Morgunblaðið - 21.01.2005, Blaðsíða 16

16 FÖSTUDAGUR 21. JANÚAR 2005 MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Verið velkomin á opnun sýningarinnar
NÆTURHÖFUÐ
málverk eftir norska listmálarann Tonje Strøm
laugardaginn 22. janúar kl. 15 í sýningarsölum Norræna hússins.
Við opnunina lesa ljóðskáldin Ingvild Burkey, Jan Erik Vold og Torild
Wardenær úr verkum sínum. Vilde Halle Ekeland og Mathias
Stoltenberg sýna dansatriði úr barnaballett eftir Jorunn Kirkenær.
Nils Økland leikur á Harðangursfiðlu.
Dagskrá í fundarsal Norræna hússins
laugardaginn 22. janúar kl. 18.00.
Ljóðalestur: Ingvild Burkey, Jan Erik Vold og Torild Wardenær.
Vilde Halle Ekeland og Mathias Stoltenberg sýna dansatriði og
Nils Økland leikur á Harðangursfiðlu.
GEORGE W. Bush hefur gefið til kynna að
hann vilji slá nýjan tón á seinna kjörtímabili
sínu í embætti Bandaríkjaforseta. Hann segist
vilja eiga betri samskipti við demókrata á
Bandaríkjaþingi, sem þar eru í minnihluta, og
hvað alþjóðamálin varðar – en á þeim vettvangi
hafa Bandaríkin verið fyrirferðarmikil, svo ekki
sé notað annað orðalag, á undanförnum fjórum
árum, með innrásum í bæði Afganistan og Írak
– þá sagði Condoleezza Rice, nýr utanríkis-
ráðherra, síðast á þriðjudag að lögð yrði aukin
áhersla á samráð við bandamenn.
Ljóst er hins vegar að Bush hyggst engan
veginn slá slöku við í viðleitni sinni til að hrinda
stefnumálum sínum í framkvæmd. Mörg þeirra
eru umdeild og spurningin er því sú, nú við upp-
haf seinna kjörtímabils hans, hvernig honum
tekst að sameina þetta tvennt.
Bush sór í gær embættiseið sem forseti
Bandaríkjanna í annað skipti við hátíðlega at-
höfn í Washington. Hann flutti stutta ræðu við
þetta tækifæri og lagði þar áherslu á mikilvægi
frelsisins, heima og heiman. „Framtíð frelsis
hér heima grundvallast æ meira á því hvernig
frelsi reiðir af í öðrum löndum. Vonir um frið í
veröldinni byggjast á því að frelsi verði komið á
í öllum heiminum,“ sagði Bush m.a. í ræðu sinni
en þema hennar er engin tilviljun, svokallað
hryðjuverkastríð hefur sett svip sinn á forseta-
tíð Bush og mun án nokkurs vafa gera það
áfram.
Reyndi Bush með ræðu sinni að færa rök fyr-
ir mikilvægi þeirra lífsgilda sem hann telur
Bandaríkin standa fyrir, nefnilega frelsi og lýð-
ræði, og sagði Bush í ræðunni að það væri
skylda þeirrar kynslóðar Bandaríkjamanna,
sem nú væru uppi, að breiða út þessi gildi.
Horfa menn til aðgerða Bandaríkjamanna í
Írak í þessu sambandi en lífssýn Bush að þessu
leyti er þó auðvitað breiðari en svo, að hún nái
aðeins til eins ríkis.
Það gæti því sett mjög svip á síðara kjör-
tímabil hans hversu fast Bandaríkin fylgja eftir
þeirri stefnu sinni að stuðla að lýðræði t.d. í
Mið-Austurlöndum; en sem kunnugt er nýtur
Bush og Bandaríkin þar ekki nema takmark-
aðra vinsælda um þessar mundir.
Telur sig hafa pólitískt umboð
Mörg verkefni blasa við Bush við upphaf seinna
kjörtímabils og þau verða sannarlega ekki öll
auðleyst. Margt hefur farið öðruvísi en ætlað
var í Írak og þarf forsetinn þar að bregðast
skjótt við, eigi Bandaríkjamönnum að takast að
snúa þróuninni við, ná því markmiði sínu að
koma á friði og stöðugleika og styrkri stjórn
sem ekki er fjandsamleg Bandaríkjunum.
Bush bíður einnig það verkefni að bæta sam-
skiptin við aðrar þjóðir heimsins, ekki síst við
hefðbundin bandalagsríki Bandaríkjanna í Evr-
ópu, og það verður þrautin þyngri; svo stór er
skugginn sem liggur yfir sambandinu yfir Atl-
antshafið eftir fyrra kjörtímabil Bush.
Í innanríkismálum hefur Bush boðað um-
skipti á almannatryggingakerfinu sem og
skattakerfinu, og hann vill einnig endurskoða
innflytjendalög. Stefna Bush í þessum efnum er
að mörgu leyti byltingarkennd, blaðamenn The
Washington Post ganga svo langt að fullyrða í
gær að stefnuskrá hans nú sé djarfari og meira
ögrandi en sú sem hann lagði upp með fyrir
fjórum árum, þegar hann fyrst sór embættiseið
forseta.
En Bush telur sig hins vegar hafa umboð til
þess að láta hendur standa fram úr ermum.
Eftir því var tekið er hann sagði daginn eftir
forsetakosningar, sem haldnar voru vestra 2.
nóvember sl., að öruggur sigur hans hefði veitt
honum „pólitíska inneign“ sem hann ætlaði að
eyða á nýju kjörtímabili í þau stefnumál, sem
hann hefði kynnt bandarísku þjóðinni í kosn-
ingabaráttunni.
Og Bush tók sérstaklega fram í samtali við
The Washington Post sl. sunnudag að hann
þyrfti ekki að reka neinn úr ráðherraliði sínu
vegna þess hvernig málum hefði undið fram í
Írak – afsagnar Donalds Rumsfelds varn-
armálaráðherra hafði verið krafist og spurn-
ingamerki sett við skipan Albertos Gonzales
sem dómsmálaráðherra en hann hefur lýst
Genfar-samningunum sem „úreltum“ – vegna
þess að bandaríska þjóðin hefði lagt blessun
sína yfir stefnu stjórnar hans í Íraksmálunum í
kosningunum í nóvember.
Allir verða á sömu bylgjulengd
Athygli vekur þó í þessu sambandi hversu mikl-
ar breytingar verða á skipan ríkisstjórnar Bush
við upphaf nýs kjörtímabils, aðeins sex af fimm-
tán ráðherrum munu sitja áfram. Er þá vert að
muna að allt síðasta kjörtímabil varð aðeins ein
mannabreyting, þegar Bush skipti Paul O’Neill
fjármálaráðherra út fyrir John Snow.
Er ein kenningin sú að Bush vilji umvefja sig
tryggum og staðföstum stuðningsmönnum og
að afleiðingin verði sú, að stjórn hans verði
jafnvel enn „einangraðri“ við stefnumótunina
en áður, þ.e. að enginn verði þar innandyra sem
líklegur sé til að halda á lofti óvinsælum skoð-
unum til að tryggja að ákvarðanir séu grund-
vallaðar á umræðu þar sem öll sjónarmið hafi
komið fram.
Hin kenningin er hins vegar sú, og þetta hef-
ur The Washington Post eftir fjórum embætt-
ismönnum í Hvíta húsinu, að breytingarnar á
stjórninni þýði einfaldlega að Bush vilji ganga
hratt til verks í því að hrinda stefnuskrá sinni í
framkvæmd. Sá skortur á einhug, sem hafi ver-
ið í fyrri ríkisstjórn, hafi lagt stein í götu Bush
að þessu leyti (menn benda á O’Neill í þessu
sambandi). Allir þurfi að vera á sömu bylgju-
lengd, aðeins þannig verði stefnumálum – sem
meirihluti kjósenda lýsti sig jú fylgjandi í nóv-
ember – raunverulega hrint í framkvæmd.



