Morgunblaðið - 27.09.2004, Page 22

22 MÁNUDAGUR 27. SEPTEMBER 2004 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
✝ Emilía Kristínfæddist í Reykja-
vík 1. maí 1943. Hún
lést á sjúkrahúsi í
Kaupmannahöfn
föstudaginn 17. sept-
ember síðastliðinn.
Foreldrar hennar
voru hjónin Agnar
Eldberg Kofoed-
Hansen flugmála-
stjóri, f. 3. ágúst
1915, d. 23. desember
1982, og Björg Ax-
elsdóttir Kofoed-
Hansen, f. 24. júlí
1918. Systkini Emilíu
eru: Astrid Björg, f. 4. desember
1939, Hólmfríður Sólveig, f. 20.
júní 1941, Sophie Isabella Lætitia,
f. 6. október 1945, Björg Sigríður
Anna, f. 18. júlí 1948 og Agnar, f.
7. apríl 1956.
Emilía giftist 3. apríl 1971
Constantin Lyberopoulos, stór-
kaupmanni og aðalræðismanni Ís-
lands í Grikklandi. Foreldrar hans
voru hjónin Ioannis Lyberopoulos
og Irini Lyberopoulos sem bæði
eru látin. Börn Emil-
íu og Constantins
eru: a) Yannis Eld-
berg, f. 23. febrúar
1972, kvæntur
Ðespinu Matth-
eopoulou, f. 5. júlí
1971, dóttir þeirra
Emilía, f. 31. júlí
2000. b) Irena Franz-
iska, f. 22. mars
1975.
Emilía lauk námi
frá Húsmæðrakenn-
araskóla Íslands
1964 og starfaði einn
vetur sem kennari á
Laugalandi í Eyjafirði, síðan hjá
Loftleiðum þar til hún fluttist til
Grikklands árið 1971. Emilía var
húsmóðir og ræðismaður Íslands í
Grikklandi, vann ásamt eigin-
manni sínum að hagsmunamálum
Íslendinga þar og annaðist marg-
víslega fyrirgreiðslu fyrir landa
sína.
Útför Emilíu verður gerð frá
Dómkirkjunni í dag og hefst at-
höfnin klukkan 15.
Elsku amma Emma.
Mér er sagt að þú sért komin til
Guðs og sért björt stjarna á himn-
inum.
Mig langar að sýna þér sniglana
sem ég bjó til úr leir og regnbogann
sem ég teiknaði fyrir þig. Ég legg það
við gluggann í nótt og vona að þú sjáir
það.
Þegar himinninn er heiður þá get
ég vinkað til þín.
Ég mun alltaf sakna þín.
Þín ömmustelpa í Grikklandi,
Emilía.
Það eru mikil forréttindi að fá að
alast upp í stórum systkinahópi. Þó að
fimm ár hafi verið á milli mín og
Emmu náðum við vel saman síðustu
árin okkar í foreldrahúsum. Við ferð-
uðumst saman til útlanda og haustið
1969 ákváðum við að fara til Grikk-
lands. Það þótti mikil dirfska því her-
foringjastjórn ríkti þar og ekki marg-
ir ferðamenn sem lögðu leið sína
þangað á þeim tíma. Emma var þá að
vinna sem hlaðfreyja á Keflavíkur-
flugvelli og stuttu áður en við lögðum
upp í ferðina hitti hún Constantin
sem hún hafði kynnst lauslega nokkr-
um árum áður. Þegar við komum til
Grikklands höfðum við samband við
hann og hann tók okkur upp á arma
sína og ók okkur á alla helstu sögu-
staði landsins í gulum Alfa Romeo-
sportbíl. Þetta var ógleymanleg ferð.
Þarna voru örlög Emmu ráðin og
rúmu ári seinna gengu þau í hjóna-
band.
