Heimilistíminn - 06.06.1974, Blaðsíða 20

VISSUÐ þið, að elztu börn i fjölskyldum
hafa meiri möguleika á að ná frama, en
þau yngri?
t Bretlandi hefur verið gerð könnum
meðal 7000 skólabarna, i þvi skyni að
komast að raun um, að hve miklu leyti
framtið barns er komin undir stöðu þess i
fjölskyldunni. Börnunum var skipt i fimm
hópa — einbirni.þau eldri af tveimur, þau
yngri af tveimur það elzta af þremur eða
fleiri og þau yngstu af þremur eða fleiri.
t niðurstöðunum kom m.a. fram, að af
30% 16 ára stúlkum i framhaldsskólum,
voru aðeins 15, sem voru yngsta barn.
Meðal þeirra sem yngri voru en 15 ára,
voru 31% barnanna i bóknámi þau eldri af
tveimur, en 23% þau yngri af tveimur. Og
frá fjölskyldum með þremur börnum eða
fleiri, voru þau eiztu 23%, en þau yngstu
15%.
Þá var reynt að kanna, hvort kyn
barnsins hefði nokkra úrslitaþýðingu
hvaðmöguleikana varðaði og niðurstaðan
varð sú, að drengir, sem eiga eldri
bróður, hafa meiri möguleika á að stunda
framhaldsnám, en þeir sem eiga eldri
systur, en möguleikar stúlknanna virtust
hins vegar ekkert fara eftir þvl, hvers
kyns eldra systkinið er.
Hafa
elztu börn
forréttindi
í lífinu
Til að varpa ljósi á hvort tómstunda-
iðkanir barnanna fóru eitthvað eftir
röðinni i fjölskyldunni, fékk hvert barn
spurningalista. Þau áttu m.a. að gera
grein fyrir, hvað þau aðhefðust utan
skólatima, hvað þau lásu, hvort þau væru i
einverjum félögum og hve oft þau færu i
bió.
t ljós kom, að það voru að langmestum
hluta þau elztu i fjölskyldunni, sem
störfuðu i einhverjum félagsskap en þau
yngri fóru mun oftar i bió. Yngstu börn i
fjölskyldu lásu mun minna af bókum og
yngstu stúlkur lesa meira af ástarsögum,
en þær sem elztar eru. Jafnframt kom i
ljós, að mál, sem krefjast persónulegra
athafna og hugmyndaflugs, eru mun oftar
leyst af elsta systkini, en þeim yngri.
Aldrei hefur verið sannað, að yngri börn
i fjölskyldum séu minna greind en þau
eldri, svo þarna hlýtur að vera um að
kenna utan að komandi áhrifum. Ein
ástæðan getur verið sú, að fyrsta barn er
yfirleitt talið eitthvað alveg sérstakt i
fjölskyldunni og verður óhjákvæmilega
■/ miðdepill fjölskyldunnar. Foreldrarnir
fylgjast meira með þvi og leiðbeina þvi
meira, þannig að barnið verður sjálf-
stæðara og hefur meira sjálfstraust, en
það kvað vera grundvöllur framans siðar
meir.
Þegar annað barnið fæðist, er sú hætta
fyrir hendi, að það fyrra finnist það út-
•>
undan og missi þar með sjálfstraustið. En
það er yfirleitt undantekning, þar sem
eldra barnið uppgötvar fljótlega að það
getur miklu meý-a en það litla. Og til að
undirstrika yfirburði sina, fer barnið
gjarnan að leggja meira á sig, bæði i
fritima og skóla.
Annars skyldi maður ætla, að barn
númer tvö hefði meiri möguleika i lifinu
en það eldra. Móðirin hefur meiri reynslu
og eldra barnið er fyrirmynd. Það þekkir
heldur ekki kvalir afbrýðisseminnar, þar
sem það hefur aldrei reynt að vera eitt.
En jafnframt verður að horfast i augu
við það, að móðirin hefur ekki jafn mikinn
tima fyrir leik og samræður og þá er
möguleiki, að yngra barnið fari að likja
eftir systkini sinu i einu og öllu og glati
þannig persónuleika sinum. Þá er ekki
óalgengt, að foreldrarnir meðhöndli
yngra barnið eins og smábarn, löngu eftir
að það er hætt að vera smábarn, en eldra
barnið hættir að vera smábarn um leið og
það næsta fæðist.
Að þetta hefur við einhver rök að
styðjast, kemur i ljós, þegar athugaður er
listi yfir þá brezka borgara, sem fengið
hafa orðu. Af 48 eru 25 elztu börn, 10
númer tvö, 4 einbirni, og einn yngsta barn
I stórum hópi. En svona til huggunar fyrir
þá, sem eru þriðja, eða fjórða barn i fjöl-
skyldu, má geta þess, að William Shake-
speare var þriðja barn sinna foreldra.....
20