Morgunblaðið - 12.03.2005, Qupperneq 44

44 LAUGARDAGUR 12. MARS 2005 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
✝ Guðmunda Frið-semd Jónasdóttir
fæddist á Hellissandi
30. október 1921.
Hún lést á LSH
sunnudaginn 6. mars
síðastliðinn. Foreldr-
ar hennar voru
Hansína Marta Hans-
dóttir, f. á Gufuskál-
um 1. maí 1880, d. 20.
janúar 1946, og Jón-
as Jónsson, f. á Hell-
issandi 17. júní 1889,
d. 24. desember
1979.
Sammæðra átti
Guðmunda fimm systkini sem öll
eru látin.
Guðmunda ólst upp á Hellis-
sandi. Sextán ára gömul réðst
hún til starfa til Stykkishólms
sem húshjálp hjá Guðmundi Jóns-
syni og seinni konu hans Kristínu
Vigfúsdóttur Hjaltalín ljósmóður.
Þar kynntist hún Lárusi Kristni
Jónssyni klæðskera og gengu þau
í hjónaband 11. júní 1939. Lárus
lést á nítugasta aldursári 2. ágúst
2002.
Guðmunda og Lárus eignuðust
sjö börn en tvö þeirra fæddust
andvana. Börn þeirra eru: 1) Jón
Kristþór, f. 2. des-
ember 1939, kvænt-
ur Fanneyju Ingv-
arsdóttur og eiga
þau þrjá syni. 2)
Björk, f. 19. maí
1941, ekkja eftir
Svavar Annelsson
og eignuðust þau
eina dóttur. 3) Anna
Huld, f. 22. mars
1944, gift Sveinbirni
Hafliðasyni og eiga
þau þrjár dætur. 4)
Ósk Herdís, f. 16.
september 1946, gift
Charles G. Fulbright
og eiga þau tvö börn. 5) Jóhanna
Kristín, f. 16. maí 1952 og dáin 24.
sama mánaðar. Barnabarnabörn
Guðmundu eru tuttugu og eitt
langalangömmubarn.
Guðmunda og Lárus áttu alla
tíð heima á Sólbergi í Stykkis-
hólmi, þar til þau fluttu á dval-
arheimili aldraðra í Stykkishólmi
vorið 2002. Auk húsmóðurstarfa
vann Guðmunda utan heimilis við
ýmis störf, lengst við ræstingar í
grunnskóla staðarins.
Útför Guðmundu fer fram frá
Stykkishólmskirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 14.
Núna ertu, elsku amma mín,
komin til afa. Þó að það sé sárt og
erfitt að þurfa að kveðja þig, er sú
tilhugsun um að þú sért komin til
afa aftur mjög góð. Það verður erf-
itt að sætta sig við lífið án þín, en ég
á svo margar yndislegar minningar
um þig og afa sem hjálpa mér í
gegnum erfiðan tíma. Þið afi voruð
alltaf svo hress og skemmtileg og
ég skemmti mér alltaf konunglega
þegar við vorum saman. Alltaf leið
mér yndislega hjá ykkur. Aldrei fór
ég frá Stykkishólmi án þess að við
spiluðum manna saman. Við gátum
setið tímunum saman inni í eldhúsi
og spilað, spjallað og borðað yfir
okkur af nammi. Þessar minningar
eru mér ávallt ofarlega í minning-
unum um ykkur.
Ég og Gummi eignuðumst svo
yndislegan strák árið 2003, Krist-
ófer Inga, sem var svo heppinn að
fá að kynnast þér. Ég á eftir að
segja honum frá öllum okkar sam-
verustundum sem við áttum sam-
an.
Svo skrýtin tilfinning sem um mig fer,
nú farin ert frá mér, nýjan veg.
Hann tekur á móti þér, hinum megin við,
veginn mun vísa þér, þér við hlið.
Í annan heim, hann fylgir þér
á vængjum tveim, vísar þér.
Það eitt mun ylja mér að vita af þér,
fylgir mér hvert sem er í hjarta mér.
Láttu mig vita ef ég get hjálpað þér,
boðin þá sendu mér, hvar sem er.
Í annan heim, hann fylgir þér
á vængjum tveim, vísar þér
(Birgitta Haukdal.)
