Heimilistíminn - 20.02.1975, Blaðsíða 23

Árið 1930 hafði karlmaðurinn engur
skyldur á heimilinu. Hann gat eytt
peningunum að eigin geðþótta, enda
vann hann fyrir þeim. Hann réði öllu
í fjölskyldunni. Orð hans voru lög.
En á honum hvíldi sú skylda að
,,verða eitthvað".
kæri karlmaður?
þolinmótt og óskipulagt, sem át úr lófa og
varð aldrei erfið, auðvelt að kúga hana
•aunalega og þess vegna var hún boðin
velkomin til starfa.
Arið 1930 var ekki mjög óvenjulegt að
kona ynni utan heimilis. En þær konur
sem það gerðu, tilheyrðu lægstu stétt
úiannfélagsins. Dugleg kona, sem starf-
aði upp á eigin spýtur við samkeppni og
bjargaði sér á akri karlmannanna, var þá
ennþá söguhetja i kvikmynd, eitthvað
sem virtist fjarlægtog svolitið skrýtið. Jú,
á þeim árum sáust hressar blaðakonur i
kvikmyndum og skringileg viðbrögö karl-
peningsins, þegar i ljós kom, að forstjór-
inn var kona! Katherine Hepburn lék
flugmann, ataðan smuroliu og jafningja
karlmanna, en þrátt fyrir það varð hún
alltaf að fara eftir reglum, sem karlmenn
höfðu sett og gerast karlmannleg ef þvi
var að skipta. Tizkan þá, barðahattar,
bfeiðar herðar, flatir skór, hendur á
öíjöðmum og alltof löng skref. Þetta þótti
fint á þeim árum, enda i áttina að karl-
ö'anninum.
En konur höföu minni menntun en
karlar. Þær komust ekki lengra en i störf,
Sem ætluð voru konum. Þótt þær kæmust
'engra en i þetta venjulega: Að selja sig
(öýrt eða ódýrt) sauma, gæta barna,
kenna, þá voru takmörk fyrir möguleik-
um og móöganirnar endalausar, ef reynt
var að fara yfir þau. Skrifstofustúlka,
^jökrunarkona, kennslukona. Þetta voru
hinir sígildu möguleikar. Auk þess var
alltaf hægt að gerast vinnukona. Meira að
Segja hjá ósköp venjulegum borgara-
'egum fjölskyldum voru vinnukonur, illa
iaunaöar, sem höfðu herbergi inn af eld-
húsinu, fridag einu sinni I viku, fengu leyfi
til að fara i kvöldbió, þegar og ef frúin
leyfði. Engar heimsóknir á her-
bergið....ekki i finum húsum.
Úti á vinnumarkaðnum voru konur yfir-
leitt verr launaðar en karlmenn i sömu
störfum og þar með minna metnar. Þær
fengu leiðinlegustu og mest þreytandi
störfin og voru fyrst reknar, ef eitthvað
bjátaði á.
Hvorki foreldrar né vinnuveitendur,
hvað þá ráðamenn gátu séð hvers vegna
fjárfesta ætti i menntun konu, þegar af-
rakstur hennar yrði aldrei sá sami og
karlmanns. Konur fengu ekki aöeins
lægra kaup. Þær höfðu fleiri veikinda-
daga, alltaf höfuðverk, tiðaverki, urðu
ófriskar og svo framvegis. Já og svo giftu
þær sig að lokum og höfðu þá ekkert gagn
af menntuninni. Nei, það varð að mennta
synina, svo eitthvað yrði úr þeim.
An menntunar varð stúlkan lika að gift-
ast og gjöra svo vei að vera ómenntuð i
hjónabandinu, þvi hvað annað gat hún
gert? Þess vegna varð hún að þola allt og
leggja mun meira af mörkum en hann, til
að þetta héldist saman. Kynferðislega
miskunnaði hann sig yfir hana, frjóvgaöi
hana, batt hana með þvi að hafa hana
ófriska og láta hana bera ábyrgð á börn-
unum. Henni fannst hún lika vera
hamingjusamlega örugg með þetta, börn-
in voru ábyrgð hennar fyrir honum. En
þvi miður urðu börnin lika fórnarlömb, ef
böndin brustu.
23