Morgunblaðið - 03.11.2003, Blaðsíða 21

MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 3. NÓVEMBER 2003 21
ÁKVÖRÐUN umhverfisráð-
herra að banna algerlega veiðar á
rjúpu næstu þrjú árin hefur reynst
mjög umdeild. Þar
er gengið framhjá
ráðleggingum veiði-
stjóra og samtaka
veiðimanna um hóf-
lega veiði. Nú ligg-
ur fyrir þingsálykt-
unartillaga 18
þingmanna um að hnekkja þessari
ákvörðun.
Nefna má ýmis rök sem hníga
að því að rjúpnaveiðar verði ekki
stöðvaðar alveg:
1) Veiðikortakerfið héldi velli. Ef
allar rjúpnaveiðar yrðu bann-
aðar í ákveðinn árafjölda kæmi
eyða í gagnasöfnun, tiltrú veiði-
manna á veiðikortakerfinu
mundi minnka og hætt er við að
það gæti komið niður á áreið-
anleika upplýsinganna, ekki
bara varðandi rjúpuna. Búast
má við að algert veiðibann grafi
undan góðum siðum við veiði-
skap og ýti undir veiðiþjófnað.
2) Samvinna veiðimanna og vís-
indamanna mundi ekki skerðast.
Veiðimenn hafa verið boðnir og
búnir að taka þátt í fuglataln-
ingum, afla sýna og annarra
gagna til að styrkja rannsóknir
á rjúpu, einu mikilvægasta og
vinsælasta veiðidýri landsins. Ef
skynsamlegar og hóflegar til-
lögur veiðimanna yrðu algerlega
hundsaðar af stjórnvöldum er
hætt við að áhugi veiðimanna á
samvinnu færi dvínandi.
3) Engin gögn liggja fyrir sem
sýna að núverandi lágmark
rjúpnastofnsins sé lægra en oft
áður. Það er eðli rjúpnastofnsins
að sveiflast með 10 ára sveiflu.
Síðasta hámark var nokkru
lægra en áður en það eru hins
vegar ekki hámörkin sem
ákvarða hættuástand hjá stofni.
Fyrir nokkrum árum gerði
Náttúrufræðistofnunin tilraun
með að merkja rjúpu í Hrísey
þar sem hún er alfriðuð. Hætt
var við tilraunina vegna þess að
fuglarnir drápust unnvörpum
um haustið, ekki var sá dauði
vegna veiða. Ein möguleg skýr-
ing er að hér hafi verið að verki
hin náttúrulega niðursveifla sem
er að mestu óháð veiðum. Alfrið-
un til þriggja ára þegar stofninn
er í náttúrulegri uppsveiflu er
ekki nauðsynleg. Það eru ekki
fullnægjandi rök að segja að
stofninn verði að vaxa 40–50% á
ári í stað 25–30%.
4) Aðrar leiðir en algjört bann eru
færar. Veiðistjóraembættið,
Skotveiðifélag Íslands, margir
alþingismenn, fuglafræðingar,
stofnvistfræðingar o.fl. aðilar
hafa léð máls á ýmsum leiðum
til að takmarka veiðar á rjúpu.
Má þar nefna sölubann, stytt-
ingu veiðitíma, fjölgun á friðuð-
um svæðum, takmörkun á fjölda
fugla í hverri veiðiferð og
strangari reglur um veiðibúnað
(t.d. mætti gera kröfu um að
krumpa skotgeymi í margskota
haglabyssum).
5) Komið yrði í veg fyrir aukið
álag á aðra veiðistofna. Margir
hafa bent á að algert veiðibann á
rjúpu geti stóraukið veiðiálag á
gæsa- og andastofnum með ófyr-
irséðum afleiðingum.
6) Komið yrði í veg fyrir mikið
tekjutap í ferðaþjónustu. Það
færist sífellt meira í vöxt að
veiðimenn af höfðuðborgarsvæð-
inu taki sér frí á rjúpnaveiðitím-
anum og haldi út á land þar sem
keypt er gisting, fæði og önnur
þjónusta fyrir tugi milljóna
króna á ári. Bann við rjúpna-
veiðum gæti kippt fótunum und-
an rekstri margra ferðaþjón-
ustubænda.