Elsku amma mín, þú knúsar og
kyssir afa frá mér og segir honum
að mér þyki vænt um hann, eins og
þig, amma. Ég elska ykkur og
sakna ykkar sárt. Þín
Inga Rún.
Við erum harmi slegin vegna frá-
falls þíns, amma, en yljum okkur við
góðar og fallegar minningar um þig.
Amma tók alltaf svo vel á móti okk-
ur. Sat við gluggann á Sólbergi og
fylgdist með rútunni frá Reykjavík
koma í bæinn. Við biðum þess að
hún kæmi í ljós og veifaði brosandi
til okkar. Svo fengum við faðmlag
og koss, og kleinur með kaffinu.
Amma var forfallin áhugamann-
eskja um fótbolta. Vissi meira um
það sport en nokkur önnur kona af
hennar kynslóð og innrætti okkur
barnabörnunum óbilandi áhuga á
íþróttinni. Amma var góður kokkur
og ásamt afa sá hún til þess að við
fengjum alltaf meira en nóg að
borða. Amma varð snædrottningin
okkar þegar hún kom stormandi út
með skóflu til þess að hjálpa okkur
við að hlaða snjóhús! Amma lét
aldrei tækifæri fram hjá sér fara til
þess að taka í spil og var alltaf til í
endalausar umferðir af manna og
rommí. Og ömmu þótti sérstaklega
vænt um ketti og gaf útigangskött-
unum ýsu á jólunum.
Það var gæfa okkar að eiga
ömmu Mundu að. Við vonumst til að
geta fetað í fótspor þín og verið
góðar, heiðarlegar og réttsýnar
manneskjur. Að leiðarlokum viljum
við þakka þér fyrir að vera okkur
besta amma sem hugsast gat og
umvefja okkur ástúð og hlýju. Við
munum sakna þín, amma, Guð
geymi þig.
Yvonne Kristín og
Xavier Þór Fulbright.
Amma mín, Guðmunda Friðsemd
Jónasdóttir, kvaddi þennan heim á
Landspítalanum sunnudagsmorgun-
inn 6. mars. Það var milt og fallegt
veður og svo greinilegt, fannst mér,
að sálin var komin á flakk, hafði yf-
irgefið lúinn líkama ömmu minnar.
Þegar maður er lítill eru ömmur og
afar eins og hver annar fasti í lífinu.
Svo vex maður úr grasi og uppgötv-
ar að ömmur og afar búa yfir
reynslu, fortíð, minningum og sorg-
um sem barnabörn munu seint
skilja. Ég hef verið svo heppin að
eiga ömmur og afa fram á fullorð-
insár. Amma í Stykkishólmi er sú
síðasta til að kveðja okkur úr þeim
hópi.
Minningarbrotin hrannast upp:
Amma að steikja fiskibollur og baka
pönnsur á eldhúsinu litla á Sólbergi.
Amma á fullri ferð með Hoover-inn
með tilheyrandi bægslagangi og há-
vaða. Eins gott að verða ekki á vegi
hennar! Amma á kafi í blaðalestri í
eldhúsinu og lætur ekkert trufla
sig. Amma að senda afa út í búð – í
þriðja skiptið þann daginn. Amma
úti í sólinni við suðurgaflinn á Sól-
bergi. Besta skjólið þar fyrir eilífri
gjólunni í Hólminum. Manni tekinn
við eldhúsborðið. Afi steinliggur og
ömmu er skemmt. Kattakvikindin
Hannibal og Rósalind liggja í leyni.
Litla stelpu grunar að þessir kettir
séu mannýgir en amma segir að
maður þurfi bara að fara vel að
þeim. Jóhannes Edvaldsson skorar
með hjólhestaspyrnu í sögulegum
leik gegn Austur-Þýskalandi. Við
amma fögnum ógurlega.
Lífið fór ekki alltaf mjúkum
höndum um ömmu mína og oft
máttu hennar nánustu líða fyrir
það. Sú saga verður ekki sögð hér.
Síðustu ár ævi sinnar mildaðist
amma og róaðist. Henni leið greini-
lega vel á Dvalarheimili Stykkis-
hólms og þakkaði fyrir það alla
daga að hafa flutt þangað áður en
afi lést. Fráfall ömmu markar kyn-
slóðaskipti í móðurfjölskyldu minni.
Það verður einkennilegt að koma í
Hólminn og hafa hvorki ömmu né
nokkurn annan til að taka hús á en
það breytir því ekki að Stykkis-
hólmur mun ávallt eiga stað í hjarta
mínu, ásamt ömmu og afa á Sól-
bergi.
