Morgunblaðið - 26.08.2003, Blaðsíða 16

ERLENT
16 ÞRIÐJUDAGUR 26. ÁGÚST 2003 MORGUNBLAÐIÐ
ÞRJÁR manneskjur týndu lífi
og 17 særðust þegar þrjár
sprengjur sprungu í gær í borg-
inni Krasnodar í Suður-Rúss-
landi. Sprungu þær allar á líkum
tíma og þykir mesta mildi, að
þær urðu ekki fleiri að bana.
Talið er líklegast, að skæruliðar
í Tétsníu, sem er skammt und-
an, hafi staðið að hryðjuverkinu
en lögreglan vill þó ekki útiloka,
að glæpaflokkar hafi borið
ábyrgð á því. Hryðjuverkum
tétsneskra skæruliða hefur ver-
ið að fjölga að undanförnu en
þeir leggja kapp á að trufla sem
mest væntanlegar forsetakosn-
ingar í Tétsníu en þær eiga að
fara fram 5. október nk.
Repúblikanar
órólegir
TOM McClintock öldungadeild-
arþingmaður og helsti keppi-
nautur Arnolds Schwarzenegg-
ers meðal repúblikana í
ríkisstjóra-
kosningun-
um í Kali-
forníu hefur
neitað að
draga sig í
hlé. Skoð-
anakannan-
ir sýna, að
demókrat-
inn og að-
stoðarríkis-
stjórinn Cruz Bustamante hefur
gott forskot á Schwarzenegger
og því leggja repúblikanar mikla
áherslu á, að þeir sameinist um
einn frambjóðanda. McClintock
sagði í fyrradag, að hann ætlaði
að ljúka því, sem hann hefði
byrjað á, og undir það tók einnig
annar repúblikani, Peter Ueber-
roth. Bill Simon, sem var fram-
bjóðandi repúblikana í ríkis-
stjórakosningunum í fyrra,
hætti hins vegar við framboð á
laugardag.
Leitað að
ættingjum
HUNDRUÐ líka í líkhúsum
Parísarborgar bíða þess, að ein-
hver vitji þeirra. Hafa borgaryf-
irvöld sett um 100 manna hóp í
það að hafa uppi á ættingjum
hinna látnu en aðallega er um að
ræða aldrað fólk, sem lést af
völdum hitanna í landinu að
undanförnu. Yfirvöld segja, að
líklegt sé, að þeir hafi kostað
3.000 til 5.000 manns lífið en
samtök útfararstofa áætla, að
talan sé um 10.000 og jafnvel
hærri. Hubert Falco, sem fer
með málefni aldraðra í ríkis-
stjórninni, spurði í gær hvort
það gæti verið eðlilegt, að í lík-
húsunum væru a.m.k. 300 lík,
sem enginn vildi kannast við.
Denktash-
martröðin
SIGRI stjórnarandstaðan í
kosningum, sem verða í tyrk-
neska hluta Kýpur í desember,
mun það greiða fyrir sáttum
milli Tyrkja og Grikkja á eynni
og binda enda á „Denktash-
martröðina“, sem margir Kýp-
ur-Tyrkir kalla svo. Þá er átt við
Rauf Denktash, núverandi leið-
toga þeirra, en hann hefur staðið
í veginum fyrir sáttaleið Sam-
einuðu þjóðanna og þar með
hugsanlegri Evrópusambands-
aðild tyrkneska hlutans.
STUTT
Hryðju-
verk í
Rússlandi
Tom McClintock
EITT kunnasta stræti Bombay-
borgar leit í gær út eins og vígvöllur
með sundurtættum bílum, blóði og
brotnu gleri. Ferðafólkið, sem jafn-
an fyllir götuna, var allt flúið brott
og Taj Mahal, fínasta hótel borg-
arinnar, starði galtómum tóftunum
út yfir Arabíuflóa.
Með sjö mínútna millibili sprungu
tvær sprengjur í kyrrstæðum leigu-
bílum. Var annar á bílastæði rétt við
mikinn boga, Indverska hliðið, sem
svo er kallað, og hinn við hindúahof í
gömlu borginni.
Kanak Raja var rétt búinn að
leggja bílnum sínum við Indverska
hliðið þegar fyrri sprengjan sprakk:
„Þakið á leigubílnum flaug að
minnsta kosti eina 100 metra og
lenti fyrir utan Taj Mahal,“ sagði
hann en hótelið hefur í gegnum tíð-
ina hýst marga kunna gesti, þar á
meðal Karl Bretaprins og Michael
Jackson. „Það var allt í uppnámi.
