Morgunblaðið - 24.11.2003, Blaðsíða 19

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 24. NÓVEMBER 2003 19
EFTIR nokkurra ára lægð er
miðborg Reykjavíkur nú aftur í
sókn.
Ný verslunarhús
rísa nú við Lauga-
veg og fleiri eru á
teikniborðinu. Hót-
elbyggingar hafa
risið í Kvosinni, og
fleiri eru í undirbún-
ingi auk tónlistar-
og ráðstefnuhúss á hafnarbakk-
anum o.fl. o.fl.
Þau skörð sem mynduðust í raðir
verslana við Laugaveg og víðar í
miðborginni þegar verst lét eru óð-
um að fyllast, og eftirspurn fer vax-
andi eftir verslunarhúsnæði við
Laugaveg og nágrenni. Verð á hús-
næði á þessu svæði hefur hækkað,
sem ber vott um aukinn áhuga á
svæðinu.
Þrátt fyrir gríðarlega markaðs-
sókn stórmarkaðanna hefur sér-
staða miðborgarinnar og Laugaveg-
arins haldið velli.
Í miðborginni eru 300 verslanir,
fjöldi veitingahúsa, ótal krár og
kaffistofur, og öll sú þjónusta sem
nauðsynleg er fyrir lifandi miðborg.
Sérstaða miðborgar Reykjavíkur
er mikil bæði sögulega og menning-
arlega og hún ein laðar að sér
ferðamenn og þar með ferða-
mannaverslun.
Það er ánægjuleg þróun að ferða-
mannaverslun í miðborginni utan
hefðbundins ferðamannatíma hefur
aukist verulega. Samkvæmt upplýs-
ingum frá Global Refund á Íslandi,
hefur ferðamannaverslun aukist um
23% í október í ár miðað við sama
mánuð í fyrra.
Á fjölmennum fundi Laugavegs-
samtakanna í janúar á þessu ári
voru eftirfarandi atriði sett á odd-
inn.
1. Verkaskipting eða formlegt
samstarf milli Laugavegssamtak-
anna og Þróunarfélags miðborg-
arinnar o.fl, en það samstarf hófst
raunar í nóvember 2001 með gerð
sjónvarpsauglýsingarinnar Mið-
borgin náttúrulega.
2. Úrbætur í bílastæðamálum,
sem er eitt aðalvandamál miðborg-
arinnar.
3. Rafræn innheimta markaðs-
gjalds á öllu markaðssvæði mið-
borgarinnar til að fjármagna öflugt
markaðsstarf.
Markaðsnefnd miðborgar var
sett á laggirnar síðastliðinn vetur,
en hún er samstarfsnefnd Þróun-
arfélags miðborgarinnar, Lauga-
vegssamtakanna og annarra rekstr-
araðila í miðborginni.
Þar með var hafið formlegt sam-
starf allra rekstrarþátta miðborg-
arinnar, sem augljóslega er eitt
markaðssvæði.
Í Markaðsnefnd miðborgar eiga
sæti þrír fulltrúar rekstraraðila og
þrír frá Þróunarfélagi miðborg-
arinnar.
Hlutverk markaðsnefndarinnar
er að markaðssetja miðborgina alla
sem eitt verslunar- og þjón-
ustusvæði.
Bílastæðamál
Fyrsta verk markaðsnefnd-
arinnar var að hefja viðræður við
borgaryfirvöld um bílastæðamál.
Í framhaldinu var skipuð fjög-
urra manna nefnd með tveim
fulltrúum Reykjavíkurborgar og
tveim fulltrúum Þróunarfélagsins
og markaðsnefndar, til að gera til-
lögur til samgöngunefndar Reykja-
víkur um úrbætur í bílastæða-
málum.
Samkomulag náðist um eftirfar-
andi atriði.
1. Lækkun stöðumælasekta úr
1.500 kr. í 950 kr. ef greitt er innan
þriggja virkra daga. Sama lækkun
fæst á aðrar stöðubrotasektir ef
greitt er innan sama frests.
2. Ótakmarkaður gjaldtími í
stöðumælum. Þetta merkir að hægt
verður að kaupa þann tíma í stöðu-
mælinn sem þarf í verslunarferðina,
en það er ekki hægt núna. Þetta
hefur það í för með sér að miði sem
keyptur er í sjálfsala t.d. við
Laugaveg, en tíminn aðeins nýttur
að hluta þar, gildir hvar sem er á
stöðumælasvæðinu á gildistíma
miðans.