7) Komið yrði í veg fyrir mikið
tekjutap í sérhæfðri verslun og
iðnaði. Eitt íslenskt fyrirtæki
framleiðir haglaskot, nokkrir
einstaklingar vinna við viðgerðir
á byssum og margar verslanir
selja veiði- og útivistarbúnað.
Hætt er við að þessir aðilar
yrðu fyrir umtalsverðu tekjutapi
ef rjúpan yrði friðuð um árabil
og hjá sumum blasir gjaldþrot
við.
8) Vinsæll útivistarmöguleiki
mundi ekki fara forgörðum. Á
undanförnum árum hafa þús-
undir veiðimanna gengið til
rjúpna. Margir hafa þjálfað sig
yfir sumarið til að vera í góðu
formi á veiðitímanum því að
rjúpnaveiðar krefjast mikils út-
halds. Þó að sjálf veiðin sé að-
eins hluti af ánægjunni er það
þó veiðivonin sem dregur menn
á fjöll og oft afsökun fyrir því að
verja jafnmiklum tíma og menn
gera í þetta áhugamál. Flestir
sportveiðimenn veiða tiltölulega
fáar rjúpur á hverju ári og eru
ánægðir með að ná í jólamatinn.
9) Áralöng hefð fyrir jólarjúpu
gæti haldist. Ég undirritaður og
eiginkona mín höfum bæði frá
barnæsku alist upp við rjúpu á
aðfangadagskvöld svo og for-
eldrar okkar, afar og ömmur.
Það er rétt að það er nóg til að
kjöti í landinu en þó er ekkert
sem jafnast á við rjúpu sem lát-
in hefur verið hanga í ákveðinn
tíma til að draga í sig bragð ís-
lenskra villijurta sem hún nær-
ist á. Þetta er eini tíminn á
árinu sem við eldum rjúpu. Slík-
ar hefðir eru mörgum fjölskyld-
um í landinu afar dýrmætar.
Ég skora á alþingismenn að
íhuga þessi rök vandlega áður en
kemur að atkvæðagreiðslu um
þingsályktunartillögu um að heim-
ila áfram hóflegar veiðar á rjúpu.
Aðeins með dyggum stuðningi al-
þingismanna verður unnt að snúa
við þeirri óheillaþróun að banna
veiðar á rjúpu.
Rök fyrir
hóflegri
veiði á rjúpu
Eftir Björn Björnsson
Höfundur er fiskifræðingur.
ÍMYNDUM okkur að hingað
færi að flytjast fólk af einu þjóð-
erni í miklum mæli. Við tækjum
þessu fólki vel og
lifðum í allgóðri sátt
við það um nokkurt
skeið. En fólkinu
heldur áfram að
fjölga og vill stofna
ríki á landinu þótt
það eigi varla tí-
unda hluta þess. Við erum ekki sátt
við þetta og deilur taka að rísa. Þá
koma stórveldin og segja sem svo
að hér skuli vera tvö ríki, okkar og
þeirra, og landinu skipt í tvennt.
Þeir eiga reyndar að fá heldur
stærri hluta en við þó að við séum
miklu fleiri og höfum búið hér öld-
um saman. Meðal þjóðar okkar rík-
ir nú mikil og réttlát reiði. Við tók-
um vel á móti þessu fólki þegar það
þurfti á hjálp að halda, segjum við
hvert við annað, og nú launar það
með því að ætla að taka meira en
hálft landið okkar! Nei, við erum
aldeilis ekki sátt við þetta og dag-
inn sem ríki þeirra er stofnað brýst
út styrjöld. En þeir hafa stuðning
voldugustu þjóðar jarðarinnar og
eftir miklar hörmungar verðum við
að láta undan síga ásamt okkar illa
búnu bandamönnum. Reyndar
tekst svo illa til að þriðjungur þjóð-
ar okkar er hrakinn úr landi. Að-
komuþjóðin hefur nú öll okkar ráð í
hendi sér. Þeim heldur áfram að
fjölga og þrengja stöðugt að okkur.
