Morgunblaðið - 12.09.2002, Blaðsíða 35

tímanum mínum. Það er víst eðli
mannsins að leita uppruna síns og nú
þegar ég eldist finn ég hvað samver-
an og samræðurnar við Dæju frænku
hafa gefið mér mikið og hjálpað mér
við að kynnast fjölskyldunni og fólk-
inu sem ég tengist.
Elsku Dæja mín. Þú varst alltaf
góð við mig og ég er rík að hafa átt
þig fyrir frænku og vinkonu. Nú ert
þú lögð af stað í ferðalagið langa sem
þú varst búin að bíða eftir og hver
veit nema að við eigum eftir að hittast
á Bláu eyjunni eins og við töluðum
um. Ég vil þakka þér fyrir allt sem þú
gerðir fyrir mig og fjölskyldu mína.
Hvíl þú í friði.
Anna María Urbancic.
Fyrstu minningar okkar um Dæju
frænku voru þegar við systur mætt-
um prúðbúnar á barnasýningu í Þjóð-
leikhúsinu í hennar boði. Þar tók hún
á móti okkur brosandi í einkennis-
búningi leikhússins og veitti yfirhöfn-
um gesta móttöku. Hver jól urðum
við þess aðnjótandi, eflaust ásamt
fjölda annarra frændsystkina, að
þessi ógifta, ákveðna, gjafmilda og
smekklega frænka okkar bauð upp á
innsýn í annan heim.
Í okkar huga bjó Dæja frænka
ætíð í fallegri íbúð á Snorrabrautinni,
þar sem okkur mæðgum var ávallt
vísað í betri sæti í stofunni, þar sem
við nutum góðra veitinga og fengum
að drekka úr blómaskreyttum spari-
bollum. Í heimsóknum þessum beind-
ist athygli okkar systra einna helst að
uppstoppuðum páfagauk sem eitt
sinn hafði verið henni sem besti fé-
lagi. Því þótti okkur enginn betur til
þess fallinn en Dæja frænka að sjá
um uppeldi á okkar taugaveiklaða
páfagauk Kíkí þegar uppeldistilraun-
ir okkar fóru úr böndunum. Þessari
ákvörðun sáum við ekki eftir er við
síðar sáum fuglinn syngja og flögra
alsælan um íbúð hennar.
Dæja frænka var mjög frændræk-
in öll sín ár. Því er það með nokkurri
eftirsjá sem við systur nú kveðjum
þessa háöldruðu frænku okkar sem
við hefðum getað sinnt betur hennar
síðustu ár, kannski með því að veita
henni innsýn inn í okkar líf eins og
hún opnaði sýn okkar. Hvíl í friði.
Dagmar og Auður.
Elskuleg frænka mín og ömmu-
systir, hún Dæja, er látin 96 ára að
aldri.
Í rauninni fannst mér Dæja vera
amma mín síðastliðin 22 ár, þar sem
amma Ásta lést í október 1980. En
þegar ég var á yngri árum fannst mér
ég vera svo rík að eiga bæði ömmu
Ástu og Dæju frænku, þar var ég eig-
inlega komin með tvær ömmur.
Dæja var alltaf yndisleg við okkur
systkinin, ég kom að meðaltali til
hennar einu sinni í viku á leið heim úr
Barnamúsikskólanum og þá var upp-
dekkað borð með blúndu eða munstr-
uðum dúk, fallegt kaffistell og ekki
var bakkelsið af verra taginu. Þótti
mér þó best að fá heitt kakó með
rjóma úr fína stellinu hennar.
Dæja spurði mig oft að því hvort að
ég ætlaði ekki að gifta mig og eiga
börn, þar sem að hún var ógift og
barnlaus alla sína tíð.
Ég hugsa oft um það í dag hvort ég
sé kannski örlítil Dæja frænka í mér
bara af stærri gerðinni, þar sem
Dæja var lágvaxin og fíngerð kona,
en ég frekar hávaxin og meiri um
mig, þar sem ég er sjálf ógift og barn-
laus í dag.