Þórunn Sveinbjarnardóttir.
Því hamingja þín mælist
við það, sem þér er tapað,
og þá er lífið fagurt
og eftirsóknarvert,
ef aldrei hafa fegurri
himinstjörnur hrapað
en himinstjörnur þær,
er þú sjálfur hefur gert.
(Tómas Guðmundsson.)
Guðmunda, amma mín, fæddist í
útgerðarþorpinu Hellissandi árið
1921. Hún var einkadóttir föður síns
Jónasar Jónssonar, verkamanns,
sem lést níræður á Hrafnistu í
Reykjavík árið 1979. Móðir hennar
Hansína Marta Hansdóttir, hús-
móðir, giftist Jónasi eftir að fyrri
maður hennar, Guðmundur skip-
stjóri, hafði látist fyrir aldur fram.
Guðmunda átti því fimm hálfsystk-
ini en Lára (Lárensína) Guðmunds-
dóttir, d. 1973, varð þeirra elst.
Nokkur samskipti voru á milli
þeirra systra. Jafnfallega hefur
undirrituð aldrei heyrt talað um
nokkurn eins og langömmu mína
hana Hansínu. Jafnframt því að
sinna heimilisstörfum kenndi hún
börnum að lesa og draga til stafs.
Má ætla að Guðmunda, amma mín,
hafi notið góðs af því áður en hún
hóf sína stuttu skólagöngu við
Barnaskólann á Hellissandi.
Ung fór amma að heiman til að
vinna fyrir sér eins og tíðkaðist þá.
Aðeins sextán ára gömul flutti hún
að heiman og varð húshjálp eða
vinnukona hjá þeim hjónum Guð-
mundi og Kristínu á Narfeyri í
Stykkishólmi. Ekki veit ég um
framtíðardrauma ömmu minnar
sem ungrar konu en tveimur árum
seinna var hún komin í hjónaband
og átti von á sínu fyrsta barni þá
átján ára gömul. Hún giftist Lárusi
Kristni Jónssyni, klæðskera (f.
1913, d. 2002) hinn 11. júní 1939.
Þau eignuðust heimili að Sólbergi, í
fyrstu með Kristínu langömmu
minni en seinna stækkuðu þau húsið
og það varð þeirra framtíðarheimili
– afi minn og amma mín á Sólbergi í
Stykkishólmi. Tuttugu og fimm ára
gömul var amma búin að eignast
fjögur börn, einn dreng og þrjár
stúlkur, Jón Kristþór, Hansínu
Björk, Önnu Huld og Ósk Herdísi.
Við tóku strangir og erfiðir tímar
hjá ömmu sem einkenndust af fá-
tækt, missi þriggja barna, erfiðri
verkamannavinnu í fiski og ræst-
ingum ásamt óstjórnlegri tilfinn-
ingalegri vanlíðan sem gat brotist
út í mikilli reiði út í menn og mál-
efni. Erfitt er að setja sig í spor
annarrar manneskju, reynslu og
upplifun hennar og væntingar. Lesa
má þó í ævi ömmu minnar á þann
veg að hún hafi átt við fæðingar-
þunglyndi að stríða sem varð að al-
varlegu þunglyndi sem var van-
greint og ómeðhöndlað um langt
skeið. Skjólið sem afi veitti hjálpaði
til í erfiðum aðstæðum en náði ekki
alltaf að verja nánasta heimilisfólk
fyrir sársaukafullum ásökunum og
óviðbúnum orrahríðum sem gátu
dunið yfir.
Þrátt fyrir yfirvofandi stórveður
lyndisraskana tókst þeim afa að búa
þannig um hnútana að barnabörnin
öll heimsóttu þau reglulega og
höfðu mikla gleði og ánægju af sam-
skiptum við þau. Þetta átti einnig
við þegar barnabarnabörnin bætt-
ust í hópinn. Langafi og langamma
voru enn sem fyrr tilbúin að taka í
spil fram eftir kvöldi og kaupa sæl-
gæti án þess að um „nammidaga“
væri að ræða. Þau sýndu bæði af-
komendum barnanna sinna mikla
elsku.
