Vísir - 13.01.1981, Blaðsíða 4

vtsnt
4 Þriðjudagur 13. janúar 1981
er andstaðan svo klofin eftir öll-
um sólarmerkjum að dæma, aö
engin hætta sýnist á þvi aö
Giscard hreyki sér of hátt eöa
veltiútiir Elysee-höll.
„Frakkland er ekki lengur
lýðveldi. Þjóöhöföinginn er haf-
inn upp i hásæti með völd, sem
eiga sér enga hliöstæðu,” skrifaöi
. Parisarblaöiö ,,Le Monde” i' for-
siðuleiðara ekki alls fyrir löngu.
Charles De Gaulle lagði grund-
völlinn að fimmta lýöveldinu
1958, en setti þá inn i stjórnar-
skrána, að völd forsetans tækju til
alls ríkiskerfisins, svo aö hann
gæti hvarvetna gripið inn i. Sumir
gagnrýnenda D’Estaing halda þvi
fram, að hann hafi jafnvel tryggt
sér enn viötækari völd, heldur en
De Gaulle naut, og var þá mikið
sagt.
Forsetinn tilnefnir ekki aðeins
forsætisráðherra sinn, heldur
hefur hann áhrif á embættisveit-
ingar allar götur niöur á lægstu
valdaþrep. Hann getur leyst upp
þingið, eða skákað þvi til hliðar
með þjóðaratkvæöi. Hann stjóm-
ar beint stefnunni i utanrikis- og
innanri'kismálum og þá um leið
efnahagsmálum. Hans hjartans-
mál fara fyrirstöðulitla
afgreiðsluleið i gegnum þingið og
verða að lögum. Og nýlega var
D’Estaing sakaður um ihlutun i
dómsmálin og réttarkerfið.
1 landi þar sem forsetinn skipar
i útvarps- og stjórnvarpsstjóra-
embættin og fjölmiðlarnir honum
oftast auðsveipir, getur Giscard
látið sér i léttu rúmi liggja, þótt
eitt og eitt blað vilji oröa hann
annað veifið við eitthvert
hneykslismál. Venjulegast heldur
Giscard forseti þykir hafa tryggt sér völd einvaldskonungs, en hérsést hann með Sylviu Sviadrottningu og
virðist sóma sér vei i konungiegum félagsskap.
Giscard í „hásæti”
Fáir Frakkar efast um, að
Valery Giscard D’Estaing verði
ekki forseti landsins annað sjö
ára timabili að kosningunum af-
stöönum i vor. Hinir eru hins-
vegar æði margir orönir, sem
hafa áhyggjur af þvi, hve mikil
völd hann hefur og hversu hroka-
fullur hann er.
Otlendingar lita gjarnan á
Giscard D’Estaing forseta sem
einn voldugasta og árangurs-
rikasta leiðtoga Evrópu. Heima
fyrir hefur hoffmannsbragurinn
sett einna mestan svip á annars
tilþrifalitlar kosningaumræður.
En hversu hrokafullur sem lönd-
um hans finnst Giscard orðinn, þá
Jíang Qing,
engum lík
Fjórmenningaklikan marg-
fræga i Kina biður nú sins dóms
að afstöðnum löngum og sumir
segja nokkuö leikrænum réttar-
höldum.
Eftir þriggja ára veru i fangelsi
voru þau færö i gráum fangabún-
ingum sinum til yfirheyrslu á
sakabekknum og hlýddu þar á
útmálunglæpa þeirra,svoaðekki
varætlandi nema sterkustu bein-
um að standa af sér slika orra-
hrið.
Jiang Qing, ekkj^a Maos
formanns, reyndist sú eina úr
klikunni, sem hélt það útog hark
aði af sér, svo að engan bilbug var
á henni að finna, — Tveir hinna
létu bugast af tilhugsuninni um
fjögurra ára fangelsi minnst og
kannski dauðarefsingu i versta
lagi, og játuðu auömjúkir allar
syndir, sem á þá voru bornar. Sá
þriðji missti algerlega málið og
gerði hvorki aö játa né neita.
Ekkjan varði sig hinsvegar til
siðustu stundar og „stal senunni”
eins og sagt er á leikhúsmáli og
mörgum þykir ekki óviöeigandi
um réttarhaldið. Ekki einasta bar
hún af sér sakir, eða skirskotaði
til umboðs Maos formanns,
heldur og snerist hún stundum i
stúku sakborningsins til sóknar
og ákæru á hendur núverandi
valdhöfum. Hermdu fréttir, að
ekkjan, sem með óbilgirni sinni
egndi dómendur og dómsforseta
alla upp á móti sér, hafi verið
fjarlægö með valdi úr réttarsaln-
um á siðasta dómþinginu, þar
sem húnkom fram.
