Morgunblaðið - 06.01.2003, Blaðsíða 34

UMRÆÐAN
34 MÁNUDAGUR 6. JANÚAR 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Fjarnám allt árið
Viltu stytta þér leið?
Þitt nám þegar þér hentar! Skráning hefst 8. janúar fyrir vorönn 2003.
Allar upplýsingar á www.fa.is
Skólameistari
bílar
ALLTAF Á MIÐVIKUDÖGUM
SMÁAUGLÝSING
AÐEINS 995 KR.*
Áskrifendum Morgunblaðsins
býðst smáauglýsing fyrir aðeins 995 kr.*
Pantanafrestur er til kl. 12 á þriðjudögum.
* 4 línur og mynd.
HAFÐU SAMBAND!
Auglýsingadeild Morgunblaðsins. Sími 569 1111 eða augl@mbl.is
Á LIÐNUM árum hefur átt sér
stað mikil umræða um einkavæðingu
eigna og þess rekstrar sem ríkið hef-
ur haft með að gera. Hörðustu tals-
menn einkavæðingar ríkisrekstrar,
þ.e.a.s. hin svo nefndu frjálshyggjuöfl
innan Sjálfstæðisflokksins, hafa hald-
ið fram þeirri skoðun að lögmál hins
frjálsa markaðar séu best til þess fall-
in að ná fram hámarksafrakstri af
skattfé hins opinbera. Lögmálið um
framboð og eftirspurn á að taka gott
og gilt á öllum sviðum þjóðlífsins og
að fé án hirðis sé illa hirt fé.
Lokið er sölu á ráðandi hlut ríkisins
í Landsbanka Íslands og Búnaðar-
bankanum, ráðstöfun sem kann að
vera verjanleg og hugsanlega eðlileg
til þess að ná fram aukinni samkeppni
á fjármálamarkaði, þrátt fyrir deilur
um svo nefnda helmingaskiptareglu
eða ekki. Langri sögu afskipta ríkis-
valdsins af bankarekstri er lokið,
rekstri sem skilað hefur umtalsverð-
um hagnaði ár hvert, rekstri sem oft
hefur verið beitt í pólitískum tilgangi
til bjargar einstaka framkvæmdum
eða byggðarlögum þegar að hefur
kreppt og þá án tillits til hámarks-
arðsemi. Þessi ábyrgð hvílir nú á
Byggðastofnun en ábyrgð bankanna
mun nú aðeins verða sú að skila eig-
endum sínum hámarksarði án alls til-
lits til samfélagslegra hagsmuna,
annarra en þeirra sem eigendur
bankanna kjósa sjálfir að beita sér að.
En einka- og einkavinavæðingar-
áform frjálshyggjuaflanna innan
Sjálfstæðisflokksins ná mun lengra
en ásættanlegt getur talist. Fyrir-
tæki, sem landsmenn allir hafa byggt
upp með skattfé sínu og sátt hefur
ríkt um, eru nú á sölulista. Höggvið er
að rótum velferðarkerfisins, þeim rót-
um sem sátt hefur ríkt um frá ómuna-
tíð og hefur ekkert með samkeppn-
isrekstur að gera, heilsugæslunni. Í
huga frjálshyggjuaflanna er lausnar-
orðið einkavæðing við vandamálum
þeim sem kerfið stendur nú frammi
fyrir. En þó tekur steininn úr þegar
litið er til ráðstöfunar ríkisstjórnar
Davíðs Oddssonar á sameiginlegri
auðlind okkar allra, fiskinum í sjón-
um. Á einkar ógeðfelldan hátt, í skjóli
lítils meirihlutavalds á Alþingi, hefur
auðlindin verið afhent til eignar og
frjálsrar ráðstöfunar einkavinunum í
LÍÚ.
Tólf ár á valdastóli eru langur tími
og á frjálsum markaði er það talinn
nægur tími til að sjá hvort dæmið
gangi upp eða ekki, um það vitna t.d.
verslunarkeðjan Baugur og Tal hf. Í
tólf ár hefur ráðherrum Sjálfstæðis-
flokksins, í mismunandi ríkisstjórn-
um, gefist tækifæri til að sýna fram á
virkni kenninga frjálshyggjunnar,
landsmönnum öllum til heilla. Það
hefur ekki tekist, það sýnir staða
þjóðmála nú.