Fólk hljóp um æpandi og margir
löðrandi í blóði.“
Það voru bresku nýlenduherrarn-
ir, sem reistu Indverska hliðið eftir
heimsókn heimsókn Georgs kon-
ungs V árið 1924 og um það fóru
bresku hermennirnir þegar þeir yf-
irgáfu sjálfstætt Indland 1948.
Lögreglan girti strax af allt svæð-
ið við Indverska hliðið en það tók
hana nokkurn tíma að ná tökum á
ástandinu. Eftir ódæðisverkið var
álagið á farsímakerfi borgarinnar
svo mikið að það hrundi.
Síðari sprengjan sprakk skammt
frá Mumbadevi-hofinu, sem kennt
er við borgargyðjuna, en indverska
nafnið á Bombay er Mumbai.
Nokkrar byggingar á milli hofsins
og bílsprengjunnar ollu því að engar
skemmdir urðu á hofinu sjálfu en
þarna varð manntjónið mest. Voru
mörg líkanna svo illa farin að þau
voru óþekkjanleg, en að sögn voru
meðal hinna látnu sjö pílagrímar frá
Rajasthan.
Kann að tengjast
deilunum í Ayodhya
Getgátur voru um það í gær, að
bönnuð, íslömsk stúdentasamtök
hefðu staðið fyrir hryðjuverkunum
en sprengjurnar sprungu rétt eftir
að indverskir fornleifafræðingar
lýstu yfir, að undir mosku, sem
hindúskir öfgamenn rifu niður í
borginni Ayodhya 1992, væri að
finna rústir gamals hindúahofs.
Ekki er vitað hvort um tengsl er að
ræða en þetta mál hefur kynt undir
deilum milli hindúa og múslíma í
mörg ár.
Bombay eins
og blóði drif-
inn vígvöllur
Bombay. AFP.
Reuters
Leifar leigubíls sjást hér á torgi í Bombay, þar sem sprengja sprakk í gær
og banaði yfir 40 manns. Minnismerkið Indverska hliðið í baksýn.
BANDARÍSKAR herþotur gerðu
árás á stöðvar skæruliða talibana í
fjalllendi í Suðaustur-Afganistan í
gær. Um 50 skæruliðar féllu í árás-
inni og voru búðir þeirra eyðilagðar,
að sögn talsmanns héraðsstjórn-
valda. Minnst 75 manns voru hand-
teknir, þar um 70 í öðru áhlaupi á
meinta skæruliða talibana við landa-
mærin að Pakistan. Þetta kváðu
verða umfangsmestu hernaðarað-
gerðirnar gegn meintum stöðvum
talibana í meira en ár.
Ahmad Khan, talsmaður héraðs-
stjóra Zabul-héraðs, sagði að í sam-
eiginlegri aðgerð afganskra stjórn-
arhermanna og bandaríska her-
aflans í Afganistan hefðu þotur frá
Bandaríkjaher varpað sprengjum á
stöðvar talibana í fjöllunum í Dai
Chupan-sýslu.
Sagði hann að stjórnarhermenn
hefðu borið að minnsta kosti 50 lík
talibanaskæruliða niður úr rústum
búða þeirra, sem voru nærri landa-
mærunum að Pakistan.
Þessi sókn gegn skæruliðum talib-
ana fylgir í kjölfar hrinu árása á
stjórnarhermenn og lögreglumenn í
sunnan- og austanverðu landinu á
síðustu vikum. Í árás skæruliða á
liðsflutningabíl stjórnarhersins á
laugardag féllu fimm hermenn.
Loftárásir
á talibana-
búðir
Kandahar. AP.
Reuters
Afganskir stjórnarhermenn.
ÞRÁTT fyrir að friðarsamkomulag
hafi verið undirritað í liðinni viku
milli fylkinga sem borizt hafa á bana-
spjót í Líberíu í 14 ára löngu borg-
arastríði höfðu Líberíubúar yfir litlu
að gleðjast í gær, er fréttir bárust af
nýjum átökum og fjöldamorðum.
Svo virðist sem fjöldamorð hafi
verið framið í Nimba-héraði í norð-
austurhluta Líberíu, um 250 km frá
höfuðborginni Monróvíu.
Benjamin Yeaten, hershöfðingi í
her Líberíu, greindi frá því að
hundruð eða jafnvel þúsund manns
hafi látið lífið er vígamenn gengu
berserksgang í þorpum í héraðinu og
brenndu híbýli fólks. Yeaten sagði að
upplýsingar frá héraðinu væru enn
óljósar og vildi ekki fullyrða um það
hverjir bæru ábyrgð á ódæðisverk-
unum. Sagði hann þó að vitað væri að
liðsmenn úr helztu uppreisnarhreyf-
ingunum í landinu (LURD og MOD-
EL) hefðu staðið að árásum á þess-
um slóðum fyrir nokkrum dögum.
