Morgunblaðið - 09.01.2003, Qupperneq 38

UMRÆÐAN
38 FIMMTUDAGUR 9. JANÚAR 2003 MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGINN 11. janúar eru
tvö ár liðin frá fjölmennum borgara-
fundi í Félagsheimilinu Stapa í
Reykjanesbæ þar sem þúsund manns
voru saman komin til að leggja sitt á
vogarskál framkvæmda við tvöföldun
Reykjanesbrautar. Við lok fundarins
var Sturlu Böðvarssyni samgöngu-
ráðherra afhent krómuð skófla frá
áhugahópi um örugga Reykjanes-
braut sem nú á laugardaginn mun
gegna lykilhlutverki í formlegu upp-
hafi framkvæmda. Ákveðið hefur ver-
ið að fyrsta skóflustunga að tvöfaldri
Reykjanesbraut skuli bera upp á
þennan sama dag, tveimur árum síð-
ar. Okkur, sem saman vorum komin í
Stapa þennan dag, er mikill heiður
sýndur með þessari ákvörðun. 11.
janúar er því táknrænn að þessu leyti
auk þess sem 11 táknar á sinn hátt
þau tvö strik sem málið allt gengur út
á.
Sjaldan hefur eitt verkefni haft svo
marga virka baráttumenn í langri
sögu væntinga. Allt frá ráðherrum til
þingmanna, sveitarstjórnarmanna til
einstaklinga sem með virkri sam-
vinnu og þrautseigju hafa hér vissu-
lega skilað góðum árangri. Í dag eru
líklega á annan tug ára síðan hug-
mynd um tvöfalda Reykjanesbraut
bar fyrst á góma og hafa margir góðir
einstaklingar lagt málinu lið frá upp-
hafi og munu án efa enn aðrir koma
hér að til að leiða framkvæmdina til
lykta á allra næstu árum. Það er því
ástæða í dag að þakka samgönguráð-
herra, Sturlu Böðvarssyni, fyrir vask-
lega framgöngu og skilning á málinu,
starfsmönnum Vegagerðarinnar,
þingmönnum og öðrum sem lagt hafa
sitt á vogarskálarnar.
Í mínum huga hafa þau fjölmörgu
hörmuleg slys, sem orðið hafa á
Reykjanesbrautinni, haft þau áhrif
sem við erum vitni að hér í dag. Þess-
ari framkvæmd fylgja því vissulega
blendnar tilfinningar – því skulum við
ekki gleyma.
Á laugardaginn kemur klukkan
13:30 munu forsvarsmenn áhuga-
hópsins leggja blómsveig að minnis-
varða við Kúagerði sem reistur var í
minningu þeirra sem látið hafa lífið á
Reykjanesbrautinni. Síðar eða klukk-
an 14:00 mun vígslan hefjast þar sem
fyrsta skóflustungan að tvöfaldri
Reykjanesbraut verður tekin við
Kúagerði. Í framhaldi mun bílalest
gesta taka forskot á sæluna og keyra
nokkra kílómetra á báðum akgrein-
um Reykjanesbrautar í átt að
Reykjanesbæ. Þar ætlar áhugahóp-
urinn að hittast ásamt verktökum
klukkan 15:00 og fagna þessum tíma-
mótum með gestum og gangandi í Fé-
lagsheimilinu Stapa þar sem boðið
verður uppá kaffisopa og formköku.
Við skorum á alla Suðurnesjamenn og
sérstaklega þá sem komið hafa að
málinu frá upphafi að mæta og gleðj-
ast með okkur á góðri stundu.
Hagstæð tilboð verktaka eru okkur
sérstakt gleðiefni og gefa ástæðu til
bjartsýni hvað framhald varðar. Við
forsvarsmenn áhugahópsins fögnum
þessum áfangasigri fyrir hönd skjól-
stæðinga okkar sem skipta hundruð-
um – sigurinn er þeirra.
Eftir Steinþór
Jónsson
Höfundur er formaður áhugahóps
um örugga Reykjanesbraut.
„Margir góðir
einstaklingar
hafa lagt
málinu lið frá
upphafi.“
Fyrsta skóflu-
stunga að tvö-
földun Reykja-
nesbrautar
og það kunni ekki góðri lukku að
stýra.