Ég leit alltaf upp til Dæju og
kannski erum við ekkert svo ólíkar
týpur.
Hún var alltaf í nýjum fallegum
kjólum og með tösku og skó í stíl, með
lagningu í hárinu, fallega skartgripi
og aldrei gleymdi hún að setja á sig
fallegan varalit.
Dæja var stórglæsileg kona og oft
hugsa ég um það af hverju hún hafi
aldrei gift sig og átt börn, ekki vant-
aði glæsileikann.
96 ár er hár aldur, en samt kveð ég
Dæju frænku með söknuði og tár í
augum og vil ég biðja góðan guð að
geyma hana, ég er alveg viss um að
Dæja frænka verði stórglæsilegur
engill, það er enginn vafi á því.
Takk fyrir allt, Dæja mín.
Hvíl þú í friði.
Linda K. Urbancic.
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 12. SEPTEMBER 2002 35
Með sól í hjarta og söng á
vörum.
(Ragnar Jóh.)
Þannig var Grettir og
líka með bros á vörum. Þær eru líka
broslegar sögurnar og atvikin sem
sagðar voru í fjölskyldunni um Gretti
þegar hann var að ná í hana Þuru
sína. Tengdapabbi okkar Grettis vann
við byggingu Úlfljótsvatns á sínum
tíma og kynntist þá eflaust ýmsu
skemmtilegu þar. Hann hafði lúmskt
gaman af tilstandinu og lét skátana
sína óspart finna fyrir því og ósjaldan
lét hann að því liggja að sér þætti
„miður“ að ég hefði eitt sinn verið
skáti og glotti pínulítið um leið.
Við setjumst niður í grænni laut,
í lágu kjarri við kveikjum eldinn,
kakó hitum og eldum graut.
(Ragnar Jóh.)
Grettir og Þura kveiktu sinn eld og
fundu sína laut. Eignuðust hinn dýr-
mætasta fjársjóð, fjögur yndisleg
börn, elduðu þau sinn graut og hituðu
sitt kakó.
Lífið er söngur, glaumur, gaman.
(Tryggvi Þorst.)
Um tíma virtist glaumurinn ætla að
taka völdin, en þá tókst Grettir á við
þann vanda, af sönnum skátaanda,
aldrei að gefast upp. Hann sigraði
óvininn með Þuru og börnin allt um
kring og þétt saman.
Okkur langar að lifa upp aftur
liðin sumur og yndisleg vor.
(Har. Ól.)
Vorið og sumarið hans Grettis er
liðið. Við sem eftir sitjum eigum ynd-
islegar minningar um mann með bros
á vör.
Sofnar drótt, nálgast nótt,
sveipast kvöldroða himinn og sær.
Allt er hljótt, hvíldu rótt. Guð er nær.
(Hrefna Tynes.)
Þorgerður Tryggvadóttir.
Í minningu minni er Grettir, föð-
urbróðir minn, með bros á vör, að
grínast eða að snúa út úr einhverju á
fyndinn hátt. Hvort sem var í veiði,
tjaldferðalagi eða veislu. Hann og
pabbi eru með svipaða tegund af
húmor, nokkuð skondna, sem ber
þess merki að þeir fæddust á fyrri
helmingi síðustu aldar.
Grettir dó of ungur, aðeins 57 ára.
Það verður kannski nokkur huggun
að líf hans var gott og tilgangsríkt.
Hann var sérlega heill maður og
hjálplegur. Hann á góða fjölskyldu,
sem hefur erft hans góðu kosti. Hún
er líka að verða nógu stór til að fylla
meðalstóra rútu. Grettis verður sárt
saknað, en hann hefur skilið mikið af
sér eftir, sem betur fer.
Gunnlaugur Jónsson.