  
%&
&'( # $&) & 
)
  &  
 #* 
 & &)  

+ $( #
 *& *, 
 *
*& * 
P!G(% "

-

-8 %%
.-
M!.4

0""
B 4/  8 D
P!G(% "
-8 %%
/ M!.4
..
 4/
0*1
#&
+ !
6/""
2 1
#&
%!
9"
3   " #&
@%
 !!Q
4$  #&
%(!
"Q%!
3 #&
M"%'
P. !%'
3  #&
>% "!
@/
5&  #&
+#!
-!%% "#
6  1
#&
@"'%!!QQ
P
!
7 #&
-.
'."
8

1
#&
9."
+ "!
9& 
 1
#&
+
/!%
*! 
 #&
6/"
-"O
+#&
#&  +
/!%
@/!
+#&
: #& 6 .
9
/% "
9 ) 1
#&
%/" 
6
 "
9:  %"! " "#
 !" #"" "Bush vill láta
hendur standa
fram úr ermum
Fréttaskýring | George W. Bush sór embættiseið sem for-
seti Bandaríkjanna í annað skipti í gær. Hann hyggst fylgja
stefnu sem sögð er jafnvel enn metnaðarfyllri og enn meira
ögrandi en sú sem hann lagði upp með fyrir fjórum árum.
Reuters
George W. Bush skömmu áður en hann sór
eið sem forseti Bandaríkjanna að nýju um kl.
17 í gær að íslenskum tíma.
ÞAÐ er til marks um hversu um-
deildur George W. Bush Banda-
ríkjaforseti er að í tilefni embætt-
istöku hans í gær var efnt til
mótmæla gegn honum í mörgum
borgum heims, þ.m.t. í Washington.
Þessi mynd er hins vegar tekin fyr-
ir framan bandaríska sendiráðið í
Manila á Filippseyjum.
Athygli vöktu í fyrradag niður-
stöður viðhorfskönnunar, sem gerð
var í 21 ríki, en þær benda til þess
að meirihluti íbúanna telji að end-
urkjör Bush hafi gert heiminn
hættulegri. Aðeins í þremur lönd-
um – Indlandi, Póllandi og Filipps-
eyjum – kvaðst meirihluti að-
spurðra telja að heimurinn væri
öruggari. Að meðaltali voru 58%
aðspurðra þeirrar hyggju að heim-
urinn væri hættulegri. Um 47%
sögðu að Bandaríkin hefðu einkum
neikvæð áhrif á heiminn og höfðu
neikvætt viðhorf til Bandaríkjanna.
Í engu landanna var meirihluta-
stuðningur við þátttöku í herförinni
í Írak. Reuters
Víða efnt til mótmæla gegn Bush