SVÞ vilja samkeppnislög
SVÞ, sem vilja að sjálfsögðu láta
taka sig alvarlega og telja sig vera
að vinna af heilindum að hagsmun-
um verslunar og þjónustu og þá um
leið að þjóðarheill, hljóta að svara
þessum aðfinnslum. Segja má að
munur á viðbrögðum samtakanna
og fyrirtækisins spegli mismun á
hlutverki þeirra. Fyrirtækið horfir
á málið út frá sinni stöðu og hags-
munum, en samtökin horfa á málið
út frá sjónarhóli allra aðildarfyr-
irtækja og viðskiptalífsins. Samtök-
in þekkja samkeppnislög og aðra
lagaumgerð atvinnurekstrarins og
hafa tekið þátt í ýmsu samstarfi um
samningu þeirra. Þó að þau hafi
gert ýmsar athugasemdir við lögin
þá leggja þau höfuðáherslu á lög-
hlýðni. Í lögunum eru ákvæði um
Í LEIÐARA Morgunblaðsins sl.
laugardag er rætt um skrýtin við-
brögð landssamtakana SVÞ – Sam-
taka verslunar og þjónustu við nýj-
um reglum Samkeppnisstofnunar
um viðskipti birgja og matvöru-
verslana. Og hvað er svona skrýtið
við viðbrögð SVÞ að mati blaðsins?
Í fyrsta lagi misræmi í viðbrögðum
framkvæmdastjóra Baugs í viðtali
við blaðið, sem sagði ánægjulegt að
fá reglur sem þessar, en bætti við
að hann ætti eftir að fara yfir þær
með sínu fólki. Blaðið segir Baug
fagna reglunum. SVÞ á hinn bóg-
inn gagnrýna reglurnar og segja
þær sýna eindæma forræðishyggju
af hálfu stjórnvalda gagnvart
frjálsum og eðlilegum viðskiptum
þeirra sem í hlut eiga. Telja sam-
tökin nær að aðilar settu sér sjálfir
viðskiptareglur án afskipta hins op-
inbera. Í öðru lagi ræðir blaðið um
samþjöppun og fákeppni á mat-
vörumarkaði og áréttar að í slíku
umhverfi hljóti að teljast eðlilegt að
Samkeppnisstofnun setji reglur um
það hvað teljast eðlilegir viðskipta-
hættir. Það sé ekki fullnægjandi að
aðilar á markaði setji sér sjálfir
viðskiptareglur. SVÞ geti gert efn-
islegar athugasemdir við reglurnar,
en þau virðist vera á móti því að
slíkar reglur séu yfirhöfuð settar
Skrýtin
viðbrögð?
Eftir Sigurð
Jónsson
„Er hér um
að ræða
upphaf að
gerð opin-
berrar for-
málabókar fyrir
viðskiptalífið?“
ÞAÐ er ævinlega hollt fyrir menn
að kynna sér vel efni áður en lagt er í
blaðaskrif. Því miður ber grein sem
Jón Erlingur Þorláksson skrifaði hér
í Morgunblaðið þriðjudaginn 7. jan-
úar sl. ýmis merki þessa. Í grein sinni
gengur Jón Erlingur út frá sjónar-
miðum sem ekki eiga lengur við
vegna breytinga í launaumhverfi
landsmanna. En einnig er um að ræða
misskilning og rökstuðning sem fær
ekki staðist gagnrýna skoðun. Nauð-
synlegt er að koma á framfæri nokkr-
um staðreyndum og upplýsingum um
málið svo lesendur Morgunblaðsins
fái rétta mynd af þessu efni.
Fyrst þetta. Það er grundvallarat-
riði að starfsmenn sem vinna hjá rík-
inu eru annars vegar í stéttarfélögum
opinberra starfsmanna og hins vegar
í félögum innan ASÍ. Þessir starfs-
menn vinna í mörgum tilvikum hlið
við hlið eða í algerlega sambærilegum
störfum en búa við bæði mismunandi
kjör í réttinda- og launamálum. Þess-
ir starfsmenn, bæði innan félaga op-
inberra starfsmanna og ASÍ-félag-
anna, falla undir sömu löggjöf frá
1996 um opinbera starfsmenn hvað
varðar skyldur þeirra. En þeir njóta
hins vegar ekki sömu réttinda eða
launakjara. Félagsmenn stéttarfélag-
anna innan ASÍ hafa ekki getað sætt
sig við þetta, enda ekki hægt að rétt-
læta þessa mismunun með nokkrum
hætti í dag.