Eftir nokkra áratugi og stríð
sem þeir vinna öll er svo komið að
flestir okkar hafa hörfað út á
Reykjanes þar sem afgangurinn af
þjóð okkar býr í flóttamannabúðum
kringum bæina. Sameinuðu þjóð-
irnar hafa ályktað hvað eftir annað
í málinu að við eigum að fá aftur
hálft landið en hin þjóðin hlustar
ekkert á það og stórveldið mikla
styður hana í einu og öllu. Árin líða
og við erum flest þarna á Reykja-
nesinu við kröpp kjör. Sumir hafa
vinnu heima, aðrir fara inn í byggð-
ir herraþjóðarinnar til að vinna en
stór hluti okkar er atvinnulaus. En
eins og ástandið sé ekki nógu
slæmt hjá okkur, þá fara aðkomu-
mennirnir að planta sér niður á
litla skika inni á sjálfu Reykjanes-
inu. Þeir hafa hertekið það og reisa
nú lítil þorp í skjóli hervalds, í Sel-
vogi, við Kleifarvatn, á Sandheið-
inni og víðar. Þeim nægir ekki að
hafa tekið allt hitt landið. Eftir
nokkur ár er kominn urmull slíkra
landnemabyggða út um allt
Reykjanes. Og ferðir okkar eru
hindraðar af eftirlitsstöðvum svo
við komumst ekki leiðar okkar
nema með miklum erfiðismunum.
Sþ álykta í 50. sinn og segja þessar
byggðir þeirra með öllu ólöglegar
en stóri bróðir styður hverja hreyf-
ingu þeirra.
Örvænting okkar er orðin alger,
enginn virðist ætla að hjálpa okk-
ur. Við erum fyrir löngu búin að
koma okkur upp alls konar skæru-
liðahópum sem gera árásir á land-
nemabyggðirnar og hermenn
þeirra. En í hvert skipti sem það
gerist svara þeir með loftárásum
og sprengja upp heilu húsin og
drepa oft fleiri tugi manna, valta
jafnvel yfir heilu búðirnar með
jarðýtum! Her þeirra er nú alls
staðar og þeir eru farnir að reisa
múr í kringum landnemabyggð-
irnar á Reykjanesi. Þeir ætla að
múra okkur inni á okkar litlu skik-
um, segjast vera að tryggja öryggi
sitt. Þetta er orðin löng og dimm
martröð. Þeir eyðileggja meira að
segja matjurtagarðana okkar og
reyna að koma í veg fyrir að við
komumst í vatn. Við beitum sífellt
örvæntingarfyllri ráðum til þess að
ná okkur niðri á þeim eins og
sjálfsmorðsárásum inn í byggðir
þeirra. Fjöldi ungs fólks er tilbúinn
að láta lífið í baráttunni. En þeir
svara alltaf með tíu sinnum meira
ofbeldi. Og stóri bróðir í vestri
kallar okkur hryðjuverkamenn og
segir að hinir eigi fullan rétt á að
verja sig! Bíðum við, hefði ekki
verið nær að verja okkur fyrir
þeim í upphafi?
Þannig er nú komið fyrir okkur
sem öldum saman bjuggum á þessu
landi og töldum okkur eiga það.
Við hírumst innilokaðir á litlum
landskikum, girtir af og umkringd-
ir hermönnum, gráum fyrir járn-
um. Þeir okkar sem hrökkluðust úr
landi á sínum tíma og afkomendur
þeirra búa enn í flóttamannabúðum
í fjarlægum löndum og fá ekki að
koma heim. Okkur er haldið hér í
risastórum fangabúðum og þeir
skjóta börnin okkar og unglinga
fyrir að kasta grjóti að þeim. Allur
hryllingurinn sem þeir hafa í
frammi gagnvart okkur, þetta er
kallað að þeir séu að verja hendur
sínar. En þegar við reynum að
berjast fyrir frelsi okkar og landi
er hamrað á því að við séum
hryðjuverkamenn enda er stóri
bróðir þeirra með hryðjuverk á
heilanum. Og sjálfir segjast þeir
vera guðs útvalin þjóð. Hvaða guð
skyldi það annars vera? Það er
ótrúlega sorglegt hvernig farið hef-
ur fyrir réttlætinu í heiminum.