Amma mín settist í helgan stein
upp úr sjötugu. Hún var þreytt
jafnt líkamlega sem andlega. Afi sá
um heimilisrekstur, matargerð og
þrif. Amma mín varð sérfræðingur í
hinu ýmsa sjónvarpsefni þá sérstak-
lega íþróttum. Þeir komu ekki að
tómum kofanum hjá henni sem
fylgdust með slíku – hvort heldur
var enskri knattspyrnu eða frjálsum
íþróttum. Vorið 2002, árið sem afi
dó, fluttu afi og amma frá Sólbergi,
æviheimilinu sínu til rúmlega sextíu
ára, á Dvalarheimilið í Stykkis-
hólmi. Undirrituð vill þakka inni-
lega fyrir þá góðu aðhlynningu sem
þau bæði fengu hjá starfsfólki Dval-
arheimilisins.
Elsku amma mín, hann afi vitjaði
mín í draumi aðfaranótt 3. mars sl.
Hann sveif með þig í fangi sér. Þú
varst svo falleg í hvítum kjól og
dökka síða hárið þitt sem þú varst
með sem ung kona sveipaði ásjónu
þína – þá vissi ég að það var ekki
langt eftir. Megi góðu minningarnar
um þig og afa dvelja með fjölskyld-
unni um ókomin ár. Megi líknandi
guð vera með þér.
Eydís Kristín
Sveinbjarnardóttir.
GUÐMUNDA F.
JÓNASDÓTTIR
ÞORKELL JÓHANN
SIGURÐSSON
✝ Þorkell JóhannSigurðsson
fæddist í Ólafsvík 18.
september 1908.
Hann lést á hjúkrun-
arheimilinu Skóg-
arbæ 8. febrúar síð-
astliðinn og var útför
hans gerð frá Lang-
holtskirkju 21. febr-
úar.
minna frá Bandaríkj-
unum til að halda upp
á aldamótaskiptin, og
þú bauðst okkur að
koma heim til þín um
kvöldið. Þú tókst á
móti okkur opnum
örmum og hafðir svo
gaman af að hafa allt
þetta fólk í kringum
þig, enda varst þú svo
félagslyndur.
Þú hefur alltaf haft
mikla ævintýraþrá,
sem varð til þess að þú
ferðaðist víða um
heiminn, meira að
segja á þínum seinni árum. Mér
verður hugsað til þess, þegar þú
varst með mér, Karinu systur og
foreldrum okkar í Kína rétt fyrir
níræðisafmælið þitt. Þú gekkst með
okkur um allt, stundum fleiri kíló-
metra á dag. Þegar við svo gengum
upp á Kínamúrinn höfðum við mælt
með því að þú hvíldir þig á meðan,
en þegar við vorum á leiðinni niður
sáum við að þú varst kominn hálfa
leiðina upp. Þanning var krafturinn
í þér. Aldurinn hægði hvorki hug
þinn né orku. Þú fórst jafnvel að
læra ensku eftir að þú varst kominn
Elsku afi minn, nú
ert þú farinn frá okk-
ur, en minningarnar
um þig og hinar dýrð-
legu stundir, sem við
áttum saman, mun ég vernda. Þú
varst alltaf svo bjartsýnn og já-
kvæður og fullur af lífsgleði, og þú
vildir allt fyrir okkur gera. Oft hef-
ur þú tekið á móti mér og vinum
mínum, þegar við komum í heim-
sókn til Íslands, og alltaf fannst þú
pláss fyrir okkur heima hjá þér.
Vinir mínir voru farnir að kalla
heimilið þitt í Hátúni 8 „Hótel Afa“
og sögðu að það væri besta hótelið í
bænum. Ég man sérstaklega eftir
gamlárskvöldinu 1999, sem varð
okkur ógleymanlegt. Ég var hér á
landinu með stórum hópi vina
yfir nírætt og hafði ég gaman af að
geta rætt meira við þig. Ég vona
bara, að ég muni hafa eins mikla
orku og áhuga á að læra og njóta
lífsins eftir að ég verð kominn á
þann aldur. Þú hefur hvatt okkur til
að lifa okkar lífi til hins fyllsta og
sýnt okkur að það er enginn há-
marksaldur fyrir að geta lært,
skemmt sér og skoðað sig um í
heiminum. Ég er þér þakklátur fyr-
ir það, elsku afi minn, og mun ég
ávallt sakna þín.
Erling Þór Donnelly.
Elsku afi minn.