Byggðunum blæðir, blómleg sjáv-
arþorp leggjast af vegna svonefndra
hagræðingaraðgerða ríkisvaldsins í
sjávarútvegsmálum. Skuldir ís-
lenskra heimila með þeim hæstu sem
þekkjast á byggðu bóli. Auknar hlut-
fallslegar byrðar lagðar á þá sem
lægri laun hafa og hinn almenna
launamann. Heilsugæslan komin að
fótum fram m.a.v. sofandaháttar
samninganefndar ríkisins og óljósrar
framtíðarsýnar.
Komandi kosningar snúast hvorki
um persónu Davíðs Oddssonar né
Ingibjargar Sólrúnar Gísladóttur,
þær snúast um hugsjónir og framtíð-
arsýn þessarar þjóðar. Á liðnu kjör-
tímabili hafa frjálshyggjuöflin fengið
að leika lausum hala og árangurinn er
íslenskum heimilum orðinn fullljós.
Trúverðugleiki frjálshyggjuaflanna
er brostinn. Á meðan frambjóðendur
Sjálfstæðisflokksins lofa lækkun
skatta á almennan launamann, sitja
ráðherrar flokksins í bakherbergjum
að leita leiða til að stoppa í vanhugsað
fjárlagafrumvarp, þær leiðir eru í
formi aukinna álagna sem bitna á
skattborgurum þessa lands, það sýna
nýleg dæmi. Jú, fé án hirðis er illa hirt
fé, en því má þó safna saman aftur, en
verra er þegar hirðirinn misskilur
hlutverk sitt og telur sig eiga það sem
honum hefur verið trúað fyrir og
hann megi gefa einkavinunum með
sér. Þá ber eigandanum að grípa í
taumana og afþakka frekari þjónustu
þess hirðis, ef ekki á illa að fara.
Uppgjör gagnvart kenningum
frjálshyggjuaflanna er tímabært, það
mun fara fram í kosningum komandi
árs. Ábyrgðin er í höndum hins al-
menna launamanns, segir hann nei
við kenningum frjálshyggjunnar eða
er hann reiðubúinn að taka á sig enn
frekari skattalegar álögur einkavin-
unum til góða.
Um það stendur val launamanns-
ins.
Einka þetta
… einka hitt
Eftir Odd
Friðriksson
Höfundur er verkamaður.
„Uppgjör
gagnvart
kenningum
frjálshyggju-
aflanna er
tímabært.“
ÞAÐ á að vera eitt af mikilvæg-
ustu málum næstu ríkisstjórnar að
jafna atkvæðavægið til fulls og gera
landið að einu kjördæmi. Jafnt vægi
atkvæða er ekki byggðamál eins og
oft er haldið fram; það er mannrétt-
indamál og ekkert annað. Á mann-
réttindum er ekki veittur afsláttur
og því eru engin rök fyrir misvægi
atkvæða.
Einn maður – eitt atkvæði
Jafnt vægi atkvæða er einn af
hornsteinum hvers lýðræðisríkis og
ætti að vera ein af skrautfjöðrum
lýðveldisins Íslands en ekki baráttu-
mál eins stjórnmálaflokks í upphafi
21. aldarinnar. Jafnaðarmenn hafa
barist fyrir því um áratugaskeið að
landið verði gert að einu kjördæmi,
allt frá því að Héðinn Valdimarsson
lagði fram frumvarp til laga á Al-
þingi þess efnis í lok þriðja áratugar
síðustu aldar. Síðan hafa menn vílað
og dílað og sitja uppi með tvöfalt
misvægi atkvæða og einhverja þá
vitlausustu kjördæmaskiptingu sem
nokkrum manni gæti hugsanlega
dottið í hug.
Ennþá er því haldið fram að það sé
byggðum landsins mikilvægt, ef ekki
nauðsynlegt, að viðhalda misvæginu
til að tryggja hagsmuni byggðanna á
Alþingi. Þetta er alrangt og auðvelt
að halda hinu gagnstæða fram. Ekki
er ólíklegt að þegar nýtt fyrirkomu-
lag, sem sjálfkrafa gerir alþingis-
menn að fulltrúum landsins alls,
verður tekið upp breytist margt til
batnaðar í störfum löggjafans. Þing-
menn hætta að líta á sig sem sér-
staka fulltrúa og baráttumenn ein-
stakra byggða og svæða og
kjöræmapotinu linnir. Einn maður –
eitt atvæði á að vera eitt af helstu
baráttumálum okkar jafnaðarmanna
fyrir næstu kosningar og skilyrðis-
laus krafa við myndun ríkisstjórnar í
vor.