Blessuð sé minning þess.
Við munum halda áfram að berj-
ast. Annaðhvort fáum við landið
okkar til baka, hálft a.m.k., eða við
höldum baráttunni áfram og göng-
um í opinn dauðann ef því er að
skipta. Unga fólkið okkar hefur
misst trúna, sér enga framtíð, allt
er í maski og fótum troðið af blóð-
hundum. Þeir halda að þeir geti
kúgað okkur til að semja um ríki á
einhverjum skikum sem þeir eru
búnir að girða af með gaddavír og
múrum. Það mun ekki verða. Við
munum berjast við ofureflið þótt
allir hafi yfirgefið okkur, við mun-
um berjast …
Ef við hefð-
um lán Pal-
estínumanna
Eftir Ingólf Steinsson
Höfundur er ritstjóri og
tónlistarmaður.
netfang: tunga@ismennt.is
✝ Ágúst Auðuns-son fæddist á
bænum Svínhaga í
Rangárvallahreppi
2. ágúst 1909. Hann
lést á Hrafnistu í
Reykjavík 23. októ-
ber síðastliðinn. For-
eldrar hans voru
hjónin Auðunn Jóns-
son bóndi í Svín-
haga, f. 20. febrúar
1863, d. 1. júlí 1923,
og Jóhanna Katrín
Helgadóttir hús-
freyja í Svínhaga, f.
24. desember 1874,
d. 14. febrúar 1956. Systkini
Ágústs eru Helgi, f. 1903, látinn,
Katrín Magnea, f. 1904, d. 1925,
Guðjón Ólafur, f. 1906, d. 1996,
Áslaug, f. 1907, d. 1908, Eiríkur,
f. 1908, d. 1930, Margrét Una, f.
1912, d. 1936, Áslaug, f. 1913, d.
1914, Guðmundur, f. 1914, Guðni,
f. 1915, d. 1916, Óskar, f. 1916,
Ásgeir, f. 1918, Guðbjörg, f. 1920,
og hálfbróðir Tómas, f. 1897, dó
ungur.
Ágúst kvæntist 4. júní 1944
Guðrúnu Sigríði Pétursdóttur frá
Skammbeinsstöðum
í Holtahreppi, f. 7.
febrúar 1906. Sonur
þeirra er Auðunn
Hafsteinn, kvæntur
Sigurbjörgu Guð-
mundsdóttur, og eru
börn þeirra Anna
Guðrún gift Friðriki
Má Gunnarssyni og
eiga þau Valdísi
Björgu og Bjarka
Má og Ágúst Jóhann
kvæntur Evu Lind
Vestmann og eiga
þau Aþenu Lind og
Ástu Glódísi.
Ágúst ólst upp í Svínhaga í
stórum systkinahópi. Hann
stundaði vinnu til sjós og lands,
var mörg ár bátsmaður á togur-
um og sigldi öll stríðsárin með
fisk til sölu á erlendum mörkuð-
um. Eftir að hann hætti á sjónum
vann hann í rúm 20 ár í Áburð-
arverksmiðjunni í Gufunesi, allt
þar til hann lét af störfum vegna
aldurs.
Útför Ágústs verður gerð frá
Áskirkju í dag og hefst athöfnin
klukkan 13.30.
Elsku afi.
Kallið er komið,
komin er nú stundin,
vinaskilnaðar viðkvæm stund.
Vinirnir kveðja
vininn sinn látna,
er sefur hér hinn síðsta blund.
Margs er að minnast,
margt er hér að þakka.
Guði sé lof fyrir liðna tíð.
Margs er að minnast,
margs er að sakna.
Guð þerri tregatárin stríð.
Grátnir til grafar
göngum vér nú héðan,
fylgjum þér, vinur. Far vel á braut.
Guð oss það gefi,
glaðir vér megum
þér síðar fylgja’ í friðarskaut.
(Vald. Briem.)
Það var yndislegt að fá að kynn-
ast þér. Við vitum að þér líður betur
núna og brosir til okkar. Minning-
arnar um þig munum við ávallt
geyma í hjarta okkar. Takk fyrir
þann tíma sem við fengum með þér
og kveðjum þig með söknuði.