3. Hraðað verði undirbúningi
gsm-kerfis sem gerir kleift að
greiða í stöðumæli í gegnum gsm-
síma. Hringt er í móðurstöð, gefið
upp gjaldsvæðið, eða númer stöðu-
mælis og greiðslunúmer viðkom-
andi og greiðslan fer fram. Þetta
fyrirkomulag gæti komist í gagnið
fyrir mitt næsta ár, og er mikilvægt
á tækniöld, og þegar sífellt minna
er um skiptimynt í vösum manna.
4. Samfara gildistöku þessara
breytinga verður farið í víðtæka
kynningu á bílastæðamálum, gjald-
tökutíma stöðumæla, opnunartíma
bílastæðahúsa o.s.frv. Þekking-
arleysi almennings í þessum málum
er áberandi.
Þessar tillögur bílastæðanefndar
voru samþykktar af samgöngu-
nefnd, og nú nýlega í borgarráði.
Rafræn innheimta
markaðsgjalda
Nú er unnið að samningum við
rekstraraðila í miðborginni um
mánaðarlegar rafrænar greiðslur í
markaðssjóð. Skortur á stöðugleika
á tekjum fyrir markaðsstarf í mið-
borginni hefur háð því mjög en slík-
ur stöðugleiki er nauðsynlegur svo
að hægt sé að gera markvissar
áætlanir í markaðsmálum, og er því
forsenda fyrir störfum markaðs-
nefndarinnar.
Auk hefðbundins markaðsstarfs
hefur verið bryddað upp á nýj-
ungum eins og trússhestalest sem
farið hefur í kaupstaðaferð niður
Laugaveg og um miðborgina með
saltfisk, ull o.fl. á reiðingum eins og
forðum, og vakið hefur mikla
ánægju vegfaranda.
Árangur í bílastæðamálum er til
marks um að hægt er að ná fram
öðrum brýnum hagsmunamálum
rekstraraðila með samningaleiðinni
á jákvæðu nótunum.
Með tilkomu markaðsnefndar
miðborgar sem sameiginlegs vett-
vangs allrar miðborgarinnar, og
tekjuöflun sem tryggir stöðugar
tekjur til markaðsstarfsins, hefur
verið lagður grunnur að markaðs-
sókn sem mun tryggja miðborginni
þá stöðu sem henni ber.
Miðborgin
í sókn
Eftir Einar Eiríksson
Höfundur er kaupmaður við
Laugaveg og í fráfarandi stjórn
Laugavegssamtakanna.
Í SÍÐUSTU viku urðu atburðir
á Íslandi sem sýna að reglur hins
frjálsa markaðskerfis og opna
þjóðfélags virka. Svo stóð á að
banki í dreifðri eigu fjölmargra
hluthafa gerði samninga við for-
svarsmenn sína sem bersýnilega
ollu almennri vanþóknun, meðal
annars eigenda hlutafjár í bank-
anum sem og viðskiptavina hans.
Menn tjáðu opinberlega skoðanir
sínar á dáð stjórnendanna. Meðal
þeirra sem það gerðu voru stjórn-
málamenn í áhrifastöðum. Þeir
sögðu það sem fólkið hugsaði.
Beittust var framganga forsætis-
ráðherra, sem sagði skoðun sína
tæpitungulaust og tók svo út inn-
stæðu sína í bankanum. Það munu
fleiri innstæðueigendur einnig
hafa gert.
Dáðadrengirnir gáfust upp. Þeir
skynjuðu að þeir höfðu skaðað
bankann með framferði sínu. Þeir
afsöluðu sér fjárfúlgunum, sem
þeim höfðu verið fengnar. Að
minnsta kosti í bili. Þeir gerðu
þetta að vísu með yfirlýsingum um,
að þeir sæju ekkert athugavert við
framferði sitt. Böl þeirra væri öðr-
um að kenna en þeim sjálfum. Sér-
staklega forsætisráðherranum.
Á vettvangi fjölmiðlanna eiga
þeir dáðadrengir sér sérstakan
talsmann. Sá heitir Gunnar Smári
Egilsson og er ritstjóri Frétta-
blaðsins. Gunnar er þeim sérlega
handgenginn fyrst og fremst
vegna þess að þetta eru svo góðir
vinir aðaleigenda Fréttablaðsins,
sem kenndir eru við Baug. Segja
má að útgáfa Fréttablaðsins og
orðræða ritstjórans í öðrum fjöl-
miðlum sé ein samfelld Bauga-
drottinssaga. Í þágu sögunnar
ruglast hann gjarnan í ríminu.
