Morgunblaðið - 04.01.2003, Qupperneq 8

FRÉTTIR
8 LAUGARDAGUR 4. JANÚAR 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Alveg úti að aka??
BORGARFULLTRÚAR Sjálfstæð-
isflokks óskuðu eftir því á fundi borg-
arstjórnar á fimmtudag að gerð yrði
úttekt á þróun fjármála borgarinnar í
stjórnunartíð Ingibjargar Sólrúnar
Gísladóttur við brotthvarf hennar úr
stóli borgarstjóra. Sögðu þeir að slíkt
myndi auðvelda nýjum borgarstjóra
að horfast í augu við ótrúlega skulda-
söfnun borgarinnar undir forystu
Ingibjargar, sem lofaði kjósendum
árið 1994 að skuldir Reykvíkinga yrðu
lækkaðar.
Ingibjörg Sólrún sagði fjárhags-
áætlun fyrir árið 2003 endurspegla að
Reykjavík væri gríðarlega sterkt
sveitarfélag, með mikla fram-
kvæmdagetu og getu til að greiða
skuldir sínar. Borgarsjóður gæti á sjö
árum greitt niður allar skuldir sínar,
þar með taldar lífeyrisskuldbinding-
ar, ef því fé sem handbært er frá
rekstri væri varið með þeim hætti.
Segja borgina
skuldsetta í góðæri
Fjárhagsáætlun borgarinnar fyrir
árið 2003 var afgreidd á fimmtudag á
fyrsta fundi borgarstjórnar á nýju ári,
með átta samhljóða atkvæðum meiri-
hlutans, en minnihlutinn sat hjá.
Borgarfulltrúar Sjálfstæðisflokks
vöruðu í bókun við útgjaldaþenslu og
skuldasöfnun borgarinnar, sögðu
greinilegt að taka þyrfti fjármál borg-
arsjóðs og fyrirtækja borgarinnar
nýjum tökum.
Samstæðureikningur borgarinnar
sýndi að frá árinu 1993 til ársins 2003
hefðu skuldir borgarbúa án lífeyris-
skuldbindinga hækkað um 12,7 millj-
ónir króna á degi hverjum á verðlagi í
árslok 2002. Hrein skuldastaða borg-
arinnar á hvern íbúa hefði um það bil
tífaldast á tímabilinu. Heildarskuldir
Reykjavíkurborgar með lífeyris-
skuldbindingum stefndu í 83,5 millj-
arða króna, eða um 729 þúsund krón-
ur á hvern íbúa.
„Í því góðæri sem ríkt hefur í
valdatíð Ingibjargar Sólrúnar Gísla-
dóttur sem borgarstjóra hefur henni
tekist að setja Reykjavík, sem
skuldaði sáralítið í árslok 1993, í hóp
allra skuldsettustu sveitarfélaga.
Þessi meginniðurstaða einkennir þá
fjárhagsáætlun, sem nú er verið að af-
greiða fyrir árið 2003,“ segir í bókun
sjálfstæðismanna, sem Björn Bjarna-
son, oddviti þeirra, gerði grein fyrir.
Borgarstjóri segir skuldirnar
með því lægsta sem gerist
Ingibjörg Sólrún andmælti því að
Reykjavíkurborg væri með skuldsett-
ustu sveitarfélögum landsins. Skuldir
á íbúa í Reykjavík væru með því
lægsta sem gerðist, hvort sem litið
væri til skulda borgarsjóðs með eða
án lífeyrisskuldbindinga. Staða
Reykjavíkurborgar væri sterk, borin
saman við fyrirtæki, sem nú væri
hægt að gera þegar fjárhagsáætlun
væri lögð fram á sama hátt og fyr-
irtæki gerðu.
Handbært fé frá rekstri hjá
Reykjavíkurborg, þ.e. bæði borgar-
sjóði og fyrirtækjum borgarinnar,
væri níu milljarðar króna. Það þýddi
að níu milljarðar væru afgangs þegar
búið væri að taka fyrir öllum rekstri.
Fjárfestingar væru upp á 12 milljarða
króna og nýjar lántökur fyrir borgina
alla upp á 3 milljarða.
Veltufé frá rekstri væri tæp 18% af
tekjum, veltufjárhlutfall 1,35 og eig-
infjárhlutfall 53%. Fá ef nokkur fyr-
irtæki stæðust samjöfnuð við borgina
hvað þetta varðaði. „Allt eru þetta vís-
bendingar um það að Reykjavíkur-
borg stendur gríðarlega vel, sterkt
sveitarfélag með miklar tekjur, mikið
handbært fé frá rekstri, mikla fram-
kvæmdagetu og mikla getu til að
greiða skuldir sínar,“ sagði Ingibjörg.