Útvarpsstöð í landinu hafði eftir
vitni, sem komst undan á flótta, að
hermenn MODEL hefðu ruðzt inn í
bæinn Bahn í Nimba-héraði og skot-
ið á íbúa áður en þeir héldu á brott.
Vitnið heldur því fram að þúsund
manns hafi látið lífið.
Átök víða utan Monróvíu
Reginald Goodridge, upplýsinga-
málaráðherra Líberíu, sagði upplýs-
ingar frá héraðinu ófullkomnar, en
vitað væri um átök þar. Jordi Reich,
næstæðsti fulltrúi Alþjóðaráðs
Rauða krossins í Líberíu, sagði að
átök ættu sér stað víða utan höfuð-
borgarinnar.
Ótryggur friður í Líberíu þótt stríðandi fylkingar hafi samið
Fréttir af fjöldamorðum
Monróvíu. AFP.
KARLMENN í krefjandi starfi sem
vilja um leið standa sig fullkomlega
í eiginmanns- og föðurhlutverkinu
eiga mjög á hættu að keyra sig út
og fá nýskilgreindan sjúkdóm, svo-
kallað Atlas-heilkenni. Hann lýsir
sér í því að karlar sem gera miklar
kröfur til sjálfra sín bæði á heimili
og vinnustað verða að lokum ör-
þreyttir, kvíðnir og þunglyndir.
Atlas-heilkennið er nútímavanda-
mál og tengist félagslega og póli-
tískt breyttri stöðu karla í þjóð-
félaginu. Feður hér áður fyrr
þurftu nefnilega einungis að vera
góðar fyrirvinnur en nútímapabbar
þurfa auk þess að elda, vaska upp
og skipta um bleyjur og fyrir marga
eru kröfurnar orðnar allt of miklar.
Sálfræðingur að nafni dr. Tim
Cantopher var fyrstur til að skil-
greina sjúkdóminn, en hann starfar
á Priory-heilsugæslustöðinni, virtu
sjúkrahúsi sem nýtur mikilla vin-
sælda á meðal fræga fólksins sem
sækir þangað meðferðir við ýmis
konar fíkn, að því er fram kemur á
fréttasíðu breska blaðsins Inde-
pendent. Cantopher nefndi sjúk-
dóminn í höfuðið á risanum Atlas
sem gríski guðinn Seifur skipaði að
bera alheiminn á herðum sér.
Þúsundir karla á fertugs- og
fimmtugsaldri sem reyna að vera
fullkomnir bæði á vinnustað og á
heimilinu eiga á hættu að fá sjúk-
dóminn. Cantopher segir að konur
séu ekki ónæmar fyrir Atlas-
heilkenninu en karlar séu í meiri
hættu. „Ég vil ekki segja að konur
fái ekki sjúkdóminn, en karlar –
sérstaklega karlar í háum stöðum –
eru að byrja að kikna hver af öðrum
undan álaginu.“
Bölvun hinna sterku
Meðal þeirra sem sæta nú með-
ferð hjá Cantopher eru 34 læknar
en annars koma fórnarlömb sjúk-
dómsins úr öllum stéttum, eru m.a.
lögreglumenn og kennarar. Hann
kallar sjúkdóminn „bölvun hinna
sterku“ og bendir á að karlar sem
njóta mikillar velgengni í lífinu séu
einkum í hættu. „Linari karlarnir
kvarta og kveina, koma vinnunni
yfir á aðra eða gefast upp áður en
þeir verða veikir; það eru hörkutól-
in sem falla.“
Jack O’Sullivan, stofnandi upp-
lýsingamiðstöðvar fyrir feður og
ritstjóri blaðisins Dad, tekur undir
orð Cantophers og segir karla í dag
afar stressaða. „Það er mjög mikið
af þreyttum karlmönnum þarna
úti,“ segir Jack sem sjálfur er
tveggja barna faðir. „Kynslóðin
sem er í föðurhlutverkinu núna er
að ganga í gegnum stórkostlegar
þjóðfélagsbreytingar. Þeir vinna al-
veg jafnmikið, eða jafnvel meira en
áður, en eiga á sama tíma að gera
miklu meira heima fyrir – svo óhjá-
kvæmilega eru þeir afar úttaugað-
ir.“
Útkeyrðir ofurpabbar
Reuters
David Beckham telst hinn full-
komni nútímamaður, er fyrirmynd-
arfaðir auk þess að vera ókrýndur
konungur knattspyrnunnar.