Þannig telur hann ríkisvaldi beitt,
þegar stjórnmálamenn tjá sig.
Hann sér þá engan mun á valdbeit-
ingu og frjálsri tjáningu. Kannski
ber hann svo djúpa lotningu fyrir
forsætisráðherranum að honum
finnist orð hans jafngilda lögum.
Refsivaldi laga hafi verið beitt,
þegar ráðherrann tjáir sig.
Atburðarás síðustu daga gefur
tilefni til að huga að lagasetningu
til að skerpa vernd almennra hlut-
hafa í markaðsfélögum fyrir mis-
beitingu valds helstu stjórnenda
þeirra í eigin þágu. Verkefnið ætti
að takmarkast við þetta, því at-
burðarásin sýndi að aðhald hins
frjálsa markaðar og frjálsrar tján-
ingar virkar þrátt fyrir allt á Ís-
landi. Mestu varðar að það gang-
verk verði ekki fyrir truflunum.
Öðru mætti þó að bæta í lands-
lögin: Heimild fyrir skattayfirvöld
til að kyrrsetja eigur manna, sem
rökstuddur grunur leikur á að hafi
brotið gegn skattalögum og komið
sér þannig undan skattgreiðslum.
Það er satt að segja frekar önugur
kafli í Baugadrottinssögu, að lesa
um hvernig Baugadrottinn og vinir
hans geta komið grunuðum manni
til hjálpar, þjóðinni til bölvunar, til
að koma í veg fyrir skil á fé, sem
grunaður teldist hafa frá henni
tekið, verði sú niðurstaða í máli
hans. Húsbóndahollur sögurit-
arinn fagnar samt áreiðanlega
möguleikanum á að fá að mæra
meistara sína fyrir snilli við að
hanna leikfléttur í því skyni að
hjálpa þeim sem hjálpar eru þurfi.
Við skulum svo öll fylgjast vel
með, þegar dáðadrengir gera næst
samninga um kauprétt og kjör;
samninga sem koma eiga í stað
þeirra sem nú var fallið frá. Fáir
telja, að drengirnir séu svo verð-
mætir hluthöfunum, að það sé þess
virði að borga þeim svona hátt
kaup. Flestir álíta að unnt sé að fá
aðra jafngóða í staðinn, sem ekki
kosta svona mikið. Það er raunar
undarlegt, að stjórnarmenn í
bankanum skuli gæta hagsmuna
hluthafanna með þeim hætti sem
sýndi sig á dögunum. Annaðhvort
hafa þeir svona mikla tröllatrú á
dáðadrengjum eða þeir hafa verið
búnir að skuldbinda sig áður til að
semja svona við þá. Þeir skulda
hluthöfum skýringar á því.
Kannski Baugadrottinssaga
verði einhvern tíma kvikmynduð.
Vonandi verða þá hafðir með kafl-
ar, sem söguhetjur hafa öðlast
einkarétt á. Svona til að auka að-
sóknina.
Baugadrottinssaga
Höfundur er
hæstaréttarlögmaður.
Jón Steinar Gunnlaugsson
DAGUR B. Eggertsson borg-
arfulltrúi kynnti nýlega í fréttagrein
í Fréttablaðinu samning borg-
arinnar við íþrótta-
félagið Val á Hlíð-
arenda. Borgin
hyggst byggja upp
íþróttamannvirki
fyrir hundruð millj-
óna á svæðinu ásamt
því að greiða 250
milljóna króna rekstrarskuld félags-
ins. Þetta er lofs- og þakkarvert
framtak og sér þá loksins fyrir enda
á þrautagöngu Valsmanna.
Dagur minnist á að önnur íþrótta-
félög í borginni hafi ekki mótmælt
þessum fyrirætlunum borgarinnar
og lítur hann því á að með þögninni
séu þau meðmælt þessu. Ég tek
undir þessa skoðun Dags og hef
sjálfur fagnað þessu framtaki borg-
arinnar mjög, þó að ég sé í forsvari
fyrir annað hverfafélag í borginni.
Ég fagna því heilshugar að borgin
ætli loksins að taka á rekstrarvanda
íþróttafélaganna í borginni með var-
anlegum lausnum á borð við Vals-
lausnina. Af nógu er að taka þar sem
rekstrarskuldir íþróttafélaga í
Reykjavík nema rúmum milljarði.
