í gær.
Þrautabók Gralla Gorms eftir Berg-
ljótu Arnalds er ætlað að styðja börn
sem eru að læra að lesa, skrifa og
reikna. Í bókinni
eru ýmis létt
dæmi og orða-
leikir sem eiga að
auðvelda barninu
námið en það er
Gralli músastrák-
ur sem fræðir
börnin um eitt og
annað. Bergljót
byggir efni bókarinnar á ýmsum er-
lendum þrauta- og verkefnabókum.
Bókin er prýdd mörgum myndum og er
hugmyndin að barnið gleymi sér við
verkefnin um leið og það þjálfar fín-
hreyfingar og einbeitingu, lestur og
reikning.
Virago gefur út. Verð: 890 kr.
Þrautabók
Cold was that beauty ... Icelandic
nature poetry hefur að geyma úrval
náttúruljóða sem Helga K. Ein-
arsdóttir tók sam-
an og Bernard
Scudder þýddi á
ensku. Í bókinni
eru ljóð eftir ríf-
lega 50 skáld, allt
frá 10. öld til sam-
tímans.
Útgefandi er
Salka forlag.
Kápumynd er eftir Heklu Björk Guð-
mundsdóttur. Bókin er 88 bls., prent-
uð í Danmörku. Verð: 1.980 kr.
Ljóð
♦ ♦ ♦