Morgunblaðið - 09.01.2003, Side 37

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 9. JANÚAR 2003 37
ÚTSALA
HEFST Í DAG
í þessum verslunum
í Kringlunni
KRINGLUNNI - 533 1740
30-50%
afsláttur
allt að
50%
afsláttur
DKNY Jeans
Custo
Cultura
French Connection
Punk Royal
CK jeans
Dico
KRINGLUNNI, s. 533 1730
Nýtt kortatímabil Opið til kl. 21
Nýtt kortatímabil Opið til kl. 21
Heimsferðir og Félag húseigenda á Spáni hafa nú undirritað samning
um sæti til Alicante sumarið 2003. Beint flug alla miðvikudaga í sum-
ar tryggir þér þægilega ferð í glæsilegum nýjum þotum og þægilegasta
ferðatíma í sólina í sumar. Sala er nú hafin og geta aðilar að Félagi
húseigenda á Spáni snúið sér til Heimsferða og bókað sæti nú þegar.
Salan er hafin
Bókaðu sæti og tryggðu þér afslátt
Félags húseigenda á Spáni
Samningur við Félag húseigenda á Spáni
Flugsæti til
Alicante
frá kr. 30.900
sumarið 2003
Notaðu Atlas- og VR-ávísanirnar til að lækka ferðakostnaðinn
Skógarhlíð 18, sími 595 1000.
www.heimsferdir.is
Verð kr. 34.550
Fargjald fyrir fullorðinn.
Skattar kr. 3.650 innifaldir.
Dagsetningar
í sumar
13. apríl
27. apríl
14. maí
21. maí
28. maí
4. júní
11. júní
18. júní
25. júní
2. júlí
9. júlí
16. júlí
23. júlí
30. júlí
6. ágúst
13. ágúst
20. ágúst
27. ágúst
3. sept.
10. sept.
17. sept.
24. sept.
1. okt.
*
Verð kr. 27.275
Fargjald fyrir barn.
Skattar kr. 2.875 innifaldir.
*
Verð kr. 30.900
M.v. hjón með 2 börn, 2–11 ára.
Skattar, kr. 3.650 fyrir fullorðinn,
kr. 2.875 fyrir barn, innifaldir.
*
* Athugið!
Auglýst verð
er með
húseigenda-
afslætti
MISMUNANDI ávöxtunarkrafa
er gerð til fjárfestinga eftir áhættu.
Hugsum okkur t.d. bankareikninga
hjá tveimur bönkum. Ef Skemmti-
bankinn hf. er t.d. áhættusamari en
Traustsbankinn hf. þarf hann
venjulega að bjóða hærri vexti til að
fá fólk til að leggja peningana sína
inn.
Tveir bankareikningar
Hugsum okkur þá tvo banka-
reikninga sem bera sömu áhættu,
reikning Skemmtibankans hf. og
reikning Grínbankans hf. Skemmti-
bankinn býður 10% vexti en Grín-
bankinn býður 2% vexti. Óskynsam-
legt væri að leggja peningana sína
inn á reikninginn hjá Grínbankan-
um. Þá væri verið að fórna þeirri
ávöxtun sem annars væri hægt að
fá. Maður tapar þó ekki peningum
beint, heldur hagnast um 2% á ári.
En á sama tíma tapar maður mögu-
legri ávöxtun upp á 8% á ári.
Ávöxtun í iðnaði
Ávöxtunarkrafa (sú ávöxtun sem
fjárfestir vill fá) til stóriðjuverkefna
fer líka eftir áhættu þeirra. Ef
ávöxtunin er lægri en ávöxtunar-
krafan skapast nokkurs konar tap,
því nota hefði mátt peningana bet-
ur.
