Pressan - 04.06.1992, Side 20

20
FIMMTUDAGUR PRCSSAN 4. JÚNÍ 1992
PRESSAN
Utgefandi
Blaðhf.
Ritstjórí
Gunnar Smári Egilsson
Ritstjórn, skrifstofur og auglýsingar:
Nýbýlavegi 14, sími 64 30 80
Faxnúmer: 643089
Eftir lokun skiptiborðs:
Ritstjóm 64 30 85, dreifing 64 30 86 (60 10 54),
tæknideild 64 30 87, slúðurlína 64 30 90.
Áskriftargjald
700 kr. á mánuði ef greitt er með
VISA/EURO/SAMKORT
en 750 kr. á mánuði annars.
Illskiljanleg
skilaboð frá
Hæstarétti
í PRESSUNNI í dag eru birtar niðurstöður skoðanakönnunar um
hvað almenningur telur eðlilega lágmarksrefsingu við nokkrum al-
varlegum afbrotum. Þær sýna að almenningur vill taka mun harðar á
öllum afbrotum en dómstólar hafa gert hingað til.
Mestur er munurinn á áliti almennings og dómara á kynferðisbrot-
um gegn bömum. Samkvæmt könnuninni leggur almenningur slík
afbrot að jöfnu við manndráp. Rúmur helmingur aðspurðra sagði 17
ára fangelsi eða meira eðlilega lágmarksrefsingu fyrir kynferðisbrot
gagnvart bömum. Einn tíundi vildi beita dauðarefsingu við þessum
brotum.
Þrátt fyrir að heimilt sé að dæma menn í allt að sextán ára fangelsi
fyrir kynferðisbrot gegn bömum þá hefur það enn ekki gerst að ís-
V I K A N
TÍÐINDITÍUNDA
ÁRATUGARINS
Loksins geta Islendingar gert
sér vonir um að komast í heims-
fréttimar og það með viðlíka
bravúr og þegar fréttin um Al-
bert og Lucy barst um heims-
byggðina. Svanurinn á Tjöm-
inni, sem hefur fellt hug til litlu
stúlkunnar í Tjamarskóla, er efhi
í slfka heimsfrétt. Þó líði ár og
öld er ekki víst að önnur eins ást
kvikni á ný. Og eins og fféttin af
Lucy og Albert, þá hefur þessi
alþjóðlega skírskotun. Hún
hreyfir við mannlegum tilfínn-
ingum og byggist á táknum sem
allir skilja. Mælt á landkynning-
ar-mælistiku er ást svansins á
við hálfan leiðtogafund og þre-
faldan Kristján Jóhannsson.
ÖNNUR TÍÐINDI
OG VERRI
Hallur Hallsson á Stöð 2 hefur
lýst því fyrir okkur hvaða afleið-
ingar það hefði ef herinn færi.
Það væri á við að afli þrjátíu
skuttogara kæmi ekki að landi.
Þegar þjóðin hafði setið um
stund og velt þessum óförum
fyrir sér gerðist hið óvænta. Það
var ekki herinn sem fór heldur
þorskurinn. Heill her af þorski er
gufaður upp. Og samtímis álíka
miklar tekjur og af þessum heila
her.
Og þegar ljóst er að þorskur-
inn er farinn og herinn á leiðinni
er sjálfsagt fátt fyrir okkur hin að
gera annað en fara að dæmi
þeirra.