Kjartan Magnússon, borgarfulltrúi
Sjálfstæðisflokks, sagði borgina hafa
sokkið í skuldafen í valdatíð R-listans.
Brotthvarf borgarstjóra yrði ekki
túlkað á annan hátt en Ingibjörg væri
að flýja skuldastöðuna í borginni. Nú
ætlaði hún að hasla sér völl á nýjum
vettvangi, í landsmálunum. Sagðist
hann bera þá von í brjósti að borg-
arstjóri myndi ekki leika ríkissjóð
jafngrátt og hún hefði leikið borgar-
sjóð, með því að stórauka skatta og
skuldir. „Það ættu fleiri að vona, en
öruggasta aðferðin til að koma í veg
fyrir það er að sjálfsögðu að veita
slíku fólki, sem hefur svo beinskeytta
stefnumörkun í að auka skuldir, ekki
frekari völd,“ sagði Kjartan.
Ólafur F. Magnússon, Frjálslynda
flokknum, vísaði til þess sem hann
hafði áður sagt um fjárhagsáætlun
borgarinnar og lauk máli sínu á þessu
orðum: „Auk þess legg ég til að
Reykjavíkurborg taki ekki þátt í
Kárahnjúkavirkjun.“
Fjármálastjórn borg-
arstjóra verði skoðuð
Karlar og vændi
Kúnnar vænd-
iskvenna í
brennidepli
VÆNDI og við-skiptavinir vænd-iskvenna hér á
landi er viðfangs- og um-
ræðuefni sem tekið verð-
ur fyrir á morgunverðar-
fundi klukkan 8.15 á
Grand hóteli næstkom-
andi mánudag. Gísli
Hrafn Atlason, mann-
fræðinemi við Hafnarhá-
skóla, er meðal þeirra
sem flytja erindi á fund-
inum, enda hefur hann
staðið fyrir rannsókn á
viðskiptavinum vændis-
kvenna í Danmörku og
telur að nokkur sam-
hljómur sé þar meira en
líklegur. Hann svaraði
nokkrum spurningum
Morgunblaðsins um fund-
inn og erindið á dögunum.
– Hver heldur málþingið?
„Það er Stéttarfélag íslenskra
félagsráðgjafa sem stendur að
fundaröð sem nefnist „bakhlið
borgarinnar“ og í þessari funda-
röð er tekið á vændinu sem fyr-
irfinnst í borginni og þeirri klám-
væðingu sem átt hefur sér stað í
samfélaginu. Á þessu fyrsta mál-
þingi sem haldið verður nk.
mánudag, fjöllum við sérstaklega
um vændiskúnnana sjálfa enda
hafa þeir, á einhvern undarlegan
hátt, oft orðið útundan í um-
ræðunni um vændi. Það er því
ekki vanþörf á að leita skýringa
á hvers vegna sjálfir kúnnarnir
fara til vændiskvenna. Málþingið
stendur frá 8.15 til 10.15.“
– Hverjir tala og um hvað?
„Ingólfur V. Gíslason, doktor í
félagsfræði, verður með erindi
sem nefnist „Nautn og sársauki.
Vangaveltur um mótsagna-
kennda þróun og reynslu“. Helgi
Gunnlaugsson, prófessor í fé-
lagsfræði, verður með erindi sem
hann kallar „Vændi og valdleysi:
goðsagnir eða veruleiki?“ Þá
verð ég með erindi um rannsókn
mína á vændiskúnnum í Dan-
mörku. Að lokum verður Guð-
mundur Gígja, lögreglufulltrúi
hjá forvarna- og fræðsludeild
lögreglunnar í Reykjavík, með
innlegg. Guðrún Ögmundsdóttir
alþingismaður verður fundar-
stjóri.“
– Segðu okkur eitthvað frá er-
indi þínu.