Tap og hagnaður
á sama tíma
Landsvirkjun og sumir fylgis-
menn Kárahnjúkavirkjunar hafa
haldið fram að það sé rangt hjá
Þorsteini Siglaugssyni hagfræðingi
að segja að tap sé af virkjuninni,
þegar tekið hefur verið tillit til al-
mennrar ávöxtunarkröfu til verk-
efna með svipaðri áhættu. Þeir
benda á að væntanlega sé hagnaður
af virkjuninni, þótt hann standi ekki
undir slíkri kröfu.
Þeir hafa rétt fyrir sér í vissum
skilningi. Væntanlega verður hagn-
aður af virkjuninni. En það er ekki
nóg að hagnaður sé fyrir hendi svo
segja megi að fjárfestingarákvörð-
un sé rétt. Taka verður tillit til
ávöxtunarkröfu. Ef fjárfestingin
stendur ekki undir slíkri kröfu er
tap af henni, miðað við aðra fjár-
festingarkosti. Það er tapið sem
Þorsteinn talaði um. Fjárfestirinn
gæti notað fjármagnið betur og
fjárfest í einhverju öðru. Þorsteinn
hefur því rétt fyrir sér um þetta,
enda er umræðuefnið hvort fjárfest-
ingin sé skynsamleg.
Ávöxtunarkrafa
Forsvarsmenn Landsvirkjunar
virðast telja eðlilegt að ávöxtunar-
krafan taki mið af vaxtakostnaði
fyrirtækisins. Það er rangt. Ávöxt-
unarkrafan á að fara eftir áhættu
verkefnisins. Hægt er að taka mis-
ódýr lán með ríkisábyrgð til að fjár-
magna ýmiss konar verkefni. Það
breytir ekki þeirri kröfu sem gera
ber.
Lágur fjármagnskostnaður hjá
Landsvirkjun gefur því ekki til
kynna að fyrirtækið eigi að gera
lægri ávöxtunarkröfu til fjárfest-
inga en aðrir fjárfestar. Landsvirkj-
un bjóðast sömu fjárfestingarkostir
og öðrum. Hún á að gera sömu
ávöxtunarkröfu og aðrir, því of lág
ávöxtun af fjárfestingu felur í sér
fórnarkostnað. Hægt hefði verið að
fjárfesta og ávaxta betur á mark-
aðnum.
Enginn grundvöllur er fyrir
ágreiningi um þetta atriði. Um er
að ræða algjört grundvallaratriði í
fjármálum. Tekið skal fram að und-
irritaður hefur ekki framkvæmt
arðsemismat á virkjuninni og er
ekki að taka afstöðu til annarra at-
riða sem koma til athugunar við
slíkt mat.
Einkavæðing
Lausnin á deilum af þessu tagi er
að einkavæða Landsvirkjun. Eig-
endur hennar bera þá sjálfir hugs-
anlegt tap af fjárfestingarákvörð-
unum sínum og þurfa ekki að
rökstyðja þær fyrir öðrum. Þeir
hafa einnig sterkari hvata til að
fjárfesta vel.
Það er líka mikilvægt að hálend-
inu sé komið í einkaeigu. Þá er
hægt að bera saman ávinning af
framkvæmdum og ávinning af nátt-
úruvernd. Sá sem er tilbúinn að
greiða meira fyrir landsvæði sér
venjulega meiri ávinning í nýtingu
þess. Þannig er betur hægt að taka
umhverfisáhrif með í reikninginn.
Iðnaður þarf þá að keppa við um-
hverfisverndarsinna og ferðaþjón-
ustu um landið.
Eftir Gunnlaug
Jónsson
„Mikilvægt
er að há-
lendinu sé
komið í
einkaeigu.
Þá er hægt að bera
saman ávinning af fram-
kvæmdum og ávinning
af náttúruvernd.“
Höfundur er ráðgjafi hjá GJ
fjármálaráðgjöf.
Kárahnjúkavirkjun
og ávöxtun
Skólavörðustíg 21, sími 551 4050.
Viskustykki
Til í níu mynstrum