Morgunblaðið - 17.09.2002, Blaðsíða 6
FRÉTTIR
6 ÞRIÐJUDAGUR 17. SEPTEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
RÁÐHERRAR heilbrigðismála í
Bandaríkjunum og á Íslandi,
Tommy G. Tompson og Jón Krist-
jánsson, undirrituðu í fyrradag
viljayfirlýsingu um víðtækt sam-
starf þjóðanna á ýmsum sviðum
heilbrigðismála. Er ætlunin að auka
samstarf vísindamanna landanna.
Lýsti bandaríski heilbrigðisráð-
herrann yfir sérstökum áhuga á
samvinnu um rannsóknir á sykur-
sýki þar sem hann kvaðst hafa vitn-
eskju um að tíðni hennar væri sér-
lega lág hérlendis sem hugsanlega
mætti rekja að einhverju leyti til
mjólkur.
Viljayfirlýsingin kveður á um
samstarf þjóðanna á sviði líffræði
og læknisfræði, atferlisvísinda og
skyldra greina á sviði heilbrigðis-
þjónustu. Er hún gerð milli heil-
brigðis- og tryggingamálaráðuneyt-
isins og Tha National Institute of
Health, sem er ein undirstofnana
bandaríska heilbrigðisráðuneytis-
ins. Hafa embættismenn landanna
undirbúið málið síðastliðin tvö ár.
Áhugi yfirvalda beinist meðal ann-
ars að rannsóknum á krabbameini,
hjartasjúkdómum, smitsjúkdómum,
öldrun, geðsjúkdómum, heilbrigði
kvenna, heimsskautarannsóknum
og sjúkdómum sem stafa af fíkn. Þá
er vilji til að þjóðirnar leggi fram
sameiginlega krafta til að draga úr
heilsufarslegum ójöfnuði á heims-
vísu.
Framkvæmd einstakra verkefna
ræðst af fjármagni og lögum, stefnu
og reglugerðum í báðum ríkjum og
sagði Jón Kristjánsson í samtali við
Morgunblaðið að frumkvæðið gæti
komið frá hvoru landinu um sig,
hvort sem væri frá einstökum heil-
brigðis- eða rannsóknarstofnunum
eða yfirvöldum. Hann sagðist vona
að viljayfirlýsingin yrði fyrsta skref
í aukinni samvinnu þjóðanna á
þessu sviði. Bandaríkjamenn hafa
styrkt rannsóknarstarf hérlendis,
m.a. krabbameinsrannsóknir, og
nýlega er hafið viðamikið verkefni á
sviði öldrunarrannsókna sem
Hjartavernd annast.
Bandaríski heilbrigðisráðherr-
ann, Tommy G. Tompson, kvaðst
hafa átt viðræður við íslenskan
starfsbróður sinn og nokkra aðila
innan heilbrigðisgeirans. Kvaðst
hann vona að samvinna landanna
yrði til framfara í heilbrigðismálum,
ekki aðeins í löndunum tveimur
heldur einnig út fyrir þau. Nefndi
hann sykursýki sem væri mikið
vandamál í Bandaríkjunum og kvað
áhugavert að tíðni hennar væri eitt
hið lægsta í heiminum hérlendis.
Sagði hann samstarf um rannsóknir
á því sviði hafa forgang enda ljóst
að það myndi koma landsmönnum
sínum til góða. Erfðarannsóknir
sagði hann líka ofarlega á blaði.
Hann kvað heimsókn sína hingað til
lands hafa verið sérlega árangurs-
ríka og sagðist halda heim til að
finna leiðir til að fjármagna einstök
verkefni. Tompson er fyrsti banda-
ríski fagráðherrann sem kemur
hingað til lands fyrir utan utanrík-
isráðherra.
Framlag Íslands gæti
orðið þýðingarmikið
Í samtali við Morgunblaðið sagð-
ist Tommy G. Tompson sjálfur hafa
mikinn áhuga á sykursýki þar sem
sjúkdómurinn væri í fjölskyldunni.
Hann væri í raun faraldur í Banda-
ríkjunum. Um 17 milljónir Banda-
ríkjamanna væru haldnir honum og
um 16 milljónir til viðbótar í
áhættuhópi. Kostaði hann heilbrigð-
isþjónustuna milljarða.
