Morgunblaðið - 16.03.2003, Blaðsíða 11

Ingimar ítrekar að samkeppni á
matvörumarkaði verði að vera öflug.
Bónus-verslanir svari öllum tilboðum
Krónu-verslana, en ekki sé hægt að
leggja árar í bát, því þá verði einn að-
ili ráðandi. „Ég hef vissulega spurt
mig að því hvort það sé eðlilegt að
markaðsráðandi aðili, í krafti stærð-
ar sinnar, geti svarað öllum öðrum
tilboðum sem koma fram á markaðn-
um. Það torveldar öðrum aðgang að
markaðnum. En Krónan hefur alla
burði til að vera samkeppnishæf við
Bónus-verslanirnar. Það er líka vert
að hafa í huga að fyrsta Bónus-versl-
unin var opnuð fyrir 13 árum, en
Krónan er bara tveggja ára. Við höf-
um framtíðina fyrir okkur.“
Ingimar segir að matvöruverslanir
Kaupáss hafi að ýmsu leyti verið
bundnar á klafa. „Á síðasta ári
ákváðum við að hefja innflutning á
ávöxtum og grænmeti í samvinnu við
Búr, sem er fyrirtæki í eigu Kaupáss,
Samkaupa, nokkurra kaupfélaga og
fleiri aðila. Við brutum þar með upp
innkaupakerfi á þessu sviði og stuðl-
uðum að lækkun grænmetis- og
ávaxtaverðs.“
Fákeppni og samkeppni
Aðspurður hvort til greina komi að
flytja inn grænmeti og ávexti á eigin
vegum, án samstarfs við samkeppn-
isfyrirtækið Samkaup, sem rekur
m.a. Samkaup, Nettó, Sparkaup og
fleiri verslanir, segir Ingimar að mat
Kaupáss hafi verið að innflutningur í
gegnum Búr væri hagkvæmastur.
„Eftir að Hagkaup og Bónus hófu
sameiginleg innkaup á síðasta áratug
var Búr stofnað sem mótvægi. Inn-
flutningur á grænmeti og ávöxtum er
erfiður, þetta er viðkvæm vara sem
geymist stutt. Þessi innflutningur
okkar hefur haft þau áhrif að þessi
markaður er að breytast og útsölu-
verð hefur stórlækkað. Nú er búið að
skipta upp Sölufélagi garðyrkju-
manna og Banönum, sem áður voru í
einu félagi. Baugur og Bananar hafa
stofnað nýtt félag, Grænt, um græn-
metis- og ávaxtainnflutning. Þessi
innflutningur okkar hafði því veruleg
áhrif.“
Ingimar segir ljóst að matvöru-
markaðurinn sé fákeppnismarkaður.
„Ef við lítum á þennan markað út frá
afkomu þeirra sem berjast á honum,
þá virðist matvaran ekki hafa gefið
mikið af sér síðustu ár. Hér eru hins
vegar aðrir fákeppnismarkaðir, á
sviði olíudreifingar, flutninga, fjár-
málaþjónustu og tryggingastarf-
semi, þar sem hlutunum er alveg öf-
ugt farið og hagnaðurinn sumstaðar
mjög mikill. Af einhverjum ástæðum
er samt talað um að engin samkeppni
sé á sviði matvöru. Sannleikurinn er
sá, að þetta er markaður sem hefur
einkenni fákeppni en hegðar sér þó
miklu nær fullkominni samkeppni.“
Ingimar vísar til þess, að í mörgum
öðrum löndum Evrópu sé matvöru-
markaður með svipuðu sniði og hér á
landi, þ.e. örfá stór fyrirtæki séu með
meirihluta markaðarins. „Hér eru
þrjú fyrirtæki, Baugur, Kaupás og
Samkaup, með 80–90% af markaðn-
um. Í Danmörku eru þrjú fyrirtæki
með 88% markaðshlutdeild, í Bret-
landi eru fimm með 67%, í Svíþjóð
þrjú með 93,7% og í Noregi fjögur
með 99%, svo dæmi séu nefnd. Mark-
aðurinn hér er sama marki brenndur
og erlendis, við þurfum öflugar keðj-
ur til að ná fram þeirri framlegð sem
nauðsynleg er til að hægt sé að halda
vöruverði niðri.“
Aðspurður hvort Kaupás gæti
aukið eigin innflutning til að lækka
matvöruverð segir Ingimar að þar sé
um ýmsa möguleika að ræða. „Við
flytjum þegar inn þurrvöru og ýmsan
varning annan. Staðreyndin er hins
vegar sú, að um 60-70% af allri vöru
sem seld er í íslenskum matvöru-
verslunum er íslensk framleiðsla.
Þetta á við um kjöt, fisk, mjólkurvör-
ur, egg, brauð, sælgæti og gosdrykki,
svo dæmi séu nefnd. Innan við 10% af
vörunum er eigin innflutningur. Af-
gangurinn, um 20%, er merkjavara í
þurrvöru og þar eru menn háðir
