Morgunblaðið - 09.05.2005, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 9. MAÍ 2005 19
MENNING
BÍÓSALURINN við Hagatorg var
laugaður purpurabláum ljósum og
eldheitum eftirvæntingum á laug-
ardag, og fimmtugsaldurshópurinn
greinilega fyrirferðarmestur meðal
hlustenda. M.ö.o. kynslóð „fram-
sækna“ rokksins frá því snemma á 8.
áratug þegar ofanskráðar hryn-
sveitir riðu húsum, áður en diskó og
pönk tóku við. Eflaust komu því flest-
ir til að virða eftirlætislög unglings-
áranna uppáklædd úr hrjúfu vaðmáli
í sinfónískt silki. Aðrir kannski að-
eins til að fá staðfest eina ferðina enn
að þungarokk og sinfóník eiga ekki
saman frekar en olía og vatn.
Allt um það var þegar búið að
spana væntingar upp í hástert með
forkynningum eins og „Á þessum
óvenjulegum tónleikum verða sann-
arlega brotnir niður múrar milli tón-
listartegunda“ og „Með þá skoðun að
leiðarljósi að góð tónlist sé einfald-
lega góð tónlist hefur Friedmann
Riehle sett saman efnisskrá þar sem
Modest Mussorgskíj blandar geði við
félagana í Pink Floyd […]“.
Óneitanlega stórt upp í sig tekið.
Og varla nema von ef halda mætti af
orðunum að hér stæði loksins til að
samtvinna sinfónísk vinnubrögð og
hrynbundna alþýðutónlist svo vit
væri í. S.s. 1) flétta verkum gömlu
meistaranna saman við rafmagnaða
æskulýðsmúsík nútímans og 2) gera
miðilsvænar sinfónískar útgáfur úr
stefjum, hljómaferli og hrynjandi
rokklaganna – í stað hins allt of kunn-
uglega samsulls þegar trommusett,
rafbassi og uppmagnaður söngur
leggja undir sig ljónspart hljóð-
myndar með sinfóníulúðra á mið-
grunni, efri strengina tístandi aftast
og engan heyranlegan tréblástur.
Sú formúla hefur þegar verið
þrautreynd hér á landi, og oftast nær
með slökum árangri. Afskipt bak-
grunnshlutverk sinfóníusveitarinnar
hefur iðulega hljómað eins og út úr
kú, miðað við hvers þetta stórkost-
lega 80 manna hljóðfæri er megnugt.
Sömuleiðis hefur mörgum ef ekki
flestum rokkunnendum fundizt það
gera lítið annað en að „trufla“, þegar
í því heyrist á annað borð.
Á hitt hefur hins vegar aldrei reynt
– nefnilega að nýta til fullnustu lita-
dýrð hátt í 30 ólíkra hljóðfærateg-
unda á sama vandvirka hátt og klass-
ískt tónskáld myndi t.d. útfæra
þjóðlag í sinfónískt hljómsveitarverk.
Án 120 desíbela uppmögnunar – svo
ná megi eðlilegu náttúrujafnvægi
milli hljóðfæradeilda.
Að vísu má til sanns vegar færa,
eins og hérlend dæmi hafa sannað þá
sjaldan trommuþreskivélinni er gefið
frí, að til slíks brúks þarf „frumlagið“
að hafa næga melódíska burðargetu.
Það er meira en sagt verður um
flesta blúsrokks- og þungarokks-
smelli 8. áratugar – ólíkt mörgum
lögum Bítlanna, og jafnvel Shadows.
Frá þeim sjónarhóli voru rokk-
viðfangsefni dagsins einfaldlega ekki
nægilega góð tónlist. Enda stóðu út-
setningarnar að mínu viti hvorki und-
ir væntingum né komu á óvart. Þetta
var maður búinn að heyra oft áður.
Þó að vel væri leikið, sungið og
stjórnað varð fjarska fátt til að rétt-
læta ærandi hávaðann og vélræn
snerilhögg trommusettsins. Burtséð
frá stundum vel skrifuðum brass-
kórum (meginuppistöðunni í framlagi
SÍ) og lipru fiðluvíravirki í „Highway
Star“ féll ónafngreindur útsetjarinn í
nákvæmlega sömu gryfju og hér-
lendir fyrirrennarar hans þegar
þungarokkið er annars vegar. Olía og
vatn fer ekki saman. Jafnvel þótt
flestir áheyrendur virtust á öðru máli
eftir undirtektum að dæma.
Hvað lið 1) varðar heyrðust engar
aðkomufléttur við klassíkina af neinu
tagi, heldur var aðeins um að ræða
sjálfstæð innskot í dagskrá. Þau voru
prýðilega leikin, ekki sízt Egmont-
forleikur Beethovens, en hvað þau
ættu skylt við rokkatriðin var mér
hulið. Nema brjóta megi múra með
því einu að stilla ólíku upp hlið við
hlið?
Olía og vatn –
enn og aftur
TÓNLIST
Háskólabíó
„Philharmonic Rock Night“: Verk eftir
Deep Purple, Queen, Pink Floyd, Led
Zeppelin, Mússorgskíj, Beethoven og
Mahler. Söngvarar: Zuzka Miková, Niko-
leta Spalasová og Gabina Urbánková.
Trommur: Frantisek Hönig. Sinfón-
íuhljómsveit Íslands u. stj. Friedemanns
Riehle.
Laugardaginn 7. maí kl. 17.
Sinfóníutónleikar
Ríkarður Ö. Pálsson
SÝNINGIN „25 – Deutsche
Bank-safnið í 25 ár“ stend-
ur yfir þessa dagana í
Guggenheim-galleríinu í
Berlín. Getur þar að líta
brot af samtímalist sem
bankinn hefur eignast á
undanförnum aldarfjórð-
ungi. Það ku vera stærsta
safn sinnar tegundar í
eigu fyrirtækis í heim-
inum.
Sýningunni lýkur 19.
júní næstkomandi.Reuters
Listelskur
banki í
Þýskalandi