„Ég komst að því í heimsókninni
hingað að á Íslandi er ein lægsta
tíðni beggja tegunda sykursýki og
mér hefur verið tjáð að það geti að
nokkru leyti stafað af mjólkuraf-
urðum ykkar, að það sé þeim að
þakka að tíðnin helst niðri. Ég sé
því mikið tækifæri til að taka upp
samvinnu um rannsóknir á þessu
sviði og mun beita mér fyrir því að
fjármagn verði lagt í þær af hálfu
okkar. Ef við getum sýnt fram á
það vísindalega að samband sé milli
mjólkurafurða hér og lágrar tíðni
sykursýki, sérstaklega gerð 1, yrði
það mjög mikilvægt fyrir heims-
byggðina og fyrir Ísland sem hefði
þar með lagt sitt af mörkum til að
sigrast á þungbærum sjúkdómi,“ og
bætti hann því við að það gæti líka
fært hingað fjármuni ef unnt yrði
að sýna fram á þetta samband.
Þá sagði Tompson samstarf á
sviði genarannsókna og genalækn-
inga áhugavert. Mætti hugsa sér að
hingað til lands yrðu sendir sér-
fræðingar frá Bandaríkjunum á
þessum sviðum til að kenna íslensk-
um starfsbræðrum.
Jón Kristjánsson sagði í samtali
við Morgunblaðið að enn lægju ekki
fyrir ákveðin verkefni og ekki væri
búið að ákveða nein fjárframlög,
það myndi ráðast af einstökum
verkefnum. Hann sagði samninginn
ótímabundinn, hann væri almennt
orðaður og ætti að vera eins konar
brú um samskipti þjóðanna og
myndi greiða fyrir auknu samstarfi
á sviði vísindarannsókna.
Í viljayfirlýsingunni segir að til
að ná markmiði sínu ætla þjóðirnar
meðal annars að vinna að því að
skipuleggja vinnuhópa á sviði ein-
stakra viðfangsefna, skilgreina
tækifæri til þjálfunar í rannsóknum,
hafa skipti á vísindamönnum, miðla
gögnum, efni og tækjabúnaði,
stunda sameiginlegar rannsóknir og
hafa samvinnu á öðrum sviðum vís-
inda, þar með talið að styðja vís-
indamenn frá þróunarlöndum í
samstarfi Bandaríkjanna og Ís-
lands.
Bandarísk og íslensk heilbrigðisyfirvöld undirrita yfirlýsingu um samstarf
Rannsóknir á sykursýki
meðal fyrstu verkefna
Morgunblaðið/Golli
Heilbrigðisráðherrarnir, Tommy G. Tompson (t.h.), og Jón Kristjánsson, skrifuðu undir viljayfirlýsinguna.
Viljayfirlýsing
heilbrigðisyfirvalda
í Bandaríkjunum og
Íslandi hefur í för með
sér ætlan um samvinnu
á sviði líffræði og
læknisfræði.
RORY O’Hanlon, forseti neðri deild-
ar írska þingsins, verður í opinberri
heimsókn á Íslandi í boði Halldórs
Blöndal, forseta Alþingis, næstu
daga.
Dagskráin heimsóknarinnar hófst
í gær og munu Rory O’Hanlon og
sendinefnd írska þingsins í fyrstu
ferðast um Norðausturland. Mið-
vikudaginn 18. september mun írski
þingforsetinn þiggja hádegisverð á
Þingvöllum í boði Davíðs Oddssonar
forsætisráðherra. Þá mun sendi-
nefndin halda í skoðunarferð um
írskar söguslóðir á Akranesi og Kjal-
arnesi. Fimmtudaginn 19. septem-
ber mun Rory O’Hanlon heimsækja
Alþingishúsið og eiga fundi með
fulltrúum þingflokkanna. Opinberri
heimsókn forseta írska þingsins lýk-
ur föstudaginn 20. september.
Með írska þingforsetanum í för
verður varaforseti neðri deildar
írska þingsins, Séamus Pattison, og
þingmennirnir Seán Power, Noel
Grealish, John Deasy, Paudge Conn-
olly, John Dardis og Frank Feighan,
auk Cáit Hayes, starfsmanns írska
þingsins.