„Það er enginn glæpur að gera
byltingu. Það er rétt að rísa upp,”
æpti hún, þegar hún vardregin út
úr dómssalnum.
Eftir fjögurra ára einangrun i
fangaklefa, æpti þessi aldraða
kona að dómaranum, að hann
væri fasisti. Hún kallaði lög-
fræðingana „lagaskúrka”, og
vitnin jós hún nöfnum eins og
„lygarar, þorparar, liðhlaupar”.
Stolt, kjarkmikil og ósveigjanleg
brauð hún öllu kerfinu byrginn,
og fór þá fljótt af henni ömmu-
yfirbragðið, sem mönnum sýndist
á henni fyrst, þegar hún birtist
með sin umgjarðargrönnu gler-
augu og grásprengt hárið bundið i
hnút við hnakkann.
Leikkonuhæfileika hennar dró
enginn i efa eftir frammistöðuna i
dómssalnum, og sýndi hún þá,
hver hennar upprunalega mennt-
un var. Fyrst sýndist hún ringluð,
utan gátta, grátandi, aum kona
og auðmjúk i tilsvörum. Hún var
lasin, með höfuðverk of háan
blóöþrýsting, gat illa fylgst meö
og svo framvegis, en þegar að
henni var þrengt, og hún fann, að
henni var engin miskunn ætluð,
sneri hún snöggt við blaöinu.
Einhverjum kann aö hafa kom-
ið i hug, að töggur hafi verið i
Jiang Qiang á yngri árum, þegar
hún varuppásitt besta, þótt eng-
inn hafi viðrað neina aðdáun yfir
frammistöðu hennar. Eitt Pek-
ingblaðanna skrifaði þó eftir
réttarhaldiö: „Orðabækurgeyma
gnóttorða, en ekkert þeirra dug-
ar til þess að lýsa Jiang
fullnægjandi. Um hana er aðeins
hægt að segja: Jiang Qing er
Jiang Qing — engum öðrum lik.”
hann blaöamannafundi aðeins
einu sinni á ári, og eru þeir þá
litið annað en tækifæri fyrir hann
að stiga i ræðustól og ávarpa
þjóðina um ýmis málefni, sem
hann velur sér sjálfur. Reglu-
bundin sjónvarpsviðtölhafa á sér
svipað snið. Fréttamennirnir
gæta þess að spyrja hann ein-
ungis þægilegra spurninga og
hætta sér ekki i návigi við hann.
Undantekningar á þessum
gagnrýnisskorti er helst að finna
i vikuritinu „Le Canard
Enchaine” og nú á seinni timum i
hinu vinstrisinnaða , ,Le Monde”.
Þegar „Le Monde” vogaði sér
að gefa i skyn, að dómsniður-
stöður gætu verið undir pólitisk-
um áhrifum, lét stjórnin það þó
ekki i léttu rúmi liggja, heldur
sýndi klærnar. Aðalritstjóra
blaðsins var stefnt og einum
fréttamanni. Sakarefnið var sótt i
gamlan og óljósan lagakrók, sem
kvað á um „tilraunir til þess að
gera réttarfar landsins tortryggi-
legt, svo að grafið væri undan
réttarfarinu og sjálfstæði dóms-
kerfisins”. — Þetta var heimfært
upp á fimm greinarbirtingar á
siðustu þrem árum. Margir halda
þvi þó fram, að undirrótin sé
vanþóknun á skrifum Le Monde
um meint tengsl og vináttu
Giscard viö Bokassa, einræðis-
herrann fyrrverandi i Mið-
Afrikukeisaraveldinu.
Le Canard Enchaine hafði
einnig haldið uppi skrifum siðasta
ár og sakaði forsetann um að hafa
þegið demantagjafir af Bokassa,
sem nú er af öllum útskúfaður
fyrir að hafa látið myrða skóla-
börn og er jafnvel orðaður við
mannát. Giscard hefur aldrei
borið á móti þvi að Bokassa hafi
hlaðið á hann gjöfum.