birgjum. Þar hefur orðið mjög mikil
samþjöppun á síðustu árum, fyrir-
tækjum fækkað og þau stækkað.
Danól og Íslensk-Ameríska hafa til
dæmis vaxið mikið. Og ef litið er til
brauðmarkaðarins þá er aðeins eitt
verksmiðjubakarí, Myllan. Tvö fyr-
irtæki, Emmess-ís og Kjörís, selja
nánast allan ís, Mjólkursamsalan sér
um mjólkina og Osta- og smjörsalan
um ostana og smjörið. Þetta er stað-
an. Það er vert að taka fram að öll
þessi fyrirtæki hafa þróað mjög góða
vöru á undanförnum árum, en það
mætti samt hleypa einhverri sam-
keppni að. Þetta fyrirkomulag bind-
ur hendur matvöruverslunarinnar
við innkaup.“
Efla þarf fagmennsku í verslun
Starfsmannavelta er gjarnan mikil
hjá stórum verslanakeðjum. Ingimar
segir að svo hafi lengst af verið hjá
Kaupási, en undanfarin tvö ár hafi
hægt á henni og þá sérstaklega á síð-
ustu mánuðum, í takt við versnandi
ástand á atvinnumarkaði. „Stórar
keðjur eiga auðvitað við þann vanda
að etja, að erfiðara er að ná upp aga
og starfsmannatryggð en í smærri
fyrirtækjum. Nóatúns-verslanirnar
voru auðvitað dæmi um fjölskyldu-
fyrirtæki, þar sem ríkti ákveðinn
kúltúr og allir fylgdu óskrifuðum
reglum. Um leið og fjölskyldan seldi
þá breyttust aðstæður, en ég met það
svo að okkur hafi almennt haldist vel
á starfsfólki og við erum með mjög
hæft starfsfólk með mikla reynslu.
Við höfum boðið starfsmönnum
upp á námskeið af ýmsu tagi og ætl-
um að halda því áfram. Þetta eru m.a.
nýliðanámskeið, fagnámskeið fyrir
starfsfólk sem annast ávaxta- og
grænmetismál og kjötborð verslana
og við förum yfir öryggis- og rýrn-
unarmál með starfsfólki okkar.
Starfsmannahald Kaupáss hafði
frumkvæði að því að komið var á sér-
hæfðu verslunarstjóranámi við Við-
skiptaháskólann á Bifröst. Hug-
myndin varð til hjá okkur og við
unnum margra mánaða undirbún-
ingsstarf, en síðan leituðum við til
Samtaka verslunar og þjónustu, svo
verslunin öll á Íslandi gæti nýtt sér
þennan möguleika. Þetta er tveggja
ára nám og frá okkur eru þar nú um
14 starfsmenn í námi núna. Alls
stunda þetta nám á fjórða tug nem-
enda. Við erum fullviss um að þetta
nám bætir ímynd verslunarinnar.
Við þurfum að efla fagmennsku í
verslun, því full ástæða er til að hefja
starfið til vegs og virðingar.“
Ingimar segir að í starfsmanna-
málum sé Kaupás að reyna að sam-
þætta tvo heima. „Við viljum halda í
þann góða anda tryggðar og nándar
við viðskiptavinina sem einkenndi
tíma fjölskyldufyrirtækisins og um
leið auka þekkingu og færni starfs-
fólksins og gera það betur í stakk bú-
ið til að mæta nýjum og auknum
kröfum.“
Miklir möguleikar við Bíldshöfða
Ingimar víkur talinu aftur að stór-
hýsi Kaupáss við Bíldshöfða. „Auk
þess að opna þar Krónu-verslun í maí
ætlum við að gera verulegar endur-
bætur á húsinu. Í kjallaranum verður
Intersport áfram og við ætlum að
setja aðra þjónustu þar inn, til við-
bótar við Intersport og Nevada Bob.
Við ætlum að endurbæta 1. og 2. hæð
hússins. Krónan verður á 1. hæð,
ásamt smávöru, sérvöru og húsgögn-
um. Þar verður líka bakarí og veit-
ingaaðstaða. Á 2. hæð verða húsgögn
áfram, en skipulagi verslunarinnar
verður breytt verulega og það ein-
faldað, svo aðgangur að vörunni verði
betri. Á þriðju hæð er 2.500 fermetra
verslunarhæð sem nú er nýtt sem
lager, en við látum okkur dreyma um
að taka það húsnæði einnig undir
húsgagnaverslun. Við bíðum eftir
heppilegu tækifæri til að ráðast í þær
fjárfestingar. Þetta hús býður upp á
mjög skemmtilega möguleika. Það er
mjög vel staðsett, því þarna fara um
95–100 þúsund bílar á dag og gatna-
mótin við húsið eru þau fjölförnustu á
höfuðborgarsvæðinu.“
Ingimar segir að þetta 14 þúsund
fermetra hús hafi ekki reynst
