Morgunblaðið - 18.03.2005, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 18. MARS 2005 33
ÞAÐ ER ástæða til að fagna
þeirri öflugu og málefnalegu um-
ræðu sem staðið hefur um málefni
miðborgarinnar síðustu daga og vik-
ur. Í hönd fer mesta
uppbyggingarskeið í
miðborginni frá upp-
hafi vega. Þar leggst á
eitt bygging Tónlistar-
og ráðstefnuhúss við
höfnina og á nærliggj-
andi reitum, íbúða-
byggð við Mýrargötu
og í Skuggahverfinu,
væntanleg uppbygg-
ing í Vatnsmýri og síð-
ast en ekki síst upp-
bygging við
Laugaveg.
Í Laugavegs-
umræðunni hefur
fremur verið litið til
þeirra um 20 húsa
sem má fjarlægja en
þeirra ríflega 40 sem
eru vernduð. Það er
eðlilegt. Því hefur hins
vegar verið haldið
fram að samþykkt
skipulag við Laugaveg
feli í sér kúvendingu
miðað við þá stefnu-
mótun sem átti sér
stað með þemaheftinu
Húsvernd í Reykjavík
árið 1996. Það er
rangt.
Bent hefur verið á,
meðal annars á fjöl-
sóttum fundi sem ég
boðaði til í Ráðhúsinu
á dögunum, að af þeim
22 húsum sem ekki er
gert ráð fyrir að vernda sérstaklega
með skipulaginu séu einungis þrjú
hús sem gert var ráð fyrir verndun
á árið 1996. Mismunurinn á þessum
tveimur áætlunum felst í húsunum
við Laugaveg 11, 21 og 38, en nú er
t.a.m. ekki gert ráð fyrir að vernda
hið síðasttalda eftir að húsið við
hliðina brann og götumyndin
breyttist. Þegar fjallað er um skipu-
lag Laugavegarins allt
frá Snorrabraut að
Bankastræti og tekin
er afstaða til hverrar
og einnar byggingar út
frá afskaplega fjöl-
breyttum sjónarmiðum,
þ.á m. húsverndar, má
þykja afar gott að ná
svo góðu samkomulagi
að ágreiningurinn
standi einungis um
þrjú hús.
Svo sem kunnugt er
mun Skipulagsráð
Reykjavíkurborgar
með aðstoð sérstaks
rýnihóps fara ítarlega
yfir nýbygging-
arhugmyndir áður en
leyft verður að fjar-
lægja hús við götuna.
Sjálfsagt er að ráðið
skoði þá sérstaklega
umdeildu húsin þrjú.
Á fjölmennum fundi
um uppbyggingu og
verndun húsa við
Laugaveg nú á dög-
unum skein í gegn í
málflutningi allra, að
það er væntumþykja
um þessa helstu versl-
unargötu Reykjavíkur
og landsins alls sem
réði afstöðu manna,
hvort sem þeir vildu
ganga lengra eða
skemur í nýbyggingu.
Það þótti mér vænt um.
Það munar
þremur húsum
Eftir Steinunni Valdísi
Óskarsdóttur
Steinunn Valdís
Óskarsdóttir
’Svo sem kunn-ugt er mun
Skipulagsráð
Reykjavíkur-
borgar með að-
stoð sérstaks
rýnihóps fara ít-
arlega yfir ný-
byggingarhug-
myndir áður en
leyft verður að
fjarlægja hús
við götuna.‘
Höfundur er borgarstjóri.
1. þrep (febrúar–maí 2005)
Sérfræðinganefndin vinnur eftirfar-
andi greinargerðir:
Sögulegt yfirlit yfir stjórn-
arskrárþróun á Íslandi frá 1874 til
okkar daga.
Skýringar við núgildandi stjórn-
arskrá og einstakar greinar hennar
(þ.e. stutta lýsingu á inntaki og þýð-
ingu hverrar greinar um sig, sagt frá
dómaframkvæmd og hvort almenn
samstaða sé um túlkun eða ef deilur,
þá hverjar.)