Á EKKINEITT NEMA ÞAÐ
SEM HANN STAKK UND-
AN
Þegar Búnaðarbankinn tók
Hótel ísland af Ólafi Laufdal
birtist viðtal við hann í PRESS-
UNNI undir fyrirsögninni:
„KOMST AÐ ÞVIEINN DAG-
INN AÐ ÉG ÁTTI EKKI
NEUT .“ Nú er komið í ljós að
Óli átti ellefu hálfar íbúðir á
Spáni og rosaflott innbú. Hann
er því ríkasti eignalausi maður
landsins og sjálfsagt á Spáni
líka. Ibúðimar em metnar á um
50 milljónir og sjálfsagt er hægt
að selja úr innbúinu hans fyrir
góðan pening. Ef alls sannleika
hefði verið gætt hefði fyrirsögn-
in verið: „KOMST AÐ ÞVÍ
EINN DAGINN AÐ ÉG ÁTTI
EKKI NEITT NEMA ÞAÐ
SEM MÉR TÓKST AÐ
STTNGA UNDAN."
HVERS VEGNA
Hefur Islendingum ekki
tekist að stjórna fiskveið-
um sínum?
JAKOB JAKOBSSON FISKiFRÆÐINGUR SVARAR
ienskur dómstóll hafi dæmt kynferðisafbrotamann í svo þunga refs-
ingu. Þyngstu dómar í þessum málaflokki em rrúklum mun styttri.
I grein PRESSUNNAR í dag er tekið dæmi af tveimur nýlegum
dómum Hæstaréttar. f öðm tilvikinu lækkaði rétturinn dóm yfir
manni sem hafði misnotað stjúpdóttur sína úr þremur og hálfu ári í
tvö og hálft ár. í hinu tilvikinu stytti rétturinn fjögurra ára fangelsis-
dóm í tvö og hálft ár yfir manni sem misnotaði tvö böm sín kynferð-
islega árum saman.
Þegar haft er í huga að samkvæmt lögum var heimilt að dæma
þessa menn í sextán ára fangelsi hljóta þessir dómar að vekja undmn.
Og þeir verða enn undarlegri þegar það er haft í huga að sakadómar-
ar höfðu áður dæmt þessa menn til þyngri refsingar.
Það er einkennilegt að þegar löggjafinn og almenningur virðast
hafa sömu skoðanir á þyngd refsinga fyrir þessi brot og þegar saka-
dómur reynir að taka harðar á þeim skuli Hæstiréttur setja ofan í við
hann og milda dómana.
Þegar litið er á heildamiðurstöður skoðanakönnunarinnar má
greinilega merkja að almenningur vill einnig taka mun harðar á öðr-
um afbrotum en dómsstólar hafa hingað til gert. Ef til vill kann ein-
hver að segja að slíkt beri vott um refsigleði og skort á mannúð. Það
má til sanns vegar færa.
En það má spyrja á móti hvers konar mannúð felist í þeim skila-
boðum til samfélagsins að hæfileg refsing við margra ára kynferðis-
legri misnotkun á tveimur bömum sé tvö og hálft ár í fangelsi með
möguleika á reynslulausn eftir eitt ár og þijá mánuði. Ef menn hafa
einhveija trú á vamaðaráhrifum dóma er erfitt að skilja mannúðina í
þeim dómi.
í fyrsta lagi er ég ekki sam-
mála því að við höfum ekki
stjómað fiskveiðum okkar
þokkalega, einfaldlega vegna
þess að mjög vel hefur til að
mynda tekist til með stjómun
síldveiða, humarveiða, loðnu-
veiða, rækjuveiða, ufsaveiða og
nánast allra veiða nema þorsk-
veiða. Ég er því spumingunni í
gmndvallaratriðum ósammála.
Um stjómun þorskveiða hafa
menn ævinlega sagt að ekki sé
eingöngu hægt að taka tillit til
líffræðilegra niðurstaðna heldur
verði að taka tillit til þarfa þjóð-
arinnar hverju sinni og það er
einfalt mál að menn hafa tekið
skjótfenginn gróða framyfir
langtímamarkmið. Ástæðan er
sú að þeir hafa talið þörfina á
þessum skjótfengna gróða afar
brýna á hveijum tíma. Ég held
að svarið sé að finna í því að við
höfum tekið skammtímasjónar-
mið framyfir langtímamarkmið.