Þig, sem í fjarlægð fjöllin bak við dvelur,
og fagrar vonir tengir líf mitt við,...
(Valdimar Hólm Hallstað.)
Þetta er upphaf ljóðsins sem við
frændurnir ólumst upp við í Blöndu-
hlíðinni og svo í Sólheimunum – við
uppáhaldslagið hennar mömmu og
Maggýjar sem afi hafði sungið inn á
plötu og var ætluð fjölskyldunni ein-
göngu.
En þetta litla ljóð um vonina og til-
finningarnar segir svo margt um
Gretti og minninguna um æskuárin:
minn hugur þráir, hjartað ákaft saknar,
er horfnum stundum, ljúfum, dvel ég hjá.
Hugur minn leitar til æskustöðv-
anna. Ég þurfti ekki að kvarta yfir að
GRETTIR
GUNNLAUGSSON
✝ Grettir Gunn-laugsson fæddist
í Reykjavík 24. júlí
1945. Hann lést á
krabbameinsdeild
Landspítalans við
Hringbraut 28. ágúst
síðastliðinn og var
útför hans gerð frá
Bústaðakirkju 9.
september.
eiga ekki stóra bróður
eins og Jón Steinar. Þú
varst mér líka sem stóri
bróðir. Þú hvattir okkur
jafnaldrana til að ganga
í skátana, reyndar urð-
um við bara „yrðling-
ar“. Þú varst okkur
sannkölluð fyrirmynd.
Fyrirmynd, sem ég var
svo stoltur af, því þú
varst sterkastur og
langduglegastur að
klifra í nýbyggingunum,
hlaupa upp Öskjuhlíð-
ina og svo í Sólheimun-
um áttir þú svo auðvelt
með að verja okkur litlu frændurna
fyrir áreitni nýrra félaga og koma
okkur á framfæri við trausta vini og
varst hetjan okkar.
Heyrirðu ei, þig hjartað kallar á?
Heyrirðu ei storm er kveðju mína ber?
Kveðjuna frá okkur í fjölskyldunni,
mömmu og systkinunum, sem kveðj-
um þig, elsku besti frændi, sem send-
ir okkur þitt fallega bros rétt áður en
þú kvaddir þennan heim, eftir langa
baráttu við sjúkdóminn sem er svo
erfitt að hemja. Við sendum Þuru,
börnunum og barnabörnunum inni-
legustu saknaðarkveðju okkar um
leið og við stefnum að ættarmóti sem
allra fyrst með þig í huga, því þú varst
sá sem kunnir að treysta fjölskyldu-
böndin. Nú verðum við að axla þá
ábyrgð.
Þú fagra minning eftir skildir eina,
sem aldrei gleymist, meðan lífs ég er.
Baldvin Jónsson.
Þura frænka mín, Grettir og frum-
burður þeirra Elísabet tengjast mín-
um fyrstu bernskuminningum úr Sól-
heimunum. Mamma passaði stöku
sinnum Elísabetu, okkur systkinun-
um til mikillar gleði, enda Elísabet
bæði skemmtilegt og fallegt barn eins
og yngri systkini hennar.
Þeim Þuru og Gretti fylgdi alltaf
drífandi hressileiki og skemmtileg-
heit en það var ekki venjan að tala um
nema þau bæði í einu, svo samhent
voru þau í okkar huga.
Elísabet tengdamóðir Grettis var
ömmusystir mín. Ömmu Helgu
fannst Grettir líka vera sinn tengda-
sonur og reyndar allrar ættarinnar og
dásamaði hún þau hjón bæði fyrir
elskusemi við sig. Ömmu þótti Grettir
líka gáfaður og skemmtilegur og ekki
þótti henni það verra að hann væri
hár og myndarlegur.
Á ættarmóti sl. sumar var Grettir
samur við sig, brosandi og með létt
spaug á hraðbergi og þannig munum
við minnast hans.