Emma var strax ákveðin í því að til-
einka sér gríska hætti og var fljót að
ná tökum á grískri tungu. Þegar von
var á frumburðinum vorum við systur
hennar að þrýsta á hana að fæða
barnið á Íslandi í þeirri von hann
þyrfti ekki að fara í herinn. Hún sagði
þá að sonur hennar yrði aldrei sannur
Grikki ef hann færi ekki í herinn en
þegar að því kom að hann þurfti að
gegna herskyldu þá fóru að renna á
hana tvær grímur eins og aðrar mæð-
ur í sömu sporum.
Hún virti skoðanir og trúarbrögð
Grikkja en var alltaf trú sínum ís-
lenska uppruna og hélt góðum
tengslum við landið. Hún var góður
fulltrúi Íslands og óþreytandi við að
aðstoða landa sína í Grikklandi og
kynna Ísland fyrir Grikkjum jafnt áð-
ur og eftir að hún varð ræðismaður.
Ekki veit ég til þess að nokkur Ís-
lendingur hafi farið bónleiður til búð-
ar sem leitaði til hennar í Grikklandi.
Við systkini hennar, makar okkar og
börn vorum aufúsugestir hjá henni.
Emma naut gríska sumarsins og
henni leið best við ströndina í Voul-
iagmeni. Þar bjuggu þau alltaf á
sumrin í fallegri og bjartri íbúð með
útsýni yfir ströndina, fjöllin og eyj-
arnar.
Henni fannst hún þurfa að koma
reglulega ,,heim“ til Íslands en var
fljótlega komin með heimþrá til
Grikklands. Í sumar þegar hún fann
að hún var að missa tökin einsetti hún
sér að ná því að vera í Grikklandi
fram yfir Ólympíuleikana og koma
svo heim til Íslands. Hún ákvað
snemma að hún vildi bera beinin
hérna og lét taka frá fyrir sig grafreit
þegar faðir okkar var jarðsettur1982.
Góðar minningar hrannast upp og
ég er þakklát fyrir þær.
Björg Kofoed-Hansen.
Þegar ég nú kveð Emilíu mágkonu
mína eftir kynni sem hafa staðið í yfir
þrjátíu ár og aldrei borið skugga á,
langar mig til að varpa örlitlu ljósi á
það mikla starf sem hún innti af hendi
fyrir okkur landa sína í því landi sem
hún valdi sem heimkynni sín meira en
hálfa ævina.
Það var oft áhugavert að fylgjast
með Emmu í hlutverki ræðismanns-
ins. Til hennar var leitað með hin
ótrúlegustu erindi, bæði þau sem
komu héðan að heiman jafnt og hin
sem komu upp á staðnum. Minnis-
stætt er þegar við komum í heimsókn
fyrir þremur árum þá var hún önnum
kafinn við að aðstoða tvo unga menn
sem voru á stúdentaferðalagi um
S-Evrópu og höfðu orðið fyrir því
áfalli að missa nákominn ættingja hér
heima. Eftir ábendingu aðstandenda
voru þeir komnir í samband við
Emmu sem ekki aðeins var búin að
tryggja þeim sæti í flugi frá Krít
næsta dag, heldur nutu þeir einnig
húsnæðis og matar auk þess sem hún
talaði í þá kjarkinn. Næsta dag var
nýtt verkefni en þá var mætt grísk
kona, þýðandi sem var að búa ís-
lenska barnabók til útgáfu á grísku.
Þar sem hún var að vinna verkið út
frá ensku útgáfunni hafði hún beðið
Emmu útvega sér frumútgáfuna, lesa
hana og aðstoða sig og útskýra frá
sjónarhóli Íslendings ýmislegt sem
skrifað var og skírskotaði til al-
þýðutrúar okkar. Yfir þessu sátu þær
lengi dags. Þriðja daginn sem við vor-
um þarna hvarf Emma af vettvangi
því íslenskur kvikmyndatökumaður
hafði óskað liðsinnis hennar í
tengslum við gerð auglýsingamyndar
og var sú aðstoð sem annað veitt með
glöðu geði. Svona liðu flestir dagar
sem við áttum með henni og er þá
ónefndur undirbúningur fyrir opin-
bera heimsókn forseta Íslands sem
þá stóð fyrir dyrum. Þar sem ekkert
sendiráð er í Grikklandi mæddi óhjá-
kvæmilega mikið á þeim hjónum, sem
aldrei var talið eftir enda þeim bæði
heiður og ánægja að fá að taka þátt.