Yfirlit yfir stjórnarskrárþróun í
Evrópu frá stríðslokum til okkar
daga, m.a. verða tekin dæmi af
stjórnarskrá Finnlands sem var ný-
lega endurskoðuð.
Stutta lýsingu á mismunandi stjórn-
skipunarfyrirkomulagi hjá vestrænum
lýðræðisríkjum.
2. þrep (júní–des. 2005)
Stjórnarskrárnefndin útbýr í samráði
við sérfræðinganefndin vinnuskjal þar
sem gefið verður yfirlit yfir þau at-
riði í núverandi stjórnarskrá sem
þarfnast endurskoðunar að mati
nefndarinnar. Vinnuskjalið verður
birt á heimasíðu nefndarinnar og
frestur gefinn til að senda inn skrif-
legar athugasemdir. Gerð verður
samantekt um viðbrögð og hug-
myndir sem vinnuskjal nefndarinnar
vekur.
3. þrep (jan.–ágúst 2006)
Stjórnarskrárnefndin felur sérfræð-
inganefndinni að útfæra hugmyndir
sínar í frumvarpsformi og skilar að
því búnu sínum fyrstu drögum.
Stjórnarskrárnefndin lætur í ljósi álit
á frumvarpsdrögunum og biður sér-
fræðinganefndina að útbúa frumvarp
ásamt greinargerð. Frumvarpið
ásamt greinargerð, með hugsanlegum
lagfæringum stjórnarskrárnefndar,
afhent forsætisráðherra.
Vinnuáætlun
stjórnar-
skrárnefndar
senda
m efni
öðru
arinn-
litískt
g eins
ðlis að
sam-
sagði
kipuð
allra
sem
na og
póli-
álita-
tjórn-
ingað
til hefði verið kosið um breytingar
á stjórnarskrá í almennum þing-
kosningum en þá snerust kosning-
arnar um fleira en eingöngu
stjórnarskrárbreytingarnar. Aðr-
ir möguleikar hefðu verið ræddir
innan nefndarinnar, m.a. sá mögu-
leiki að efna til sérstakra kosninga
um stjórnarskrána.
Ekki breytt frá 1944
Jón var spurður að því hversu
mikið mark yrði tekið á erindum
og ábendingum almennings. „Það
fer eftir því hvað er líklegt að það
náist um það samkomulag. Erind-
in eru eins misjöfn og fólkið er
margt en vel undirbyggt erindi er
mjög vel þegið.“
Kaflarnir þrír sem rætt er um í
skipunarbréfi nefndarinnar fjalla
um stjórnskipunina, forsetann, en
sá kafli er viðamestur, og loks um
dómsvald og dómara. Aðspurð á
blaðamannafundinum hvort eitt-
hvað í 1., 2. og 5. kafla væri orðið
úrelt og yrði að breyta með tillit til
breyttra aðstæðna, sagði Björg
Thorarensen lagaprófessor að 2.
kaflinn, sem fjallar um forsetann
og framkvæmdavaldið, hefði sætt
minnstum breytingum og hefði
raunar ekkert breyst frá 1944.
Kaflinn endurspeglaði því ekki
hvernig hlutirnir gengju fyrir sig í
raun og veru, þegar kaflinn væri
lesinn endurspeglaði hann ekki
hvernig skipulagið væri á þessum
hlutum í dag. Aðrir kaflar, svo sem
þingið og mannréttindi, hefðu á
hinn bóginn hlotið ítarlega endur-
skoðun. Sérfræðinganefndin
myndi í byrjun einblína á fyrr-
nefndu kaflana þrjá.
