Morgunblaðið - 06.02.2003, Blaðsíða 6

FRÉTTIR
6 FIMMTUDAGUR 6. FEBRÚAR 2003 MORGUNBLAÐIÐ
OLGA Sigríður Jóhannsdóttir, sem
er 27 ára og hefur verið atvinnulaus í
tæpan mánuð, hefur sótt um 70 störf
og komist í um tíu viðtöl frá því hún
byrjaði að leita sér að vinnu um miðj-
an nóvember. „Það er árangur að fá
viðtal, það segir til um að það sé eitt-
hvað á ferilskránni sem atvinnurek-
endur eru að leita að, en það er ótrú-
lega mikið af hæfu fólki atvinnulaust í
dag. Sumir fá ekki nein viðtöl sem er
örugglega mjög niðurdrepandi,“ seg-
ir Olga Sigríður.
Hún varð fyrst atvinnulaus í byrj-
un janúar árið 2002. Áður starfaði
hún hjá fyrirtækjaþjónustu Pennans,
en sagði starfi sínu lausu þar sem
henni bauðst starf um borð í erlendu
skemmtiferðaskipi. Stuttu áður en til
stóð að leggja af stað fótbrotnaði hún
og gat því ekki þegið vinnuna.
Um leið og hún gat farið ferða
sinna byrjaði hún að leita að nýrri
vinnu. Eftir u.þ.b. þrjá mánuði fékk
hún tímabundna ráðningu hjá Mari-
tech, þar sem hún leysti af konu sem
fór í fæðingarorlof. „Ég fylgdist með
atvinnumarkaðnum allan þann tíma
og byrjaði aftur að leita þann 11. nóv-
ember. Til dagsins í dag hef ég sótt
um 70 störf og farið í um tíu viðtöl,“
segir hún.
Færri störf í boði nú en í fyrra
Olga segir mikinn mun á atvinnu-
leitinni nú og fyrir ári, þegar hún varð
fyrst atvinnulaus. „Það er mun minna
af störfum í boði núna og fleira fólk
atvinnulaust. Það er mikið meira um
fjöldauppsagnir sem maður les um í
blöðunum og það gerir mann svolítið
smeykan. Við erum tvímælalaust
verr stödd nú en á sama tíma í fyrra.“
Olga er helst að leita að almennu
skrifstofustarfi. „Það er ekki mikið í
boði í þeim geira og er ég því farin að
skoða aðrar leiðir. Í upphafi skoðar
maður bara draumastörfin, en nú
kemur næstum því allt til greina.“
Olga segir að hún hringi reglulega á
ráðningarstofurnar til að minna á sig.
Enda virðist það bera árangur því að
í miðju viðtalinu er hringt frá ráðn-
ingarstofunni Strá til að boða Olgu í
atvinnuviðtal. „Maður verður bara að
vera jákvæður og reyna að gera hlut-
ina eins vel fyrir sjálfan sig og ég trúi
því að maður uppskeri eins og maður
sáir. Þetta er harður
heimur og maður verður
að berjast,“ segir Olga.
„Ég reyni að hafa eitt-
hvað fyrir stafni á hverj-
um degi til að vera ekki
aðgerðalaus. Ég vakna
klukkan átta á morgnana
og keyri kærastann minn
í vinnuna. Þá reyni ég að
gera eitthvað uppbyggj-
andi eins og að fara út að
ganga og fara í sund, til að
forða því að maður fyllist
vonleysi og sofi alltaf til
hádegis.“ Aðspurð segist
Olga hafa miklar áhyggj-
ur af fjármálunum. „At-
vinnuleysisbæturnar eru
bara grín, þær samsvara
ekki einu sinni lágmarks-
launum í þessu landi og
hafa ekki fylgt launaþró-
un. Auðvitað hef ég
áhyggjur af fjármálum en ég er það
heppin að ég er ekki með börn eða
