Morgunblaðið - 12.09.2002, Blaðsíða 25

LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 12. SEPTEMBER 2002 25
debenhams
S M Á R A L I N D
ÍS
LE
N
SK
A
A
U
G
LÝ
SI
N
G
A
ST
O
FA
N
/S
IA
.I
S
D
EB
1
87
30

09
/2
00
2
LITIR FYRIR fiIG
Haust - vetur 2002
Mildir litir fyrir daginn sem þú getur breytt í töfrandi kvöldförðun.
Komdu til okkar í Debenhams og förðunarfræðingur AVEDA gefur þér einkaráðgjöf.
Kaupir þú varalit, færðu augnskugga frítt með.
STURE Allén, prófessor frá
Svíþjóð, fjallar um bókmennta-
verðlaun Nóbels í Norræna
húsinu í kvöld kl. 20.
Sture fjallar um Alfred Nob-
el, arfleifð hans, hvernig verð-
launahafar eru valdir og við-
brögð við verðlaununum. Sture
Allén er prófessor í málvísind-
um við Háskólann í Gautaborg.
Hann hefur verið meðlimur í
Sænsku akademíunni síðan
1980 og ritari hennar 1986–
1999, meðlimur í stjórn Nóbels-
stofnunarinnar 1987–1999 og
ritari nóbelsnefndar Akadem-
íunnar á sama tíma.
Sænska akademían er stofn-
uð 1786 af Gustav III. Hlutverk
hennar er að standa vörð um
sænska tungu og bókmenntir.
Akademían hefur frá upphafi
séð um útnefningu bókmennta-
verðlauna Nóbels.
Fjallað um
bókmennta-
verðlaun
Nóbels
NORRÆNU samtökin Ung
Nordisk Musik hafa náð virðuleg-
um aldri – 56 ára, að því er stóð í
einu blaðinu. Samt sem áður hald-
ast þau enn sprækur vettvangur
nýjustu strauma og stefna, að vísu
háð því hvað ungir kompónistar á
Norðurlöndum, tónsmíðanemar (og
kennarar þeirra) fylgjast vel með á
hverjum tíma. Um leið veita árlegir
tónleikar UNM hlustendum mögu-
leika á að fá pata af því sem koma
skal. UNM var nú háð á Íslandi,
síðast gestgjafi 1997.
Fyrstu tónleikarnir af sex voru í
Iðnó. Þeir reyndust helgaðir
kammertónlist, og var aðsókn með
miklum ágætum. Flytjendur voru
skv. enskuritaðri tónleikaskránni
„UNM-sveitin“ (skipuð 22 Íslend-
ingum sem taldir voru aftast í heft-
inu), norskur píanisti og tvær
hljómlistakonur frá Finnlandi. Það
var reyndar með höppum og glöpp-
um hvort áhafnir verka væru til-
greindar í tónleikaskrá, og enn erf-
iðara var að ráða í nöfn sumra
spilara. Þau eru hér leidd af líkum
út frá fyrrgreindu manntali UNM-
sveitarinnar – með fyrirvara um
rangnefningar þar sem um fleiri en
einn möguleika var að ræða á við-
komandi hljóðfæri.
Fyrsta verk kvöldsins var eftir
sænskan höfund með hið íslenzku-
klingjandi nafn Stefan Thorsson, er
átti sér fortíð sem djassbassista í
m.a. New York og Kaupmannahöfn
en er nú við tónsmíðanám á Got-
landi. „Platform“ (um 6 mín.) var
skrifað fyrir altflautu, bassaklarín-
ett, selló og hljóðnuminn gítar. Það
brá sér eftir laumulegan inngang
yfir í hermikontrapunktískan kafla,
en gerðist síðar losaralegra í áferð.
Seinni hlutinn var öllu asakenndari
hljóðmynd af iðandi þéttbýli og um-
ferðarteppum. Verkið virkaði vel á
mann sem notalegt afstrakt mál-
verk, ekki sízt fyrir snarpan og
samtaka flutning sem raunar ein-
kenndi alla spilamennsku kvölds-
ins.
„Raisin d’etre“ (um 13 mín.) var
launkímið orðaleiksheiti á Sónötu
fyrir flautu og víólu eftir Timothy
Page (f. 1975), bandarískan eðlis-
fræðing við tónsmíðanám í Helsinki
síðan 1999. Verkið var skipulega en
afar þétt unnið og því kannski ekki
meðal þeirra er bezt njóta sín við
fyrstu heyrn. Langt en oft ertnilegt
samtal hljóðfæranna, sem m.a. ein-
kenndist af stuttum mishröðum af-
mörkuðum hendingum og kankvís-
um snöggum styrkrisum, varð fyrir
rest svolítið langdregið þrátt fyrir
nákvæman og þokkafullan leik
finnsku stúlknanna. Hefðu fáeinir
breiðari andstæðufletir en fyrir
voru eflaust gert hlustendum lífið
ljúfara áður en yfir lauk.