Greinarhöfundur virðist ekki átta
sig á því að „ríkisstarfsmenn sam-
kvæmt lögum“ eru bæði í stéttar-
félögum opinberra starfsmanna og í
stéttarfélögum á almennum vinnu-
markaði.
Yfirlýsing fjármálaráðherra 13.
desember 2002 var einmitt ætlað að
taka á þeim kjara- og réttindamun
sem nú er milli starfsmanna ríkisins.
Geir H. Haarde lýsti því yfir þá að
fullur vilji væri til að ná frambúðar-
lausn í þessum málum í samráði við
ASÍ. Við það hefur ekki verið staðið
þrátt fyrir fjölda funda með ráðherra
og embættismönnum hans.
Fram kemur í grein Jóns Erlings
sá mikli misskilningur að ef lífeyris-
kjör ASÍ-fólks verði aukin, þá leiði
það af sjálfu sér að laun verði lækkuð
hjá því sama fólki. Auðvitað er þetta
ekki þannig. Launakjör ríkisstarfs-
manna innan opinberu stéttarfélag-
anna hafa ekki verið lækkuð þó lífeyr-
iskjör þeirra séu betri en félags-
manna innan ASÍ. Enda eru þeir
ekkert of vel haldnir af sínum kjörum.
Rökin falla því um sjálf sig þegar
staðreyndir eru skoðaðar.
Jón Erlingur segir í grein sinni:
„Hafa verður í huga þegar þessi mál
eru á döfinni að iðgjöld til lífeyris-
sjóða eru hluti af kjörum starfs-
manna. Séu iðgjöld há verða útborguð
laun þeim mun lægri. Eða á það ekki
að vera svo? Féð kemur allt frá vinnu-
veitendum.“
Þessi rök standast ekki og hér er
Jón Erlingur í röksemdafærslu sem
heyrir sögunni til. Sú röksemd var
einmitt lengi vel notuð til að færa rök
fyrir betri lífeyriskjörum opinberra
starfsmanna að laun þeirra væru mun
lakari en á almennum markaði. Þetta
á ekki lengur við. Í dag eru launakjör
hærri hjá sambærilegum félögum
innan opinberra starfsmanna en inn-
an almennra félaga innan ASÍ.
Jón Erlingur nefnir í grein sinni að
samningamenn ríkisins hafi á sínum
tíma „freistast til að slaka til á sviði
lífeyrisréttindanna til að ná samning-
um heldur en hækka launin“. Kjarni
málsins er auðvitað sá að með þessu
lögðu samningamenn ríkisins fram
stefnu stjórnvalda sem hlýtur að gilda
gagnvart öllum starfsmönnum sem
starfa hjá ríkinu.
Lausnin er einföld í þessu máli. Það
er okkar mat að fjármálaráðherra
geti ekki mismunað starfsmönnum
ríkisins með þessum hætti. Hann
verður að leiðrétta þennan mun og
standa þannig við yfirlýsingu sína frá
13. desember 2002.
Eftir Sigurð
Bessason
„Fjármála-
ráðherra
getur ekki
mismunað
starfs-
mönnum ríkisins með
þessum hætti.“
Höfundur er formaður
Eflingar-stéttarfélags.
Hafa skal það
sem sannara reynist
ÉG er ekki vísindamaður, ekki
stjórnmálamaður, ekki iðnjöfur eða
grænmetisæta en ég hef reynslu í að
vera Íslendingur í útlöndum og
finnst ég geta gefið útsýni á hvar Ís-
land stendur í alheiminum.