stóra fjölskyldu til að sjá fyrir. Maður
getur ímyndað sér að atvinnulaust
fólk með fjölskyldu sé í verulegum
vandræðum,“ segir Olga.
„Við verðum að horfast í augu við
að atvinnuleysi er vandamál á Íslandi
og sumir hafa það mjög bágt, þó ég sé
kannski ekki ein þeirra. Það er mjög
erfitt fyrir fjölskyldur þegar fyr-
irvinnan missir vinnuna. Við getum
ekki borið okkur saman við aðrar
Norðurlandaþjóðir eða sagt að allt
verði í lagi þegar álverið kemur. Við
erum að tala um daginn í dag, um árið
2003. Við verðum að grípa til ein-
hverra aðgerða núna,“ segir Olga.
Morgunblaðið/Kristinn
Fólk í atvinnuleit segir fá atvinnutækifæri að finna á vinnumark-
aðnum í dag. Ástandið sé mun verra en fyrir ári. Í samtali við
Morgunblaðið lýsa þrír einstaklingar hvernig lífið gengur fyrir sig
án vinnu en hver finnur sína leið til að greiða götuna fram á veg.
Olga Sigríður Jóhannsdóttir
Maður verður að berjast
SIGURBJÖRG Jakobsdóttir er 25
ára og var ein af þeim sem misstu
vinnuna þegar 200 manns var sagt
upp störfum hjá Íslenskri erfða-
greiningu í lok september á síðasta
ári. Hún hefur því verið atvinnulaus
í fjóra mánuði.
Eftir að Sigurbjörg kom úr fríi
var búið að breyta starfi hennar og
hún færð í önnur verkefni. Stuttu
síðar vildu yfirmenn að hún lækk-
aði í launum eða hætti störfum ella.
Hún sagðist ekki hafa getað sætt
sig við launalækkun á þeim tíma.
Síðan hefur hún ekki fengið vinnu.
Sigurbjörg segist vera tilbúin að
taka við fullu starfi. Hún sé samt í
fjarnámi í Kennaraháskóla Íslands,
sem hún skráði sig í í samráði við
fyrri vinnuveitendur. Erfitt sé að
samhæfa námið með vinnu sem er í
boði því ekkert svigrúm sé gefið til
að sækja skólann á ákveðnum tím-
um. Námið hafi þó hjálpað henni að
takast á við atvinnuleysið en frekar
latt hana til að sækja um nýja
vinnu. Erfitt sé að drífa sig af stað
þegar margar sálrænar hindranir
vegna atvinnumissis séu í veginum.
Hræðslan við höfnun sé mikil.
Námið kemur í veg fyrir að Sig-
urbjörg fái atvinnuleysisbætur.
Hún kvíðir framhaldinu þar sem
hún og maðurinn hennar, ásamt
ungum syni, hafi nýlega fest kaup á
íbúð. Erfitt sé að standa við allar
fjárhagslegar skuldbindingar sem
séu fram undan. „Nú reynir á. Það
lítur ekki út fyrir að ég fái námslán,
atvinnuleysisbætur eða vinnu. Ég
fór niður á vinnumiðlun og spurði
hvernig ástandið væri. Mér var sagt
að þar væri ekkert að fá.“
Sigurbjörg stefnir að því að fara
á fund hjá Vinnumiðlun höfuðborg-
arsvæðisins þar sem farið verður í
gegnum starfsleitaráætlun. Hún
segir margar sögur fljúga um bæ-
inn um þessa fundi sem ekki séu til
að auka áhugann eða slá á kvíðann.
Hún segir að mjög lítið þurfi að
koma upp á til að missa kraftinn.
T.d. hafi fyrrverandi yfirmaður
hennar hjá ÍE ekki þóst sjá hana úti
í búð. Þá hafi hún dottið aftur niður
andlega. Síðan hafi fyrirtækið