„Erindi mitt byggist á rann-
sókn sem ég hef verið að gera í
Danmörku um vændiskúnna. Ég
hef tekið viðtöl við um tuttugu
karlmenn sem kaupa kynlíf
ásamt því að fylgjast með um-
ræðum kúnna og vændiskvenna
á Netinu. Með rannsókninni leita
ég skýringa á því hvers vegna
karlar fara til vændiskvenna. Ég
hef skoðað þær persónulegu
skýringar sem kúnnarnir gefa
fyrir heimsóknum sínum til
vændiskvenna. Þá hef ég skoðað
hugmyndir þeirra um
sjálfa sig, aðra karla,
viðhorf til kvenna og
fleira í þeim dúr sem
fléttast saman við
skýringar þeirra. Í er-
indi mínu fjalla ég svo um nið-
urstöður mínar. Ég greini frá
þeim flokkum sem setja má
kúnna í eftir viðhorfi þeirra og
ástæðum fyrir vændiskaupun-
um.“
– Telurðu að rannsóknir þínar
í Danmörku megi heimfæra upp
á Ísland?
„Það má að hluta heimfæra
rannsóknina upp á Ísland. Það
verður þó að hafa í huga að
vændi er miklu almennara í Dan-
mörku heldur en á Íslandi og
viðurkenndara af fleirum en hér
á landi. Í það minnsta þykir
mörgum í lagi að vændi sé aug-
lýst í dagblöðum og svo má ekki
gleyma að vændi er ekki ólöglegt
í Danmörku eins og á Íslandi.
Hins vegar á ég von á því að
skýringar kúnnana séu svipaðar
hér á landi. Ég á einnig von á því
að karlarnir hafi ríka þörf fyrir
að réttlæta vændiskaup sín eins
og reyndist með kúnnana í Dan-
mörku.“
– Hvað hefur mest komið á
óvart við rannsóknir þínar?
„Það sem hefur komið mér
allra mest á óvart er hve fáar
rannsóknir eru til um sjálfa
kúnnana. Fræðilega eru kúnn-
arnir miðlægir í umræðunni um
vændi, án þeirra verða engin
vændiskaup. Í allri pólitískri um-
ræðu um vændi eru kúnnarnir
einnig miðlægir en samt vitum
við sáralítið um þá. Í öllum þeim
aragrúa af rannsóknum um
vændi sem til eru í heiminum
höfum við alveg gleymt að spyrja
sjálfa kúnnana. En það er eins
og oft áður með hugmyndir okk-
ar um karlmenn, við tökum þeim
sem gefnum, við erum áfram
normið ef svo mætti að orði kom-
ast.“
– Hverjir eiga erindi
á þetta málþing?
„Ég er þeirrar skoð-
unar að allir geti átt
erindi á þetta málþing.
Ég hef ekki hitt nokkurn aðila
sem hefur ekki einhverja skoðun
á vændi. Málþingið getur þess
vegna orðið fróðlegt fyrir marga
og upplagt tækifæri til að fræð-
ast loks lítið eitt um kúnnana
sjálfa. Við vonumst eftir því að
sjá sem flesta.“
Þess má að lokum geta, að
skráningargjald er 1.500 krónur
og er morgunverður innifalinn.
Gísli Hrafn Atlason
 Gísli Hrafn Atlason er fæddur
í Reykjavík 17. febrúar 1974.
Lauk B.A. prófi í mannfræði frá
Háskóla Íslands árið 1999. Er
sem stendur í framhaldsnámi í
faginu við Kaupmannahafnarhá-
skóla og lýkur því í vor. Loka-
verkefnið fjallar um viðskipta-
vini vændiskvenna í Danmörku.
Maki Gísla er Ingibjörg Stef-
ánsdóttir námsmaður og eiga
þau eina dóttur, Þorbjörgu
Önnu, sem er fædd í desember
2001. Stjúpdóttur á Gísli Hrafn,
Guðríði Sigurðardóttur, 13 ára.
Sáralítið vit-
að um við-
skiptavinina
Á NÝLIÐNU ári var skráð
3.141 nýtt einkahlutafélag á móti
1.870 einkahlutafélögum hluta-
félögum árið 2001. Því voru
skráð 1.270 fleiri einkahlutafélög
í fyrra en árið áður sem er aukn-
ing um tæp 170%. Þá voru skráð
þrjátíu ný hlutafélög í fyrra á
móti 32 félögum árið áður.
Eins og komið hefur fram er
ástæðan fyrir mikilli fjölgun
einkahlutafélaga fyrst og fremst
sú að með lækkun tekjuskatts á
hagnað fyrirtækja samfara því
að mögulegt varð að færa ein-
staklingsrekstur og eignir undir
merki einkahlutafélags án þess
að til kæmi sérstök skattskylda
vegna þess, er orðið miklum
mun hagstæðara að vera með
rekstur í félagaformi en í eigin
nafni.
Á fjórða þúsund nýrra
einkahlutafélaga