Ég hitti Gretti fyrr í sumar og var
hann að vanda hress og glaður, með
allan hugann við byggingu nýja
barnaspítalans við Hringbraut.
Í sumar hafa málin snúist á versta
veg, að svo góður drengur sé fallinn
frá, á rúmlega miðjum aldri.
Elsku Þura og fjölskylda, við í fjöl-
skyldunni úr Melgerði vottum ykkur
okkar innilegustu samúð á þessum
erfiðu stundum.
Viggó Jörgensson.
Störin á flánni
er fölnuð og nú
fer enginn um veginn
annar en þú.
Í dimmunni greinirðu
daufan nið
og veist þú ert kominn
að vaðinu á ánni...
Þannig yrkir Skagfirðingurinn
Hannes Pétursson í Haustvísu og ein-
hverra hluta vegna sækir hún á mig
nú að þeim góða dreng Gretti Gunn-
laugssyni gengnum. Kannski vegna
þess að á okkar síðasta fundi, fáum
vikum fyrir andlát hans, varð honum
tíðrætt um sumarveru sína í Skaga-
firði á yngri árum. Kannski vegna
þess að í „ánni“, í víðtækum skilningi,
deildum við því sameiginlega áhuga-
máli sem upphaflega leiddi okkur
saman, veiðiskapnum.
Og nú sækja þær á, þó ekki sárs-
aukalaust, ótal minningar um slíkar
samverustundir á liðnum sumrum.
Júnídagar vestur í Haffjarðará. Ekki
mikill lax genginn en þeim mun
sprækari sá sem kominn er og áhug-
inn við veiðarnar takmarkalaus.
Endalaust rigningarslagviðri á haust-
degi austur í Landbroti en einungis
svartamyrkur stoppar Gretti af við
veiðarnar. Og svo dagar og nætur
undir húnvetnskri sumarsól við veið-
ar í þeirri á sem ég trúi að hafi verið
honum kærust; Svartá. Þaðan á ég
líka dýrmætustu minningarnar um
hann, ekki síst þegar við deildum þar
saman stöng fáeina júlídaga fyrir
mörgum árum. Eins og svo oft, fyrr
og síðar, í boði Jóns Steinars og mér
„Svartárnýgræðingnum“ sýndur sá
heiður að vera skipað á stöng með
þeim manni sem kannski þekkti ána
öðrum betur. Svartá bauð til veislu og
hennar hefði ég ekki viljað njóta í
neinum öðrum félagsskap. Frábær
fluguveiðimaður, en þó umfam allt
geðgóður, jákvæður og óendanlega
áhugasamur um að strákurinn sem
settur hafði verið á stöngina með hon-
um næði árangri. Þessa júlídaga
gerðist a.m.k. tvennt. Ég kolféll fyrir
Svartá og nam þá lífskúnst af Gretti,
að hinn fullnuma veiðimaður gleðst
hálfu meira yfir veiði félaga sinna en
sinni eigin.
Vegna óhjákvæmilegra fjarvista
fæ ég ekki fylgt Gretti til grafar. Ég
votta Þuríði, börnum þeirra, tengda-
börnum, barnabörnum og systkinum
innilegustu samúð mína og minna. Í
fullvissu um sigur lífs yfir dauða trúi
ég því að góður vinur hafi nú fetað á
enda vaðið að eilífðinni. Við þá Svartá
sem bíður norðan heiða lífs og dauða
mundar hann nú tvíhenduna og hlær
dátt, eins og honum einum er lagið.
Þannig mun ég minnast hans.
Karl Axelsson.
Við fráfall góðs félaga og vinar
reikar hugurinn til baka og upp koma
minningar og atvik úr fortíðinni.