Ég vil af þessu tilefni minna Dag á
formlegt erindi Ungmennafélagsins
Fjölnis í Grafarvogi til borg-
arstjórnar, lagt fram á fundi með
borgarstjóra í Ráðhúsinu nýverið,
um styrk til greiðslu eldri skulda fé-
lagsins uppá rúmar 10 milljónir. Ég
treysti því að hann muni nú veita því
erindi brautargengi í anda nið-
urstöðu Vals-samningsins enda er
upphæðin ekki nema 1/3 af því sem
rekstrarskuldir Vals hækkuðu á síð-
asta ári.
Þá vil ég minna Dag á erindi
Fjölnismanna lagt fram á sama
fundi um styrk til að greiða fyrir eft-
irlit og bókhaldsþjónustu í framtíð-
inni til að tryggja virkara eftirlit
með fjárreiðum til þess m.a. annars
að koma í veg fyrir skuldasöfnun.
Með þessu viljum við tryggja að
lenda ekki í sömu ógöngum og Vals-
menn með rekstur félagsins í fram-
tíðinni.
Ég ætla að leyfa mér að minna
Dag líka á erindi Fjölnismanna til
ÍTR frá því í júní um styrk til að
ráða starfsmann til félagsins, annars
vegar til að gegna störfum skóla-
stjóra íþróttaskólans og hins vegar
til að gegna störfum íþróttafulltrúa
félagsins.
Það er nauðsynlegt fyrir íþrótta-
félög að hafa starfsmenn til að ann-
ast rekstur sinn þrátt fyrir að í
íþróttalögum standi að þau skuli
rekin af sjálfboðaliðum. Þegar þau
lög voru sett voru íþróttafélög ekki
flókin rekstrarfélög með hundruði
milljóna króna í ársveltu. Ég fagna
því heilshugar ef skilningur er að
aukast á þessu innan borgarinnar og
bíð spenntur eftir úrlausnum.
Að lokum vil ég minna Dag á ítar-
legt erindi Fjölnismanna um upp-
byggingu íþróttamannavirkja í Graf-
arvogi sem lagt var formlega fram á
fundi félagsins með forráðamönnum
ÍTR fyrr á þessu ári. Þar er lagt til
að félagið skili borginni lóð sinni við
Gylfaflöt gegn hraðari og markviss-
ari uppbyggingu til að leysa brýn-
ustu aðstöðumál félagsins. Það æfa
rétt tæplega 4.000 börn íþróttir í
Grafarvogi oft við alvarlega óvið-
unandi aðstæður.
Ég vona að fleiri börn verði flutt í
Hlíðarendahverfið þegar stórhuga
framkvæmdir borgarinnar þar
verða tilbúnar. Ég vona líka að börn-
in í Grafarvogi verði ekki flutt burt
eða komin á efri ár þegar viðunandi
aðstaða fyrir þau verður loksins að
veruleika.
Ég vil hér þakka Degi hans mik-
ilvægu störf í þágu íþrótta og ung-
mennamála. Hann er einarður
stuðningsmaður æskunnar með
glögga sýn á mikilvægi málefnisins
og ætlast ég til mikils af störfum
hans í framtíðinni.
Lofsvert
framtak
Eftir Birgi Gunnlaugsson
Höfundur er varaformaður
Ungmennafélagsins Fjölnis.
AÐ vera kristinnar trúar er ekki að
geta eða kunna, skilja eða vita eitt-
hvað. Það er ekki að standast eitthvað
og í því felst ekki að
blíðka einhverja anda
eða guði. Í því felst
ekki heldur að gera
eitthvað ákveðið á til-
teknum tímum og
það er ekki að aðhyll-
ast einhverjar skoð-
anir eða kenningar. Það er ekki eins
og að kjósa stjórnmálaflokk eða halda
með einu íþróttafélagi umfram annað.
Kristin trú er í eðli sínu ekki heldur
siðir eða serimóníur.
Persónulegt samfélag,
lifandi vinátta
Að vera kristinnar trúar er að lifa í
samfélagi og í óverðskuldaðri vináttu
við hinn krossfesta og upprisna frels-
ara, Jesú Krist. Það er að eiga dag-
legt samfélag við hann, meðvitað og
ómeðvitað. Við hann sem lifir og býð-
ur okkur samfylgd í gegnum lífið. Það
er að fylgja honum, en einnig og ekki
síður að þiggja það að hann fylgi okk-
ur eftir. Það er að þiggja það tilboð
hans að henn beri byrðarnar með
okkur. Og það að við leyfum honum
að hafa áhrif á okkur.