Allar upplýsingar
á einum stað
Á upplýsingabásnum í Þjóðar-
bókhlöðunni er m.a. að finna
geisladisk með stjórnarskrám
allra ríkjanna í Evrópuráðinu,
ýmsar bækur um stjórnarskrár og
þar verður safnað saman á einn
stað blaða- og tímaritagreinum
um endurskoðun stjórnarskrár-
innar. Þeir sem ekki búa á höf-
uðborgarsvæðinu geta nálgast
þessi gögn með millisafnaláni.
naður er upplýsingabás í Þjóðarbókhlöðu
yggð erindi
gi vel þegin
Morgunblaðið/Þorkell
ðar Jón Kristjánsson í gegnum eina þeirra.
herrans standa Björg Thorarensen
yrgð og
er í orði
r nefndi
g að þar
kilatriði í
erði hinn
pplýstan.
legar að-
etu væri
ð hinar
ví tengd
veitarfé-
fram um
r með sér
„Það er
ynd sem
p í skipan
æn sam-
r skipta
í þeim
þjónustu
hinna
sagði
hafa
nings
itarstjóri
hafa orð-
á liðnum
ullu gildi
Sérhvert
ð upp á
tækni á
úr mynd-
að segj-
að lands-
skamms
kilnings,
né Sím-
rar þjón-
g kvaðst
ítrekað hafa vakið athygli á því hve
lítið væri lagt upp úr mikilvægi þró-
unar fjarskipta sem lið í að styrkja
búsetuskilyrði á landsbyggðinni.
Með aðgengi að eðlilegum sam-
göngum, á lofti, láði og legi, munu
þau svæði sem til þess hafa eigin
styrk halda áfram að vera til og
þróast, sagði Björn. Fjarskipti væru
nú orðin einn af veigamestu þáttun-
um í því samgönguneti sem við not-
uðum, „og það er ekki lengur hægt
að sætta sig við að þessum lið verði
ekki sinnt eins og ber að gera“.
Björn sagði Símann hafa boðið
landsbyggðinni upp á þjónustu í
fjarskiptum, en þróunin alfarið verið
háð því hvort samkeppnisaðstæður
hafi skapast á viðkomandi svæði.
Hann gæti því ekki séð að það skipti
miklu fyrir landsbyggðina hvort
grunnnetið yrði selt með Símanum
eða ekki. Í raun væri hann þeirrar
skoðunar að ekki væri vænlegt að
skilja grunnnetið frá Símanum og
halda því eftir í eigu ríkisins eða
sameiginlegri eigu fjarskiptafyrir-
tækja. „Slíkt mun að mínu mati fela í
sér breytingar sem í eðli sínu muni
framkalla kostnaðarauka fyrir neyt-
andann,“ sagði hann og benti á að
mikilvægt væri að búa svo um hnúta
að aðgangur annarra fjarskiptafyr-
irtækja að grunnnetinu yrði tryggð-
ur með lögum, án ótæpilegrar gjald-
töku. „Þannig verður tryggt að það
samkeppnisumhverfi viðhaldist sem
er það eina sem getur tryggt lands-
byggðinni eðlileg gæði, eðlilegt verð
og þróun til lengri tíma litið.“
Framtíðin liggur
í þráðlausri tækni
Stefán Jóhannesson, fram-
kvæmdastjóri Þekkingar, sagði
óskynsamlegt að selja grunnnetið
með Símanum, en hann mæti stöð-
una þannig að slíkt yrði samt gert.
Hinar dreifðari byggðir myndu sitja
eftir og hvorki verða samkeppnis-
hæfar um fólk né fyrirtæki,
framþróun varðandi fjarskipti
myndi stöðvast, enda ekki fjárhags-
lega eftirsóknarvert að breiða úr sér
um land allt. Hann velti fyrir sér
hvort sama þróun yrði uppi á ten-
ingnum varðandi dreifingu sjón-
varpsefnis, en sem dæmi hefðu Ak-
ureyringar ekki aðgang að
breiðbandi Símans, heldur ekki að
Digital Íslandi. „Það er alveg ljóst
að það vantar allan drifkraft í að fara
með þjónustu af þessu tagi út á
land.“ Þetta hefði í för með sér að at-
vinnulífið stæði höllum fæti, aðstaða
til fjarnáms yrði lakari og minna
framboð yrði á afþreyingu.