gengið á bak orða sinna varðandi
greiðslur launa á uppsagnarfresti,
sem var annað áfall. „Það er svo
auðvelt að fella mann. Ég er við-
kvæm og smáatriði geta gert það að
verkum að ég fer í algjöran mínus.“
Brekkurnar sem Sigurbjörg klíf-
ur þessa dagana eru því brattar.
„Þegar maður hrasar í brekkunni
þá dettur maður lengra og lengra
niður. Fallið er alltaf meira og
lengra frá þeim stað sem maður
var. Þetta er hæð fyrst svo verður
þetta að fjalli og loks að fjallgarði.“
Brekkurnar eru brattar
Sigurbjörg Jakobsdóttir
ÓLAFUR Örn Ólafsson er 31 árs og
vann hjá Nettó í Mjódd þangað til í
október á síðasta ári. Atvinnumiss-
irinn kom Ólafi á óvart og fyrsta
hugsun hans var að útvega sér strax
aðra vinnu eins og hann hafi alltaf
gert. „Ég hef alltaf átt frekar auðvelt
með að fá vinnu en núna virðist það
vera frekar erfitt.“
Þegar hann sá fram á að fá ekki
vinnu strax skráði hann sig hjá
Vinnumiðlun höfuðborgarsvæðisins.
Hann segir ferlið við að skrá sig at-
vinnulausan og sækja um atvinnu-
leysisbætur flókið. Viðmót starfsfólks
hafi líka verið kalt sem kom á óvart.
Stuttu seinna hafi hann sótt hóp-
fund þar sem farið var yfir starfsleit.
„Þar er ákveðið ferli sett í gang. Skila
þarf inn blaði sem sýnir að þú sért
virkur í atvinnuleit. Þetta blað fékk
ég á fundinum og fékk þrjá mánuði til
að skila inn átta fyrirtækjum, sem ég
hef sótt um vinnu hjá. Síðan þurfti ég
að skila blaðinu aftur,“ segir Ólafur.
Hann segist virkilega hafa reynt að
fylgja áætlun um starfsleit sem lagt
var upp með. „Ég tel mig vera virkan
í atvinnuleit en það er lítið í boði núna
á markaðnum hvort sem ég leita í
Morgunblaðinu, Dagblaðinu, á Net-
inu eða annars staðar.“ Einnig hefur
hann farið í fyrirtæki og þrætt allar
verslanir á höfuðborgarsvæðinu. Það
skilaði honum ekki árangri.
Hann segir illa ganga að lifa á at-
vinnuleysisbótum. „Maður getur ekki
leyft sér margt.“ Hann á íbúð og get-
ur enn sem komið er staðið undir
þeim skuldbindingum. Ekki megi
mikið út af bregða svo fjármálin fari á
verri veg. Peningurinn nægir fyrir
mat og því allra nauðsynlegasta.
„Ég er búinn að fara á eitt nám-
skeið sem var haldið til að efla ein-
staklinginn. Mér fannst það mjög
gott. Þar var fólk í svipaðri stöðu. Það
er gott að finna að maður er ekki
einn,“ segir Ólafur. Sálræn áhrif
vegna atvinnumissis séu sterk og oft
verði hann leiður yfir stöðu sinni.
Hann segist ekkert hafa fyrir stafni
og hver dagur er eins nema þegar
hann fer út til að leita að vinnu.
Aðspurður er Ólafur svartsýnn á
framtíðina. „Eins og staðan er í dag
þá er ekkert í boði og lítið í gangi eftir
því sem ég sé, les og heyri.“
Átti auðvelt með að fá vinnu
Ólafur Örn Ólafsson
LÝST er yfir þungum áhyggjum
vegna ört vaxandi fjölda þeirra ein-
staklinga sem eru án atvinnu í álykt-
un, sem samþykkt var á miðstjórn-