Þá má heldur ekki gleyma því
að við emm að nýta náttúmauð-
lindir og auðvitað spila um-
hverfisaðstæður og náttúran sjálf
mjög stóra rullu í málinu. Að því
leyti hefur náttúran verið okkur
andsnúin í tengslum við afkomu
þorsksins, þar sem við emm að
fá marga lélega árganga í röð.
Grundvallarástæðuna fyrir
öllum þessum vandræðum tel ég
vera þá að þjóðin geri einfald-
lega of miklar kröfur til sjávarút-
vegsins. Grundvallarvandamálið
er að sjávarútvegurinn er nánast
eini útflumingsatvinnuvegurinn,
og á því strandar. Sem bakgrunn
má nefna dæmi frá Norðmönn-
um, en þeir vom í svipuðum að-
stæðum og við með þorskstofn-
inn í Barentshafi fyrir um fjórum
ámm. Þeir gerðu það sem al-
þjóðahafrannsóknaráðið ráð-
lagði þeim og keyrðu aflann nið-
ur úr öllu valdi. Svo vel vildi þá
til að allt fór saman; þeir drógu
úr veiðinni, aðstæður í hafmu
breytmst þannig að þeir fengu
stóra árganga og þessi flétta
gekk upp hjá þeim á þann hátt að
þorskveiðar í Barentshafi em á
uppleið. Þetta hafði ekki nein
hrikaleg áhrif á þjóðarbúskap
Noiðmanna, því jjeir hafa fleiri
atvinnuvegi til að styðjast við.
En svo er það spumingin hvem-
ig allar aðrar þjóðir en Islending-
ar geta flutt út iðnvaming í stór-
um stíl. Hvers vegna þurfum við
alltaf að gera svona óskaplegar
kröfur til sjávarútvegsins? Er
aldrei hægt að hafa borð fyrir
bám, þannig að við þurfum ekki
að taka hverri einustu skvetm
sem kemur inn fyrir?
Ekki er eingöngu
hægt að taka tillit
til líffræðilegra
niðurstaðna held-
ur verður að taka
tillit til þarfa þjóð-
arinnar hverju
sinni og það er
einfalt mál að
menn hafa tekið
skjótfenginn
gróða framyfir
langtímamarkmið.
U
VEJT Í& 06 EF M rfidtaP- AAÉP
Efcki' íh srn. gfrRA sýNA þép.
EF þiA PYLGid þiÁ ÞAfln FBPA
hv ÆFa K& SvdUTiP f Ki'riNveÞViAR'Vð
IEIUþe/aBA «£
AF SKRiMttiAM
k SONtAC (C
1
EG HBF ALORB' SÍO K&ÁBíáBJ
L'att 'EKKi svoNA manstia
EKK* BFTÍp. riépfl Vi'P
HirrtAMsr Á sífzfuU B o&
UR0U7A reiNNA 0(r(ARHerjrwR
'a roRÞrwNi'
E& VEiT EKKf MEP ÞÚ&- EN é& VAfl Sfl*
Mflc’LMEíJN’ 'a 3-öpPfNNf 0(r VAR SÁ £;Ni
SCM hO|6Bi ht) SS-Tft SANRLEÍTAflN oc-VÍA
FotKi UlþiNA IáTÍJ LÁ
þAmSJd VfsAÞ ÓBTÍPiNA RéPhfl *át?i
fAENN FMR&ft Si& Á aþ HÍR Séu S.Ki£,Wlí
Á JÖR.PÍNNÍ Ep. ALÍ.T MoÆANÞÍ AF MPf> Á
JoHJLtM*, OFAN i SyéríixAA Á fAilotA Þýpi iVotRAM
% S WÞ iaRSKAtATSíMJpiWi t> & VfeAÍ ÍTWÞ«VA Svo
AÞ Ffg-Ni'R Á5AMT ý/ASix
KANNAST écr ViP HG?! fi£FÍ
EP- fy® Wi PR H5Uri
JWwtsj