Á móti nefndi Stefán að tækniþró-
un væri ör á þessu sviði, þráðlaus
tækni væri nú á þröskuldi þess að
breyta landslaginu á fjarskipta-
markaðnum, vægi kopars og ljós-
leiðari myndi fara minnkandi.
„Framtíðin liggur í loftinu,“ sagði
Stefán. Með svonefndri WiMAX
tækni yrði kleift að dreifa síma, neti
og sjónvarpi á sama þráðlausa kerf-
inu í framtíðinni.
um áhrif einkavæðingar Símans á landsbyggðina
a
n
Morgunblaðið/Kristján
Fjallað var um grunnnetið og landsbyggðina á ráðstefnu í Háskólanum á Akureyri.
SIGLINGALEIÐIN fyrir Horn á
Ströndum var enn lokuð í gær
vegna hafíss, að sögn Þórs Jakobs-
sonar, veðurfræðings á Veðurstofu
Íslands. Hann sagði að skip biðu
færis á að komast þar um en önnur
hefðu snúið við.
Vegna veðurs var ekkert ískönn-
unarflug á vegum Landhelgisgæsl-
unnar um svæðið í gær.
Þór segir að framundan séu þó
hagstæðar vindáttir, austan- og suð-
austanátt, og því megi reikna með
að siglingaleiðin fyrir norðan land
opnist fljótlega að nýju, jafnvel um
helgina, en þó þannig að hafa verði
varann á þegar siglt sé þar um.
Það versta afstaðið
„Við teljum að það versta sé af-
staðið að því leyti að það muni ekki,
allavega í þessar hrinu, leggjast ís
upp að landi langdvölum. Þetta er
þá aðallega á siglingaleiðinni og
miðunum næst landi sem hafísinn
verður,“ segir Þór, en vonar, sem
fyrr segir, að rofi til næstu daga.
Að sögn Þórs er hafís hér við land
meiri nú en verið hefur síðastliðinn
aldarfjórðung, eða allt frá árinu
1979, en þá lagðist hafís upp að
landi, lokaði siglingaleiðum og kal
myndaðist í túnum.
Þór segir að mikill hafís hér við
land sé tilkominn vegna kyrrstöðu-
hæðar, og þ.a.l. vestlægrar vindátt-
ar fyrir norðan land sem varað hef-
ur vikum saman og veldur því að ís
rekur í átt að landi. Skipstjórar að
veiðum við suðausturströnd lands-
ins hafa merkt að undanförnu að
ískaldur sjávarstraumur gengur nú
hratt vestur með suðurströndinni,
en hann er um fjórum gráðum kald-
ari en sjór á þessum slóðum í með-
alári. Þór segir þetta allrar athygli
vert en fyrst og fremst séu það þó
vindkraftar sem orsaki hafís við
landið. Hins vegar sé hætt við að ís-
inn haldist lengur við ef sjórinn er
mjög kaldur.
Ís rekur burt frá Grímsey
Óttar Þór Jóhannsson, oddviti
sveitarstjórnar í Grímsey, sagði út-
litið mjög gott í gær og að hafís
væri að reka burt frá eynni. „Við
sjáum sáralítinn ís og vindátt er
orðin breytt. Það var austanátt í
morgun, býsna stífur vindur og
þetta er bara einn og einn klaki eft-
ir,“ sagði hann.
Bátar væru þó áfram í höfn, enda
veður slæmt, en Grímseyingar von-
uðust til að bátar gætu hafi veiðar
að nýju um leið og vind tæki að
lægja. „Það er mikið bjartara yfir
mönnum hér nú,“ sagði hann.
Siglingaleiðin fyr-
ir Horn enn lokuð
Hagstæðar vindáttir
gætu opnað siglinga-
leiðir fyrir norðan land
á næstu dögum
Morgunblaðið/Halldór Sveinbjörns