Stytzta og gagnyrtasta tónverk
kvöldsins, „Insomnia“ [Svefnleysi]
f. píanó (um 4 mín.), var eftir landa
vorn Kristján Guðjónsson (fæddan
1997 ef trúa skal tónleikaskrárrit-
ara, og geri önnur undrabörn bet-
ur). Tjáningarríkt, hugmyndafrjótt
en þó furðuheilsteypt lítið verk,
þrátt fyrir að sveiflast á milli
hægra ballöðukenndra og hraðra
tokkötulegra kafla, dulítið að hætti
canzónuhljómborðsmeistara endur-
reisnar að nútímatónmáli slepptu.
Stykkið bar hrífandi yfirbragð
„impromptu“-leits spuna og var
leikið með öruggum tilþrifum af
norska píanistanum Pål Størset.
Síðast á skrá var svo verk fyrir
lúðrakvintett (2. básúna í stað
túbu) og slagverk eftir Danann
Peter Due, er nemur fiðlu og tón-
smíðar við Carl Nielsen akadem-
íuna í Óðinsvéum. „Fast Evolution“
(sem Nielsen hefði ugglaust leyft
sjálfum sér að kalla „Hurtig Ud-
vikling“) var að sögn höfundar
frumraun hans fyrir blásarasveit
og ætlað að kanna litbrigði og
dramatísku eigindir lúðrakvintetts-
ins. Verkið hófst á snöggum hvelli
en lagðist síðan lengi vel í líðandi
púlslaust hljómferli (rofið einstaka
viðbótarsmellum), sem gegnum
dempara, m.a. „wah-wah“, gat leitt
hugann að sauðdrukknum gaupu-
kór að harma fráfallinn félagskött.
Við tóku hvassari samnótu-tremól-
andó kaflar, og skipzt var nokkuð á
þessu tvennu unz blygðunarhettum
var svipt af látúnstrektum og látið
vaða á opnum súðum í ólgandi kös,
að viðbættri flennireið á marimbu.
Fyrr en varði hjaðnaði þó styrkur,
veikróma rörklukkur klingdu inn
kristileg rismál að róstunótt lokinni
og 11 mín. löngu en glettilega vel
heppnað verk fjaraði út á gisnum
þynnkunótum. Öllu skýrt og skil-
merkilega stjórnað af Rúnari Ósk-
arssyni, enda leikið af glampa-
hvassri innlifun.
Glampahvöss norræn innlifun
TÓNLIST
Iðnó
Stefan Thorsson: Platform (Berglind
María Tómasdóttir altflauta, Rúnar Ósk-
arsson bassaklarínett, Pétur Jónasson
gítar, Sigurgeir Agnarsson selló. Timothy
Page: Raisin d’etre (Annaleena Puhto
flauta, Marianne Mäenpää víóla). Krist-
ján Guðjónsson: Insomnia (Pål Størset
píanó). Peter Due: Fast Evolution (Jó-
hann Stefánsson & Davið Nootebom
trompet, Ella Vala Ármannsdóttir horn,
Helgi Hrafn Jónsson & Ingibjörg Guð-
laugsdóttir básúnur; stjórnandi: Rúnar
Óskarsson). Mánudaginn 2. september
kl. 20.30.
UNG NORDISK MUSIK
Ríkarður Ö. Pálsson
HAUSTDAGSKRÁ Goethe-Zentr-
um, sem er til húsa á Laugavegi 18,
hefst með upplestri austurríska rit-
höfundarins og ritgerðasmiðsins
Rudolfs Habringers í kvöld kl. 20.
Upplesturinn ber yfirskriftina „Am
See – Prosa und Satire des öster-
reichischen Autors Rudolf Habring-
er“.
Rudolf Habringer er fæddur 1960.
Neue Zürcher Zeitung gaf honum
eftirfarandi vitnisburð: „Frásagnar-
máti Habringers einkennist af afar
nákvæmum prósa sem fangar and-
artakið, þegar allt breytist, á að því
er virðist tilfinningalausan hátt. En
hið innra með tungumálinu liggur
brjálsemin í leyni.“
Upplestur hjá
Goethe-Zentrum
NÝJU lífi verður blásið í menning-
arfélagið Hispania í tilefni þess að
menningarsamstarf Íslands og
spænskumælandi þjóða eykst ár
frá ári. Fyrsti formlegi fundur fé-
lagsins verður haldinn í Alþjóða-
húsinu við Hverfisgötu í dag,
fimmtudag, kl. 17.
Félagar úr síðustu starfandi
stjórn félagsins, þau Sonja Diego
og Friðrik Stefánsson, afhenda
nýrri starfsstjórn gögn félagsins
og umboð til næsta aðalfundar.