Fyrir tæplega 40 árum komu sam-
an nokkrir ungir drengir og stofnuðu
Róver skátasveit. Grettir Gunnlaugs-
son, sem flestir okkar höfðu kynnst
áður í hefðbundnu skátastarfi og þá
sérstaklega skálaferðum í Jötun-
heima, bættist í hóp þessara drengja
fljótlega eftir stofnun sveitarinnar.
Róverstarfið tók við af hinu eiginlega
skátastarfi og var ætlað til að búa
okkur ungu drengina undir lífið og til-
veruna af meiri alvöru en hið hefð-
bundna skátastarf. Mikill fengur var
að Gretti fyrir þennan hóp ungra
manna, sem var reynslunni ríkari en
flestir okkar á þeim árum.
Árin liðu og hópurinn tvístraðist
eins og lög gera ráð fyrir, en þó ekki
meira en svo að á hverju ári í maí hef-
ur hann komið saman ásamt mökum
og átt ánægjulega kvöldstund með
mat og tilheyrandi. Hópurinn hefur
frá upphafi haldið vel saman og sam-
heldni innan hans verið mikil. Þar
hefur Grettir ekki legið á liði sínu og
oftar en ekki hlaupið undir bagga
þegar eitthvað hefur bjátað á hjá ein-
hverjum okkar, enda með eindæmum
hjálpsamur og greiðvikinn.
Einn liður í starfi okkar, sem marg-
ar minningar tengjast, var haustferð,
sem farin var á hverju ári. Í þessum
ferðum var víða farið um landið í
byggð og óbyggð, ýmislegt brallað og
kannaðar ókunnar slóðir. Reyndar
lágu þessar ferðir niðri í allmörg ár.
Fyrir nokkrum árum tók hópurinn
sig til og fór á hverju hausti í eins
dags gönguferð á Hengilssvæðinu,
sem við reyndar á unga aldri þvæld-
umst um. Að kveldi hvíldu menn lúin
bein í góðra manna hópi og rifjuðu
upp gamlar minningar. Fyrir tveimur
árum fórum við síðan ásamt mökum í
„jeppaferð“ um óbyggðir Íslands. Þar
var Grettir í essinu sínu. Fjölfróður
um hálendi landsins, þekkti allar leið-
ir og mikið af staðarnöfnum. Á síðasta
ári gerði hópurinn aftur víðreist og nú
lá leiðin í Skagafjörð og ráðist skyldi
til uppgöngu í Drangey. Þrátt fyrir að
Grettir væri sárþjáður í hné (en hann
beið efir að fara í aðgerð, vegna slits í
hné) lét hann sig hafa það að klífa
eyna. Ekki renndi nokkur af okkur fé-
lögunum grun í að Grettir „okkar“
yrði allur réttu ári seinna, þegar hann
lagðist í Grettisbæli í Drangey, að
hætti nafna síns Ásmundarsonar.
Segja má að þessi ferð hafi verið ör-
lagavaldur í lífi Grettis og fjölskyldu
hans, því daginn eftir að hann kom
heim úr ferðinni veiktist hann og
gekk ekki eftir það heill til skógar.
Löngum var hann þó bjartsýnn á að
hann fengi bata og lét ekki á sér nokk-
urn bilbug finna, nema síður væri og
hlakkaði til ferðarinnar sem var búið
að skipuleggja og átti að fara síðustu
helgina sem hann lifði. Sú ferð bíður
betri tíma, en Grettir er farinn í sína
ferð.
Grettir var vel greindur og átti gott
með að átta sig á kjarna málsins, enda
ekki mikið fyrir smáatriðin. Hann var
fljótur að taka ákvarðanir og koma
þeim í verk. Hann hafði óhemju gott
minni, sem kom sér oft vel þegar
gamlir félagar voru að rifja upp ferða-
lög og aðrar samkomur, sem til-
heyrðu gamalli tíð. Þegar við fé-
lagarnir vorum einhvers staðar
saman lenti það yfirleitt á Gretti að
rita nokkur orð í gestbók, en hann var
vel ritfær og oft fylgdi einhver kveð-
skapur. Grettir undi sér vel úti í nátt-
úrunni, var mikill veiðimaður og hafði
mikinn áhuga á sögu landsins, eins og
sést best á því að hann sótti námskeið
í Íslendingasögunum við Endur-
menntunarstofnun Háskóla Íslands
og var búinn að skrá sig á Njálunám-
skeið í haust.