Þegar ég hugsa til þín og þeirra
stunda sem við áttum saman get ég
ekki annað en brosað. Einhverjar
eftirminnilegustu stundir mínar
sem barn með þér voru þegar við
horfðum saman á Sound of Music.
Amma hafði vanalega bakað pönnu-
kökur eða smákökur og við nutum
þess að horfa á myndina öll saman.
Þú kunnir öll orðin utan að á ensku,
en fannst alltaf skemmtilegast þar
sem Maria sagði: „Þegar Guð lokar
dyrunum skilur hann glugga eftir
opinn einhvers staðar annars stað-
ar.“ Við horfðum á kvikmyndina oft
og mörgum sinnum, þegar ég var
lítil og er hún enn uppáhaldsmynd-
in mín. Mikið höfðum við síðar gam-
an af því þegar þú komst með okkur
mömmu til Austurríkis til að skoða
alla Sound of Music-staðina.
Við áttum mörg sameiginleg
áhugamál, eins og til dæmis ferða-
mennsku og stjórnmálin. Þú ferðað-
ist um allan heiminn, og ég naut
þeirra tíma, sem ég ferðaðist með
þér, til Austurríkis, Kína Danmerk-
ur eða þegar þú heimsóttir okkur í
Bandaríkjunum. Hvert sem þú
ferðaðist heillaðist fólk af hlátri
þínum, orku og lífsgleði, jafnvel
þegar tungumálið kom í veg fyrir
samræður. Ég man líka hversu
snortin ég var yfir því að þú ferðað-
ist alltaf með myndina af ömmu
með þér og stilltir henni á nátt-
borðið þitt hvar sem þú varst. Mér
fannst svo óskaplega gaman að
ræða alþjóðastjórnmálin við þig
enda fylgdist þú vel með hvað var
að gerast úti í heimi. Ég man sér-
staklega eftir kosninganóttinni í
Bandaríkjunum árið 2000, þegar þú
hringdir í mig í Washington klukk-
an 4 að morgni á íslenskum tíma til
að ræða um hvað var að gerast.
Það var líka yndislegt þegar ég
fékk tækifæri til þess að búa hjá
þér fyrir nokkrum árum á meðan
ég var að vinna á Íslandi. Um helg-
ar áttir þú það til að baka vöfflur
með rjóma eða við fórum í ökuferð
út fyrir bæinn, þegar veðrið var
gott. Þú eldaðir oft kjötsúpu og
hafðir tilbúna handa mér þegar ég
var að vinna lengi á kvöldin og við
sátum þá og ræddum um fréttir
dagsins.
Mér fannst líka svo gaman að
hlusta á sögur frá æskuárum þín-
um. Við hlógum mikið að sögunum,
til dæmis, þegar þú varst lítill og
amma þín faðmaði þig svo fast að
þú féllst í yfirlið. Þú sagðir mér frá
því þegar þú fórst á böll í Grund-
arfirði með Guðríði, systur þinni,
þegar þú varst á sjónum, og svo
með bros á vör, hvernig þið amma
fóruð að vera saman.
Þín lífsgleði var ótrúleg og þú
varst alltaf til í að læra og reyna
eitthvað nýtt, jafnvel eftir að þú
varst kominn yfir nírætt. Ég man
eftir því að þú varst að læra á Netið
níutíu og eins árs gamall til að geta
haft samband við fjölskylduna úti í
heim. Þú varst svo jákvæður og
vildir alltaf hjálpa þeim, sem þurftu
á hjálp að halda, ekki bara fjöl-
skyldunni, heldur líka vinafólki
þínu og jafnvel vandalausum, eins
og foreldralausu systrunum á Ind-
landi sem þú studdir í mörg ár.
Afi, ég hef haft svo gaman af að
vera með þér. Hlátur þinn, góð-
mennska og lífsháttur hafa haft
mikil áhrif á mig og er ég mjög
þakklát fyrir að hafa átt þig sem afa
og fyrir þær stundir sem við áttum
saman. Ég mun sakna þín gífur-
lega, afi, en ég mun ætíð bera hlýj-
ar minningar í barmi mínum og
reyna að lifa lífi mínu á sama hátt
og þú gerðir: með góðmennsku,
hlátri, lífsgleði og þakklæti fyrir líf-
ið og fjölskylduna.
Karina Kolbrún Donnelly.