Við Björg komum síðast til Emmu í
lok júní sl. og þrátt fyrir að veikindin
væru farin að hafa veruleg áhrif á
hreyfigetu hennar var viljinn og and-
legur styrkur ekki minni en áður. Þá
voru henni eins og flestum þar í landi
ofarlega í huga væntanlegir Ólympíu-
leikar. Emmu var mjög umhugað um
að geta opnað heimili sitt fyrir Þor-
gerði Katrínu menntamálaráðherra
til móttöku fyrir íslensku þátttakend-
urna og fleiri gesti. Það var þegið og
okkur er tjáð af gestum að móttakan
hafi eins og við mátti búast verið bæði
höfðingleg og tilfinningarík og fyrst
og fremst einkennst af umhyggju
húsráðenda fyrir gestgjafanum og
hennar gestum.
Þegar ég kvaddi Emmu hinn 7. júlí
var ég þess fullviss að andlegur styrk-
ur hennar og meðfædd seigla myndu
duga henni vel enn um sinn og hún
gæti komið hingað snemma hausts
eins og hugur hennar stóð til. Því mið-
ur náði hún ekki því takmarki en
minningin lifir um eftirminnilega
konu og glæsilegan fulltrúa þjóðar
okkar í framandi landi.
Guð blessi minningu Emmu.
Þórður Jónsson.
Íslensk utanríkisþjónusta hefur í
meira mæli en aðrar reitt sig á þjón-
ustu kjörræðismanna. Með þessu
móti hefur tiltölulega fáliðað ráðu-
neyti og dreifð sendiráð getað byggt
upp samskiptanet sem teygir sig um
allan heim. Kjörræðismenn Íslands
hafa víða unnið fórnfúst starf og verið
boðnir og búnir til þess að leysa
vanda gestkomandi Íslendinga. Þeir
hafa lagt hart að sér við að kynna Ís-
land sem ferðamannaland, verið
sendiráðum til ráðgjafar í samskipt-
um við þarlend stjórnvöld og greitt
götu íslenskra fyrirtækja sem hafa
viljað hasla sér völl á erlendum mörk-
uðum.
Nú er fallin í valinn einn af þessum
vösku framherjum íslenskrar utan-
ríkisþjónustu. Emilía Kofoed-
Hansen Lyberopoulos var skipuð
vararæðismaður í Aþenu árið 1985.
Eiginmaður hennar Constantin
Lyberopoulos hafði þá verið aðalræð-
ismaður frá 1972 og hafði Emilía tek-
ið virkan þátt í störfum skrifstofunn-
ar löngu áður en hún fékk formlega
skipun. Störf ræðisskrifstofu í höfuð-
borg vinveitts ríkis og bandamanns,
sem að auki er mikilvægur markaður
og vinsæll áfangastaður íslenskra
ferðamanna, eru umfangsmikil. Gest-
risni og fyrirgreiðsla þeirra góðu
hjóna var rómuð. Ég átti sjálfur þess
kost að sækja þau heim á leiðtoga-
fundi Evrópuríkja á síðasta ári og
skemmst er að minnast nýafstaðinna
Ólympíuleika þar sem þau hjónin enn
á ný lögðu sig fram sig til hjálpar ís-
lensku fulltrúunum. Það er sérstakt
og sjaldgæft þegar bestu eiginleikar
tveggja þjóða koma saman á einu
heimili og mynda eðlilegan tengilið
milli þeirra.