Kaupási þungt í rekstri. „Það hefur
vissulega ekki nýst sem skyldi, en
reksturinn hefur nánast staðið undir
sér á síðustu árum. Við verðum hins
vegar að nýta það betur, enda allir
möguleikar á að það verði mjög arð-
bær eign. Við ætlum að gefa okkur
góðan tíma til að endurskipuleggja
húsið.“
Ingimar vísar til fyrri reynslu
sinnar af breytingum á rekstri. „Þeg-
ar ég var forstöðumaður smásölu
Pennans var ráðist í að endurskipu-
leggja húsnæði fyrirtækisins í Aust-
urstræti 18. Sú skipulagning tók 18
mánuði, en það tók ekki nema mánuð
að hrinda breytingunum í fram-
kvæmd. Við förum sömu leið með
Húsgagnahöllina, undirbúum málið
vel og vandlega og látum svo til skar-
ar skríða. Húsið er mjög áhugavert
og býður upp á mikla möguleika og
þarna eru næg bílastæði.“
Maður sameiningar og stækkunar
Ingimar Jónsson var ráðinn for-
stjóri Kaupáss haustið 2001. Hann
lauk viðskiptafræðiprófi frá Háskóla
Íslands árið 1988 og réðst að prófi
loknu sem fjármálastjóri til Fiskiðju
Sauðárkróks. Þar var hann á heima-
slóðum, því hann er fæddur og uppal-
inn á Króknum. „Starfið var mjög
skemmtilegt og þar fékk ég eldskírn
mína. Á síðari hluta níunda áratug-
arins var ástandið í sjávarútvegi ekki
gott í Skagafirði og því var ráðist í að
sameina Fiskiðju Sauðárkróks og
Útgerðarfélag Skagfirðinga og síðar
fleiri fyrirtæki, í Fiskiðjuna Skag-
firðing. Nú er þetta fyrirtæki eitt af
best reknu sjávarútvegsfyrirtækjum
landsins. Sá árangur náðist meðal
annars með því að flytja verulegan
kvóta til fyrirtækisins, sem gaf
mönnum færi á að byggja það upp.
Það tækifæri hafa núverandi stjórn-
endur nýtt vel.“
Árið 1996 réð Ingimar sig til Penn-
ans, sem forstöðumaður smásölu, og
þar tókst hann aftur á við samein-
ingu, þegar Penninn, Eymundsson,
Bókval á Akureyri og fleiri fyrirtæki
gengu í eina sæng. Ingimar tók síðan
við stöðu framkvæmdastjóra hjá
Pennanum í júní árið 2000 og gegndi
því starfi allt þar til honum var boðin
staðan hjá Kaupási.
Hann segist aðspurður ekki vera
að velta fyrir sér sameiningu
Kaupáss og annarra fyrirtækja og
ítrekar að öll áhersla hafi verið lögð á
að ná stjórn á þeim rekstri sem þegar
heyri undir félagið. Hann segist þó
ekki vilja útiloka neitt, enda ómögu-
legt að segja til um hvað framtíðin
beri í skauti sér.
Ingimar viðurkennir að sér líði
ekkert sérstaklega vel í vörn, enda
hafi hann aðeins spilað sóknarleik
hjá Fiskiðjunni og Pennanum.
„Kaupás ætlar að vaxa og dafna og
við erum ákveðnir að finna leiðir til
þess. Við höfum þegar tekið á kostn-
aði í rekstrinum og nú er sóknin
framundan. Hjá Kaupási vinnur
mjög hæft starfsfólk sem sumt hefur
verið hjá fyrirtækinu og forverum
þess í mörg ár. Það er ekki síst þar
sem sóknarstyrkurinn liggur. Við
þurfum bara að hafa trú á framtíð-
inni, setja okkur markmið og vinna
stöðugt að því markmiði.“
t að taka framtíðarkúrs



 



 
 

 

   







  
!" #$" % 
&'



(&') &)!

)
)
*+
 "

),




 
,  

     
’ Ég hef vissulegaspurt mig að því
hvort það sé eðlilegt
að markaðsráðandi
aðili, í krafti stærðar
sinnar, geti svarað
öllum öðrum til-
boðum sem koma
fram á markaðnum.
Það torveldar öðrum
aðgang að mark-
aðnum. ‘
rsv@mbl.is
’ Af einhverjumástæðum er talað um
að engin samkeppni
sé á sviði matvöru.
Sannleikurinn er sá,
að þetta er markaður
sem hefur einkenni
fákeppni en hegðar
sér þó miklu nær
fullkominni sam-
keppni. ‘
-
&!)!. +


&)!
/
(
 0) 

&)!
  
&)!
/) $ !

1

20
$
 )!3
(&)!
4 
 &)!
/) $ !" 
,

,"

) $ 

/) $ 

 ,+

/) $ /)

.&
& ) 567

,




%
& ) 8!( !6996
%
):;<=>?<, 
 @
!" @
# #@
# @
 $@
 $@
 @
 !@
 $@
 !@
! @
! @
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 16. MARS 2003 11