Með Gretti er genginn góður félagi
og vinur sem verður sárt saknað í
okkar hópi, en minningin lifir og gef-
ur lífinu gildi. Við sendum Þuru, börn-
unum þeirra fjórum, tengdabörnum,
barnabörnum og öðrum ættingjum
okkar innilegustu samúðarkveðjur.
Hirtir RS.
Kær vinur og félagi er látinn langt
um aldur fram. Í gagnfræðaskóla
Austurbæjar í kringum 1960 voru
fjölmennar bekkjardeildir af líflegu
og duglegu ungu fólki. Þetta var kyn-
slóðin sem nú hafði tækifæri til að
læra meira en foreldrarnir höfðu haft
og lífið blasti við þeim. Í þessum hóp
var Grettir Gunnlaugsson, myndar-
legur ungur maður. Við vorum fædd
sama ár og þessi árgangur skólans
þótti lifandi og fjörmikill. Á þessum
árum kynntumst við lífsförunautum
okkar og minntumst við Grettir þess
oft að hann fékk að lauma Þuru sinni
inn á skólaböllin með leyfi víðsýnna
kennara. Svo lá leiðin út í lífið og við
festum ráð okkar með æskuást okkar
og strit hversdagsins og barneignir
tóku tíma unga fólksins. Það var svo
mörgum árum seinna að leiðir okkar
Þuru lágu saman í gegnum áhugasvið
okkar um bætta menntun leikskóla-
starfsmanna þar sem við báðar unn-
um á leikskólum. Nokkrum árum síð-
ar var leitað til Þuríðar að koma í
stjórn Sóknar og átti hún þar sæti í
um áratug.
Þá hófust kynni okkar hjónanna af
gamla skólafélaganum honum Gretti
hennar Þuru sem ávallt var brosandi
og hress í viðmóti. Það var þannig að
þau hjónin voru svo samrýnd að oft-
ast sagði maður Þura og Grettir.
Þannig hjónaband fá ekki allir að
upplifa og mun það verða Þuríði mik-
ill styrkur í hennar mikla missi. Þegar
árin liðu og Sókn og síðar Efling-
stéttarfélag lögðu land undir fót og
buðu félagsmönnum sínum upp á ut-
anlandsferðir þá urðu Þura og Grettir
miklir hornsteinar þeirra ferða.
Grettir hafði óendanlegan áhuga á
landafræði og var snillingur að rata á
landakortum. Hann var lifandi og gef-
andi við hlið konu sinnar sem sæti á í
ferðanefnd við að gera þessar ferðir
sem skemmtilegastar. Ég veit að
margir af okkar ferðafélögum minn-
ast Grettis með söknuði og erum við í
þeim hópi. Í vetur þegar heilsu hans
tók að hraka ræddum við málið hvort
þau kæmust með s.l. vor og var hann
fullur áhuga á undirbúningi en síðan
breyttust áætlanir og þau fóru með
fjölskyldunni sem er jú það dýrmæt-
asta sem hver einstaklingur á í þessu
lífi. Við viljum að lokum þakka ótal
margar skemmtilegar samverustund-
ir með þeim hjónum á liðnum árum og
bið góðan Guð að gefa Þuríði og börn-
um og fjölskyldum þeirra styrk til að
takast á við þeirra mikla missi.
Hvíl í friði, kæri vinur
Þórunn H. Sveinbjörns-
dóttir, 1. varaformaður
Eflingar – stéttarfélags,
Þórhallur Runólfsson.