Það fylgdi Emilíu einhver lífsorka
og sólarbirta sem auðveldara er að
tengja við Miðjarðarhafið bláa en
Dumbshaf norðurhvels. Hún undi sér
enda vel í Aþenu, skapaði sér þar fal-
legt heimili og undi sér þar sem inn-
fædd væri. En taugin heim var alltaf
sterk og þegar erfið veikindi herjuðu
á var það efst í huga hennar að fá að
komast heim til Íslands. Það var átak-
anlegt að fylgjast með því að það
skyldi ekki takast í tæka tíð en heim
komst hún að lokum. Utanríkisþjón-
ustan vottar fjölskyldu Emilíu samúð
og þakkar vel unnin störf undanfarna
áratugi. Það er bjart yfir minningu
hennar og á þessum degi veit ég að
fjölmargir samstarfsmenn nær og
fjær munu hugsa hlýtt til hennar í
virðingu og þökk.
Gunnar Snorri Gunnarsson.
Einsog ævinlega þegar fólk fellur
frá á besta aldri, voru tíðindin um
andlát Emilíu Kofoed-Hansen Lyb-
erópoulos þungbær, þó vitað væri að
hún átti við erfið og lífshættuleg veik-
indi að stríða síðustu árin. Hún lést í
Kaupmannahöfn 17da september á
leið til ættjarðarinnar, en entist ekki
aldur til að ná heim til aldraðrar móð-
ur og systkina. Börn hennar tvö,
Jannís og Írena, voru hjá henni
hinstu stundirnar, en eiginmaðurinn,
Konstantín, komst ekki í tæka tíð til
að kveðja hana. Er nú sár harmur
kveðinn að ættingjum og venslafólki í
Grikklandi jafnt sem á Íslandi, og þá
einkanlega Jannís og Írenu, tengda-
dótturinni Despínu og litlu sonardótt-
urinni, Emilíu. Björg móðir hennar á
líka um sárt að binda ásamt dætrum
sínum og syni. Sendum við Ragnhild-
ur öllum þessum ættingjum sem og
öðrum syrgjendum okkar innilegustu
samúðarkveðjur.
Á síðustu áratugum hafa Íslend-
ingar í æ ríkara mæli lagt leið sína til
Grikklands í stærri og smærri hóp-
um. Margir þessara Grikklandsfara
áttu sér öruggt athvarf hjá íslensku
ræðismannshjónunum, Konstantín
og Emilíu Lyberópoulos, þegar eitt-
hvað bjátaði á. Voru þau jafnan
reiðubúin að greiða götu þeirra fjöl-
mörgu Íslendinga sem til þeirra leit-
uðu og leysa hverskyns vanda sem
upp kunni að koma, og gat verið ótrú-
lega margvíslegur. Var gestrisni
þeirra, örlæti og hjálpsemi orðin að
orðstefi meðal hérlendra Grikklands-
fara og ekki síður í hópi þeirra ís-
lensku kvenna sem staðfest hafa ráð
sitt þar syðra. Til marks um stórauk-
in samskipti Grikkja og Íslendinga á
þessu skeiði má meðal margs annars
hafa, að nú munu um þrjátíu íslensk-
ar konur vera giftar í Grikklandi, en
slík hjónabönd voru nálega óþekkt
fyrir fjórum áratugum.
Ég hafði þekkt Konstantín, systk-
ini hans og foreldra í tæp tíu ár áður
en þau Emilía kynntust, enda var
hann ásamt fleiri grískum fiskkaup-
mönnum árlegur gestur hér á landi
og vel kynntur fyrir létta lund, orð-
heppni, framtak og dugnað. Foreldr-
ar hans voru mikil sómahjón, góðvilj-
uð og gestrisin, og áttu það til að
bjóða heilum hópum Íslendinga í fín
boð þegar því var að skipta. Þegar
Konstantín tók við fyrirtæki föður
síns hélt hann uppteknum hætti, og
þá einkanlega eftir að Emilía kom til
sögunnar 1971. Var mál þeirra sem til
þekktu, að hún hefði strax unnið
hjarta stórlyndrar og stórskemmti-
legrar tengdamóður. Urðu þær strax
miklar vinkonur.