Siðan hefur skotið upp kollinum
Guðmundur
Pétursson,
fréttastjóri
erlendra
frétta.
saga franska blaðamannsins
Roger Delpey, sem handtekinn
var i mai fyrir utan sendiráð
Libýu og sakaður um að hafa
stefnt utanrikissamböndum
Frakklands i voða. Eftir að hafa
setið inni i rúma sex mánuði án
undangengins dómsúrskurðar
var Delpey loks sleppt lausum
aftur. Fullyrti hann sjálfur, að
hann heföi verið handtekinn
vegna þess, að hann hafði i bigerð
að gefa út bók um samband
Giscard við Bokassa, og af þvi aö
hann hefði i sinum fórum skjöl,
sem fælu i sér upplýsingar um
demantahneykslið svonefnda.
1 forsetahöllinni hafa menn
engu viljað svara þessum ásök-
unum.
Hvað sem þessum vangavelt-
um liður ætla flestir Frakkar, að
Giscard muni sigra i kosningun-
um sannfærandi. Jafnvel úr hópi
þeirra, sem harðast gagnrýna
hann,heyrast raddir, sem segjast
munu kjósa hann einfaldlega
vegna þess, að þeim finnist aðrir
kostir sýnu lakari.
Clilrac og nato
Jacques Chirac, lciðtogi Gaull-
ista, hefur hvatt til þess, að NATO
verði tekið til róttæks endurmats.
1 viðtali, sem birtist i einu dag-
blaða Beirút, lýsti Chirac
Vtla ntsiia fsbandalaginu sem
forneskjulegu og úr takt við
bre.vtingar timans.
Frakkland er ekki virkur aðili
að varnarbandalaginu, þvi að það
dró her sinn út úr hernaðarsam-
starfinuá stjórnartiina De Gaulle
forsela.
Chirac hvctur’i viðtalinu einnig
til þess, að Frakkland taki upp
fastari og sjálfsöruggari stefnu í
utanrikismálum.
Indversk áliðja
Indland og Frakkland liafa
undirritað samning um tæknilega
samvinnu við að setja upp stærstu
áliðju Indlands, en hún vcröur I
Orissa.
Það cr „Aluminium Pcchiney”
i Frakklandi, scm leggja mun til
tækni- og verkfræöiaöstoðina við
verkið, en þaö er áætlað 1,55
milljaröa Bandarfkjadala
framkvæmd. Um 70% þessa
fjármagns verður fengið erlendis
frá.
Miðjan á að taka til starfa á ár-
unum 1985 og ’8«, og á að
framleiða 2,4 milljónir smálesta
af bauxiti, 800 þúsund smálestir
af alúmína og 218 þúsund
smálestir af áli.
|r*|í i»*«

Paime á ferð
vlð Persaflóa
Olof Palme, lciötogi sænsku
s t jó rn a r a nd s t öð unn a r, er
væntanlegur til Bagdad I dag sem
sérlegur erindreki Sameinuðu
þjóðanna og sáttasemjari f deilu
traks og trans.
Frá Bagdad fer Palme á föstu-
daginn til Teheran, þar sem hann
mun m .a. ræða við ráðamenn um
frjálsar siglingar skipa um Shatt
al-Arab-skipaskuröinn, þar sem
um 70 erlend skip sitja föst. Urðu
þau þar innlyksa i september,
þegar striðið braust út.
..Erkibóflnn”
falllnn i valinn
Dietrich Stobbe, borgarstjóri
Vestur-Berlinar, hlaut um helg-
ina samþykki flokks sins fyrir sex
meginbreytingum, sem hann
gerði á stjórn borgarinnar, eftir
fjármálahneyksli, sem þar kom
upp á dögunum. Eru þetta aðal-
lega mannabreytingar.
i siðasta mánuði kom upp mikið
hneyksli i fjármálalifi V-
Berlinar, þegar einn stærsti
byggingarverktaki borgarinnar
várð gjaldþrota, en borgarsjóður,
sem veitt haföi einskonar rikis-
ábyrgð á ýmsum skuldum verk-
takans, sat uppi með 115 milljón
marka reikning.
Tvcir af fulltrúum borgarþings
V-Berlínar sögðu af sér borgar-
stjórnarstörfum, en báru þó af
sér að hafa gerst sekir um
vanrækslu af neinu tagi.
Annar þeirra var núna uni
helgina kosinn formaður þing-
flokks sósialdemókrata I bæjar-
þinginu, scm orðið hefur tilefni
harðrar gagnrýni minnihlutans.
Fiármálahnevksii
i V-Berlin
Kichard Boone, leikarinn, sem
lengst verður minnst fyrir túlkun
slna á ýmsum byssubófum úr
kúrekamyndum, lést um helgina.