Ágúst, Eva, Aþena og Ásta.
Elsku afi.
Síðustu daga hafa komið upp í
huga minn ýmsar myndir frá þeim
stundum sem við höfum átt saman í
gegnum tíðina. Ég man gönguferðir
niður í bæ, brauð handa öndunum
og Melavöllinn. Ég man göngu yfir
ísilagða tjörnina og sundlaugarferð-
ir. Ég man grænan Austin Allegro,
bílskúrinn þar sem allt úði og grúði
af alls konar dóti og þig í bláa
vinnusloppnum að dytta að ein-
hverju. Ég man sláturtíð á Víði-
melnum, kvenfólkið í eldhúsinu og
karlana í skúrnum. Ég man kart-
öflugarðinn, „holugræjuna“ þína,
klórurnar, nesti á teppi og rabarb-
arann. Ég man ykkur fullorðna
fólkið að spila brids og okkur Gústa
í stríðsleik með tindáta og glerkúl-
ur. Ég man segulstálið, appelsínu-
gula jójóið og púkablístruna. Ég
man mig og þig að spila á spil. Ég
man sumarbústaðaferðir, berjaferð-
ir, bátsferðir og veiðiferðir. Ég man
Danmörku, Holland og Austurríki.
Ég man Moggann á skrifborðinu
þínu, bækur og gula legubekkinn
þar sem þú lagðir þig á daginn og
ég svaf á nóttunni þegar ég gisti hjá
ykkur ömmu. Ég man pönnukök-
urnar hennar ömmu og pönnukök-
urnar þínar. Ég man kandís og
Lindu-suðusúkkulaði í brúnu bréfi.
Ég man símtöl til Ísafjarðar og
Noregs. Ég man gleðina í augum
þínum þegar ég kom í heimsókn
með Bjarka og Valdísi. Ég man góð-
an afa.
Takk fyrir samveruna, elsku afi
minn.
Þín
Anna Guðrún.
ÁGÚST
AUÐUNSSON
UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ birtir afmælis- og minningargreinar endur-
gjaldslaust alla daga vikunnar. Greinunum má skila í tölvupósti (net-
fangið er minning@mbl.is - svar er sent sjálfvirkt um leið og grein
hefur borist) eða á disklingi og þarf útprentun þá að fylgja. Nauð-
synlegt er að tilgreina símanúmer höfundar og/eða sendanda (vinnu-
síma og heimasíma). Tekið er á móti afmælis- og minningargreinum
á 1. hæð í húsi Morgunblaðsins, Kringlunni 1 í Reykjavík, og á skrif-
stofu Morgunblaðsins Kaupvangsstræti 1 á Akureyri. Ekki er tekið
við handskrifuðum greinum.
Um hvern látinn einstakling birtist ein aðalgrein af hæfilegri
lengd á útfarardegi, en aðrar greinar séu um 300 orð eða 1.500 slög
(með bilum) en það eru um 50 línur í blaðinu (17 dálksentimetrar).
Tilvitnanir í sálma eða ljóð takmarkast við eitt til þrjú erindi. Einnig
er hægt að senda örstutta kveðju, HINSTU KVEÐJU, 5–15 línur, og
votta virðingu án þess að það sé gert með langri grein. Greinarhöf-
undar eru beðnir að hafa skírnarnöfn sín en ekki stuttnefni undir
greinunum.
Minningargreinum þarf að fylgja formáli með upplýsingum um
hvar og hvenær sá sem fjallað er um er fæddur, hvar og hvenær dá-
inn, um foreldra hans, systkini, maka og börn og loks hvaðan útförin
verður gerð og klukkan hvað. Ætlast er til að þetta komi aðeins fram
í formálanum, sem er feitletraður, en ekki í greinunum sjálfum. Ef
útför er á sunnudegi, mánudegi eða þriðjudegi þurfa greinarnar að
berast fyrir hádegi á föstudegi. Berist greinar hins vegar ekki innan
hins tiltekna skilafrests er ekki unnt að lofa ákveðnum birtingardegi.
Þar sem pláss er takmarkað getur þurft að fresta birtingu greina,
enda þótt þær berist á réttum tíma.
Frágangur afmælis-
og minningargreina