Ég var með annan fótinn í Grikk-
landi öll þau ár sem Emilía bjó þar og
naut hjálpsemi og gestrisni þeirra
hjóna oftar en tölum verði talið. Var
ekki ótítt að þau tækju mig og fjöl-
skylduna inná heimilið þegar mikið lá
við, og vitanlega var gestaíbúðin í
Voulíagmení fyrir sunnan Aþenu til
reiðu jafnt fyrir mig sem ýmsa ís-
lenska fræðimenn þegar þeir dvöld-
ust þar syðra um lengri eða skemmri
tíma.
Þau hjónin áttu tvær aðrar íbúðir í
Voulíagmení þarsem þau dvöldu á
sumrin (önnur þeirra var ætluð for-
eldrum og systkinum Emilíu). Aðal-
heimilið var hinsvegar í hverfinu
Psyhjíkó í hlíðum Lýkabettos-hæðar
í miðri Aþenu, fyrst í glæsilegu fjöl-
býlishúsi, en frá 1997 í lítilli ‘höll’ sem
þau reistu í sama hverfi og gerðu nán-
ast að listasafni. Svo vildi til að höllin
var ‘vígð’ að viðstöddum íslenskum
ferðamannahópi.
Þau Emma og Kostas, einsog þau
voru nefnd í daglegu tali, voru ákaf-
lega samrýnd og samhent, enda var
Emma hvers manns hugljúfi, sér-
kennilega hlý í viðmóti, nærgætin,
skilningsrík, þolinmóð, hlédræg og
hjálpsöm. Var ævinlega hátíðlegt að
sækja þau hjónin heim í Aþenu eða
Voulíagmení, því allt þeirra umhverfi
bar vitni látleysi og smekkvísi.
Vinfesti er eitt af helstu þjóðarein-
kennum Grikkja, og þann eiginleika
átti Emma í ríkum mæli, sem vafa-
laust hefur auðveldað henni að sam-
sama sig grísku þjóðarþeli og sam-
félagi svo farsællega sem hún gerði.
Ég verð ævinlega þakklátur fyrir að
hafa eignast vináttu hennar og bið al-
mættið að lina þá djúpu sorg sem nú
steðjar að eftirlifandi eiginmanni,
börnum, barnabarni, móður og systk-
inum. Blessuð sé minning öðlings-
konu.
Sigurður A. Magnússon.
Elsku Emma mín.
Hjartkær vinkona mín. Þakka þér
fyrir allan þann tíma sem við áttum
saman. Ekki síst þann drjúga áratug
þegar við fjölskyldan bjuggum í
Aþenu. Minningin um þig, þitt hlýja
viðmót, fallega bros, hugprýði, hjálp-
semi, tryggð og svo æðruleysi þitt í
baráttu þinni við erfiðan sjúkdóm,
mun ætíð lifa hjá mér.
Elsku Emma mín, með sorg og
söknuði kveðjum við þig. Hvíl í friði.
Elsku Kostas, Jannis, Irini, Björg
og fjölskyldur, megi góður Guð
styrkja ykkur og hugga.
Ykkar
Helga, Mikael, Ilias Ikaros,
Jannis og Tassos.
Í dag kveð ég konu sem var mér
eins og móðir árin sem ég dvaldi í
Grikklandi og hefur verið það æ síð-
an. Emma bjó yfir hugarró og and-
legu jafnvægi sem smitaði út frá sér
þannig að maður fann til öryggis í ná-
vist hennar. Það var að mörgu leyti
henni að þakka að Grikkland varð
mitt annað heimaland sem ég gat
aldrei slitið mig frá. Heimili hennar
stóð mér og mínum ávallt opið, enda
var gestrisni hennar og hlýja alkunn.