Kristin trú er því tilboð um ómót-
stæðilega vináttu og samfylgd í gegn-
um þykkt og þunnt, gleði og sigra,
sorgir, vonbrigði og efasemdir. Vin-
áttu sem ekki bregst. Og varir ekki
bara ævilangt, heldur að eilífu.
Kristin trú er gjöf. Hún er eins
langt frá því að vera ítroðsla eða
þvingun eins og norðrið er frá suðr-
inu. Þú mátt, ef þú vilt. Þú verður
ekki. Þitt er valið.
Ekki formúla eða kerfi
Kristin trú er nefnilega ekki form-
úla eða kerfi. Hún er ekki bara ein-
hver boðskapur eða saga, tilfinning,
skoðun eða dauð kenning sem við tök-
um í arf.
Hún er tilboð um að þiggja óverð-
skuldaða kærleiksgjöf Guðs. Tilboð
um fyrirgefningu og sátt, persónu-
lega vináttu og eilíft líf.
Hún er að horfast í augu við Jesú
Krist og leyfa honum að hafa mótandi
áhrif á afstöðu okkar, líðan og skoð-
anir. Ekki svo að allir komist endilega
að sömu niðurstöðu í öllum málum og
séu sammála um allt og alla. Þvert á
móti. Við erum ólík með misjafnar
væntingar og þrár. Hann ætlaðist
aldrei til að allir yrðu steyptir í sama
mótið hvað varðar skoðanir og áhuga-
mál, tilfinningar eða þarfir.
Óverðskulduð gjöf
Samfélag við Jesú Krist er ekki
eitthvað sem við tökum sjálfkrafa í
arf frá forfeðrunum þótt við vissulega
getum notið ávaxtanna af trú, vitn-
isburði og bænum foreldra okkar,
forfeðra og -mæðra. Bænum og vitn-
isburði um trú sem varðveitast frá
kynslóð til kynslóðar sem sannarlega
er ómetanlega dýrmætt. Slíkt hefur
sannarlega áhrif á okkur, hrífur okk-
ur með og laðar að. En afstaðan verð-
ur engu að síður alltaf, hvers og eins,
að lokum.
Trú á Jesú Krist og eftirfylgd við
hann eða eftirfylgd hans við okkur
verður aldrei hægt að þvinga upp á
nokkurn mann enda er það ekki í eðli
trúarinnar eða í anda Krists. Hún er
tilboð um fyrirgefningu og sátt, leið-
sögn, eilífa samfylgd og eilíft líf.
Hvatning til þjónustu
við náungann
Jesús Kristur hvetur vini sína til að
elska náungann og dæma hann ekki.
Hann setti vinum sínum nefnilega
aðeins eitt boðorð og sagði að öll önn-
ur boðorð væru falin í því eina. Hann
sagði: „Eins og ég hef elskað yður,
skuluð þér elska hver annan.“ Og
hann sagði: „Það allt, sem þér gjörið
einum minna minnstu bræðra, það
hafið þér gjört mér. Og það allt sem
þér hafið ekki gjört einum hinna
minnstu bræðra minna, það hafið þér
ekki heldur gjört mér.“
Þannig bað hann okkur ekki um að
þjóna sér, heldur náunganum. En
hann kallaði þau vini sína og sam-
verkamenn, sem vildu taka við þeirri
gjöf sem hann er. Og hann lofaði að
við mættum njóta alls þess sem gjöf-
inni fylgdi. Og hann kallaði vini sína
ekki aðeins samverkamenn sína,
heldur einnig bræður sína og systur.
Hann hét þeim að vera með þeim allt
til enda veraldar. Og hann lofaði þeim
að gera þau að samerfingjum sínum
að himnaríki.
Þannig er kristin trú nefnilega
heimska fyrir þeim sem ekki trúir.
En fyrir þeim sem trúir er hún kraft-
ur Guðs.
Lifandi vinátta eða úrelt kenning
Eftir Sigurbjörn Þorkelsson
Höfundur er rithöfundur, fram-
kvæmdastjóri Laugarneskirkju og
forseti Gídeonfélagsins á Íslandi.