Misvægi atkvæða er
mannréttindabrot
Eftir Björgvin G.
Sigurðsson
Höfundur er framkvæmdastjóri
Samfylkingarinnar.
„Á mann-
réttindum er
ekki veittur
afsláttur og
því eru eng-
in rök fyrir misvægi at-
kvæða.“
ÉG er ein þeirra sem studdu Ingi-
björgu Sólrúnu til valda sem borg-
arstjóra í Reykjavík.
Ég kaus Reykjavíkurlistann og
óháða Ingibjörgu Sólrúnu sem borg-
arstjóraefni hans og sameiningar-
tákn flokkanna þriggja og ég lagði
líka framboðinu lið með vinnu í kosn-
ingabaráttunni. Ég efaðist í sjálfu sér
ekki um að pólitísk sannfæring henn-
ar lægi hjá Samfylkingunni, en leit
þannig á að með því að gefa kost á sér
sem borgarstjóri fyrir Reykjavíkur-
listann hefði hún tekið ákvörðun um
að starfa af heilindum sem borgar-
stjóri flokkanna þriggja. Þegar ég
hitti fyrir fólk sem efaðist um að hún
myndi axla ábyrgð sína sem borgar-
stjóri út kjörtímabilið þá endurtók ég
orð hennar sjálfrar um að hún ætlaði
ekki í þingframboð. Ég hlaut eins og
aðrir að leggja trúnað á orð hennar,
sem enda voru ein af meginforsend-
unum fyrir samstarfi flokkanna um
Reykjavíkurlistann. Samstarfsflokk-
arnir trúðu því að Ingibjörg Sólrún
væri ásamt öðrum að tjalda til fjög-
urra ára. Nú segja hún og svili henn-
ar, formaður Samfylkingarinnar, að
hvergi sé að finna skriflegt loforð
hennar um að fara ekki í þingframboð
fyrir Samfylkinguna.
Þetta er bara brot af málflutningi
og yfirlýsingum þeirra, sem hafa vak-
ið furðu og spillt trúverðugleika
beggja. Afstaða þeirra virðist sú að í
samstarfinu um Reykjavíkurlistann
hafi mátt allt sem ekki stóð einhvers
staðar skrifað að væri bannað. Heið-
arleiki, trúnaður og traust vega ekki
þungt á þeim bæ.
Í íslensku samfélagi eins og í öðru
ríkjum sem byggja á fulltrúalýðræði
reynir oftar en ekki á málamiðlanir.
Stjórnmálamenn og flokkar með
ólíka hugmyndafræði og skoðanir
þurfa að geta unnið saman, tekið á
viðfangsefnum og náð sáttum milli
ólíkra sjónarmiða. Sjálfur Reykjavík-
urlistinn er eitt besta dæmið um
málamiðlun. Þess vegna er ekki að
undra að ýmsum brygði í brún þegar
sameiningartákn hans, borgarstjór-
inn minn, án nokkurs samráðs og á
svo sjálfhverfan hátt sem raun ber
vitni tilkynnti um tvöfalda ætlan sína.
Mergurinn málsins er sá að Ingibjörg
Sólrún virðist hafa verið hætt að gera
greinarmun á persónunni Ingibjörgu
Sólrúnu og hlutverki sínu sem borg-
arstjóra Reykjavíkurlistans, sem hún
Séð á bak borg-
arstjóra mínum
Eftir Jónínu
Bjartmarz
„Ég finn
fyrst og
fremst til
vonbrigða
við að sjá á
bak borgarstjóra, sem
ég til skamms tíma
taldi verðuga þess
trausts er ég og svo
margir aðrir báru til
hennar.“
VAGNHJÓL
ALLAR GERÐIR OG STÆRÐIR
w
w
w
.d
es
ig
n.
is
©
20
02 Skeifunni 2
108 Reykjavík
Sími 530 5900
www.poulsen.is
w
w
w
.d
es
ig
n.
is
©
20
02