Börnin hennar, Janni og Írena, eru
enn í dag kærir vinir mínir. Sendi ég
þeim og Kostasi föður þeirra hug-
heilar samúðarkveðjur við þessi tíma-
mót. Ég er ríkari maður eftir kynni
mín af Emmu og þakklátur fyrir sam-
fylgdina sem varð styttri en ég hafði
vonað.
Blessuð sé minning hennar.
Sigurður Páll Sigurðsson
og fjölskylda.
Hver vegur að heiman
er vegurinn heim.
Heim til ættjarðarinnar, heim til
föðurhúsanna eða heim til þess er öllu
ræður. Hver ferð hefur sín endalok.
Þegar ævintýrin kalla og lífið er
framundan er fátt sem aftrar því að
tekist sé á við spennandi tækifæri.
Fyrir réttum 40 árum tók undirrituð
þá ákvörðun að fara til Parísar til árs-
dvalar. Það sama haust hafði Emma
tekið að sér starf við íslenska sendi-
ráðið í París. Við vorum kynntar fyrir
hvor annarri í byrjun dvalar þar sem
stutt var á milli bústaða. Frá þeirri
stundu hefur sá þráður sem þá
spannst ekki slitnað heldur styrkst
með árunum, dýpkað með þroska og
visku árannna og orðið gullinn hin
síðustu ár.
Það þarf oft heila bók til að koma
lífshlaupi einnar persónu fyrir hug-
sjónir annarra. Fáein orð verða að
duga frá mér. Hún var í hjarta hrein
og bein, staðföst í lífsskoðunum. Hún
var menntuð sem hússtjórnarkennari
og tel ég að hjá henni Emmu hafi far-
ið saman menntun og hæfileikar,
enda vel ég henni orðið leiðbeinandi í
víðri merkingu.
Árið 1971 gekk Emma í hjónaband
með Konstantín J. Lyberopoulos,
grískum unnusta sínum, en þau höfðu
þá þekkst um árabil. Ferðin að heim-
an var næsta skref. Ævintýrin og
nýtt lífsform framundan. Í 33 ár hafa
þessi heiðurshjón sem ræðismenn Ís-
lands í Grikklandi, verið gestgjafar
ótal fjölda Íslendinga og breytti þá
engu hver í hlut átti. Öllum var tekið á
móti og öllum veitt af sömu rausn.
Þeir fjölmörgu sem aðstoðar þeirra
hafa notið í gleði og vanda, verður nú
hugsað til hennar í þakklæti. Vegna
þess að öll þeirra störf í þágu ís-
lenskrar þjóðar voru veitt af kærleik
og umhyggju.
En ferðir um lífsins vegu eru
óskráðar og sá einn sem öllu ræður
veit einn hvenær tjaldið fellur. Ferðin
heim var ákveðin, tíminn var kominn.
Með reisn hélt hún heim til föðurhús-
anna.
Ég votta eftirlifandi eiginmanni,
Konstantín, börnum þeirra Yannis,
Irenu, móður hennar Björgu Kofoed-
Hansen og fjölskyldu dýpstu samúð.
Með virðingu og þökk þakka ég líf-
ið og varðveiti að eilífu minninguna
um einstakan vin.
Ásdís Sigurðardóttir
og fjölskylda.
Fimmtudaginn 16. september
kvaddi ég Emmu vinkonu mína þar
sem að hún var að fara til Íslands til
hinstu dvalar á líknardeild LHS í
Kópavogi. Ég reyndi að vera glöð í
bragði þegar ég kyssti hana á vang-
ann og sagði henni að við sæjumst
brátt aftur á Íslandi. Ég vissi hins
vegar í hjarta mínu að ég myndi aldr-
ei sjá hana framar, enda varð raunin
sú, hún dó sólarhring síðar í Kaup-
mannahöfn, á leiðinni heim.
Emmu kynntist ég fyrir tveimur
áratugum, þegar ég kom í ævintýra-
ferð til Grikklands eftir menntaskól-
EMILÍA
KOFOED-HANSEN
LYBEROPOULOS