Opinber
heimsókn
forseta neðri
deildar írska
þingsins
RÍKISENDURSKOÐUN hyggst
auka umsvif sín m.a. á sviði fjár-
hagsendurskoðunar með því að
fjölga áritunum ársreikninga rík-
isstofnana úr rúmlega 200 í 400.
Auglýst hefur verið eftir sérmennt-
uðu fólki vegna aukinna og
breyttra umsvifa stofnunarinnar.
Sigurður Þórðarson ríkisendur-
skoðandi segir að ljúka þurfi verk-
efnum ríkisendurskoðunar á
skemmri tíma en áður vegna
beiðna um úttektir af ýmsu tagi og
í því tilliti hafi stofnunin metnað til
að auka afköstin.
Ríkisendurskoðun hefur auglýst
eftir sérfræðingi á sviði umhverf-
isendurskoðunar, sem er nýr mála-
flokkur hjá stofnuninni. Lög um
Ríkisendurskoðun gera ráð fyrir að
stofnunin geti kannað og gert grein
fyrir hvernig stjórnvöld framfylgja
áætlunum, lagafyrirmælum og
skuldbindingum á sviði umhverfis-
mála. Segir Sigurður að stofnunin
hafi ekki getað sinnt þessum mála-
flokki sem skyldi og því sé tími til
kominn að byggja hann upp með
því að fá einn sérfræðing á sviði
umhverfisendurskoðunar til starfa.
Aukin og breytt umsvif
hjá Ríkisendurskoðun
FJÓRIR stórmeistarar, alþjóðlegur
meistari og FIDE-meistari eru í ís-
lenska karlalandsliðinu í skák og
einn alþjóðlegur kvennameistari í
kvennaliðinu, sem taka þátt í Ólymp-
íuskákmótinu í Bled í Slóveníu í vet-
ur. Hrannar B. Arnarsson, forseti
Skáksambands Íslands, segir að
þetta sé eitt sterkasta skáklandslið,
sem Ísland hafi sent á stórmót í
nokkur ár, og bendir á í því sam-
bandi að aðeins tveir íslenskir stór-
meistarar hafi verið með á síðustu
tveimur ólympíumótum.
Ólympíuskákmótið fer fram dag-
ana 25. október til 11. nóvember og
verður haldið í 35. sinn. Í íslenska
karlaliðið hafa verið valdir Hannes
Hlífar Stefánsson, stórmeistari,
Helgi Áss Grétarsson, stórmeistari,
Helgi Ólafsson, stórmeistari, Þröst-
ur Þórhallsson, stórmeistari, Stefán
Kristjánsson, alþjóðlegur meistari,
og Jón G. Viðarsson, FIDE-meistari.
Í kvennaliðinu eru Guðfríður Lilja
Grétarsdóttir, alþjóðlegur kvenna-
meistari, Harpa Ingólfsdóttir, Aldís
Rún Lárusdóttir og Anna Björg Þor-
grímsdóttir, en þess má geta að Stef-
án, Harpa og Aldís Rún voru í sveit
Menntaskólans við Hamrahlíð sem
varð Norðurlandameistari fram-
haldsskóla fyrir skömmu.
Fararstjóri og liðsstjóri karlaliðs-
ins verður Bragi Kristjánsson en
liðsstjóri kvennaliðsins Helgi Ólafs-
son stórmeistari. Gunnar Eyjólfsson
leikari verður með í för til að sjá um
andlega þjálfun skákfólksins og hef-
ur verið með það í Qi Gong-æfingum.
Sterkt lið
frá Íslandi
Ólympíuskákmótið
í Slóveníu
ÁREKSTUR varð á Ölfusárbrú á
Selfossi snemma á sunnudagsmorg-
un þegar ökumaður bifreiðar varð að
stansa skyndilega vegna ljósaseríu
sem strengd hafði verið á milli hand-
riða brúarinnar. Við það var annarri
bifreið ekið aftan á bifreiðina.
Lögreglan á Selfossi segir að ekki
sé vitað hver eða hverjir frömdu
þennan hættulega gjörning en tölu-
vert eignatjón varð á ökutækjunum.
Lýsir lögreglan eftir vitnum sem
gætu vitað hver setti upp ljósaser-
íuna.
Árekstur vegna
prakkarastriks
♦ ♦ ♦
♦ ♦ ♦