arfundi ASÍ í gær. M.a. er lagt til sem
mótvægisaðgerðir að opinberir aðilar
flýti mannaflsfrekum framkvæmdum
og að Seðlabankinn lækki stýrivexti.
„Við höfum talið að Seðlabankinn
gæti lækkað vexti um hálft til eitt
prósent,“ segir Gylfi Arnbjörnsson,
framkvæmdastjóri ASÍ.
Að sögn hans eru fyrirtæki að
fækka starfsfólki svo nemur 30 til 40
störfum á hverjum degi. „Þetta er al-
menn undirliggjandi þróun,“ segir
hann.
Samstarf aðila vinnumarkaðar,
stjórnvalda og Seðlabanka
Áréttað er að fyrirhugaðar virkj-
ana- og stóriðjuframkvæmdir munu
ekki hafa veruleg áhrif fyrr en í
fyrsta lagi á síðari hluta næsta árs og
þunginn af þeim framkvæmdum
verði ekki fyrr en 2005 til 2007.
„Það er því augljóst að mati mið-
stjórnar ASÍ að meginviðfangsefni
við stjórn efnahagsmála nú eigi að
vera að vinna gegn atvinnuleysi og
öðrum einkennum slaka í efnahags-
lífinu. Því telur miðstjórnin mikil-
vægt að efnt verði til formlegs sam-
starfs milli aðila vinnumarkaðar,
stjórnvalda og Seðlabanka Íslands,
með það að markmiði að móta skýra
áætlun um mótvægisaðgerðir sem
komi til framkvæmda á allra næstu
vikum. Slíkar mótvægisaðgerðir
þurfa að fela í sér eftirfarandi:
Opinberir aðilar flýti mann-
aflsfrekum framkvæmdum sem
mögulegt er að ljúka á næstu 6–18
mánuðum. Seðlabankinn lækki stýri-
vexti sína verulega, til að tryggja
stöðugra gengi og treysta þannig
stöðu útflutnings- og samkeppnis-
greina og koma í veg fyrir frekari
uppsagnir og tekjubrest.
Seðlabankinn styrki gjaldeyris-
forðann meira en áætlanir gerðu ráð
fyrir og vinni þannig að stöðugleika
krónunnar.
Bankar og sparisjóðir lækki vexti
og þá sérstaklega verðtryggða vexti,
enda hefur ávöxtunarkrafa á skulda-
bréfamarkaði lækkað frá áramótum
og gefið fullt tilefni til að verðtryggð-
ir vextir verði lækkaðir,“ segir í
ályktun miðstjórnar.
Vaxtalækkun
hefur áhrif strax
Gylfi segir að álit Hagfræðistofn-
unar Háskóla Íslands um að vaxta-
lækkanir fari ekki að hafa áhrif fyrr
en eftir 12 til 18 mánuði sé rétt hvað
varðar áhrif vaxtabreytinga á fjár-
festingar. „Hins vegar er alveg ljóst
að þessi mikla styrking krónunnar,
sem almennt er talið að sé komin upp
fyrir það sem efnahagsleg rök eru
fyrir, veldur auknu atvinnuleysi. Þörf
er á vaxtaaðgerð núna í þeim tilgangi
að slá á móti væntingum á gengis-
markaði, sem tengjast innstreymi
gjaldeyris á árunum 2005 og 2006,
vegna þess að það á ekki við nein rök
að styðjast að slíkar væntingar séu
að hafa áhrif til styrkingar á krón-
unni í janúar 2003. Seðlabankinn er
eini aðilinn sem hefur það hlutverk
að stýra þessum hluta hagkerfisins
og verður að bregðast við þessu með
verulegri lækkun vaxta og verulegri
minnkun á vaxtamun milli landa,“
segir Gylfi.
Opinberir að-
ilar flýti fram-
kvæmdum





   




















 

    !" 

 #$#
" 
 
 



 






 %

 &&'

(()
(*
)
)&
* 
* *
) &)