Síðar sama dag verður fyrsta
spænska kvikmyndahátíðin sem
haldin hefur verið á Íslandi sett í
Regnboganum kl. 18. Hátíðin er
fyrsta formlega verkefni félagsins
að þessu sinni. Nánar er fjallað um
kvikmyndahátíðina á bls. 24 og 50 í
blaðinu í dag.
Mexíkóskir
menningardagar
Þá hefjast í Alþjóðahúsinu í dag
kl. 19 mexíkóskir menningardagar
sem standa fram á sunnudag.
Kl. 19.15 verður upplestur um
átta mexíkósk skáld og verðlauna-
kvikmynd frá árinu 1999, La Ley
de Herodes, verður sýnd kl. 20.30.
Á morgun kl. 20 verður verð-
launakvikmyndin Cronos sýnd og
kl. 22 verður leikin tónlist frá
Mexíkó.
Á laugardagskvöld kl. 22 verður
lifandi tónlist og kl. 15 á sunnudag
verður flutt erindi um Fridu
Kahlo.
Aðgangur er ókeypis.
Menningar-
félagið
Hispania
endurvakið
Í ÚMBRUGLUGGANUM á Lindar-
götu 14 verður opnuð í dag kl. 17
sýningin Haustdúó. Þar sýnir Ína
Salóme stóra handmálaða dúka og
Margrét Guðnadóttir, sem vinnur í
tágar og trjágreinar, sýnir körfur og
ljós.Úmbruglugginn og sýningin eru
opin allan sólarhringinn fram í miðj-
an október. Sýningarrýmið er í
tengslum við Stúdíó Úmbru á Lind-
argötu 14 og er hún opin á miðviku-
dögum og fimmtudögum kl. 13–17 og
eftir samkomulagi.
Haustdúó
í Úmbru
TVEGGJA daga
alþjóðleg ráð-
stefna um
Hringadróttins-
sögu eftir J.R.R.
Tolkien og tengsl
hennar við nor-
rænan menning-
ararf hefst í Nor-
ræna húsinu á
morgun, föstu-
dag, kl. 9 árdegis.
Tilefni er að gerð-
ar hafa verið
þrjár kvikmyndir
eftir sögunni og
er viðfangsefni
ráðstefnunnar í
fimm liðum:
Hringadróttins-
saga og helstu
mýtur hennar;
tengsl hennar við
norrænan menn-
ingararf; saman-
burður á úr-
vinnslu Tolkiens
og Nóbelsverð-
launahafanna
Halldórs Laxness
og Sigrid Undset
á þessum arfi;
skírskotun verka
þeirra til ritunar-
tímans og sið-
fræði skáldverkanna.
Fyrsti fyrirlesari á ráðstefnunni
er prófessor Tom Shippey, prófessor
við Saint Louis-háskólann í Missouri
í Bandaríkjunum og einn helsti
Tolkienfræðingur samtímans. Fyrir-
lestur hans nefnist „Tolkien and Ice-
land: the Philology of Envy“. Pró-
fessor Shippey hefur m.a. skrifað
bókina J.R.R. Tolkien: Author of the
Century. Aðrir fyrirlesarar verða:
Ármann Jakobsson, Liv Bliksrud,
Terry Gunnell, Helga Kress, Lars
Huldén, Jón Karl Helgason, Gunhild
Kværness, Olav Solberg, Sveinn
Haraldsson, Andrew Wawn og
Matthew Whelpton.
Síðdegis á föstudag gefst þátttak-
endum kostur á að fara í ferð að
Reykholti í Borgarfirði.
Það eru Norræna húsið og Stofn-
un Sigurðar Nordals sem standa að
ráðstefnunni. Auk þeirra styðja ráð-
stefnuna Norræni menningarmála-
sjóðurinn, Stiftelsen Clara Lach-
manns fond, Letterstedtska fören-
ingen, Bókaútgáfan Fjölvi og
menntamálaráðuneytið.
Ráðstefnunni lýkur kl. 18 á laug-
ardag.
Stofnun Sigurðar Nordals er á
slóðinni: http://www.nordals.hi.is og
má finna á henni dagskrá þingsins og
útdrætti úr erindum.
Ráðstefna
um Hringa-
dróttinssögu
Sigrid Undset
Halldór
Laxness
J.R.R. Tolkien ♦ ♦ ♦
♦ ♦ ♦
KÓR Flensborgarskólans heldur
tvenna tónleika í Hafnarborg á
þessu hausti og eru báðir til styrktar
Kristínu Ingu Brynjarsdóttur og
börnum hennar er lentu í alvarlegu
bílslysi fyrir skemmstu. Fyrri tón-
leikarnir verða í kvöld, fimmtudags-
kvöld, en hinir síðari mánudaginn 16.
september, kl. 20 báða dagana.
Stjórnandi Kórs Flensborgarskól-
ans er Hrafnhildur Blomsterberg.
Skólakór heldur
styrktartónleika