Ísland hefur ótrúlega sérstöðu í
heiminum í dag. Nýkomin út úr því
að vera nýlenda í 600 ár, misstum
við af iðnbyltingunni og tókst ein-
hvern veginn á yndislegri blöndu af
þrjósku, ofvaxinni sjálfsbjargartil-
finningu og heppni – að lenda á báð-
um fótum, heil á húfi – sjálfstæð. Við
erum í dag eitt ríkasta land heims
með ótrúlega náttúru og ótrúlega
tækni sína í hvorum lófanum.
Mörg Asíulönd misstu mikið til af
iðnbyltingunni og þungaiðnaði og
mengun og fengu að hraðspóla beint
inn í hátæknina, berfætt á strönd-
inni með farsíma og „laptop“. Þau
fórnuðu ekki landinu sínu, ekki val-
kostur kannski, en eins og alltaf
komast þeir af sem hafa hæfileikann
til að umbreyta hindrunum og harð-
indum í happdrættisvinninga.
Hókus pókus
Við höfum þetta allt í höndunum.
Við höfum í nógu mörg hundruð ár
þurft að þjást fyrir aðstæður okkar
og núna þegar uppskeran er beint
fyrir framan okkur eigum við að
njóta hennar. Þjóð eins og til dæmis
Þjóðverjar myndi borga stjarn-
fræðilegar upphæðir til að fá náttúr-
una sína til baka, ef þeir bara gætu.
Við höfum hana!
Við stöndum á krossgötum. Það
að halda að maður þurfi að fórna
náttúrunni til að verða tæknivædd
nútímaþjóð er úrelt hugsun. Það er
hægt að nýta orkulindirnar án þess
að spilla gersemunum, hægt að gera
umhverfisvænar virkjanir. Og síðast
en ekki síst verndun er oft besta
nýting á náttúrunni.
Má ég undirstrika: Ég er ekki á
móti virkjunum! Það eru bara til svo
margar tegundir af virkjunum. Þær
sem vinna með náttúrunni og þær
sem vinna á móti.
Það eru aðrar leiðir en að byggja
risavirkjanir og uppistöðulón fyrir
álver.
Svo er gífurlegt hugvit alveg
óvirkjað á landinu öllu …
Mér finnst við Íslendingar hafa of
mikla minnimáttarkennd gagnvart
umheiminum.
Við hugsum ennþá eins og ný-
lenda og þykir sjálfsagt að reisa
verksmiðjur fyrir útlendinga. Við
þurfum ekki að láta hina Evrópu-
búana segja okkur hvernig Evrópu-
land á að vera. Við getum fundið það
upp sjálf því við ein vitum hvað í
okkur býr.
Við fáum samt að vera með í sam-
félagi þjóðanna. Því sterkari sjálfs-
mynd og sjálfsöryggi sem maður
hefur því hæfari er maður í samstarf
og að sameinast.
Náttúran okkar er sérstaða okk-
ar, með henni erum við ósigrandi, án
hennar gloprum við sterkasta
trompinu okkar.
Við höfum efni í einn fallegasta
þjóðgarð heims ósnortinn í kjölt-
unni.
Þjóðgarður – náttúruvernd – mun
skapa hundruð starfa á Austurlandi.
Þjóðgarður mun auka hróður Ís-
lands og verða tákn fyrir Ísland líkt
og Big Ben er fyrir London eða Eif-
felturninn er fyrir París eða Empire
State Building fyrir New York.
Þjóðgarður er tækifæri.
Ég veit að börnin okkar og barna-
börn og barnabarnabörn munu
„græða“ miklu meira (bæði tilfinn-
ingalega og peningalega) með nátt-
úrunni en án hennar. Virkjanir í
þágu álvera eru eigingjörn skamm-
tímalausn.
Stór ást til ykkar allra.
Ekki missa það sem
okkur er kærast!
Eftir Björk
Guðmundsdóttur
Höfundur er tónlistarmaður.
„Náttúran
okkar er sér-
staða okkar,
með henni
erum við
ósigrandi …“
C vítamín 400 mg
með sólberjabragði
Bragðgóðar tuggutöflur.
Eflir varnir.
Nýtt frá Biomega
Fæst í apótekum
Mikið úrval af
fallegum
rúmfatnaði
Skólavörðustíg 21, Reykjavík, sími 551 4050