Morgunblaðið - 28.07.2005, Page 8

8 FIMMTUDAGUR 28. JÚLÍ 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Sjálfsagt hafa flestirborgarbúar tekiðeftir miklum fjölda
máva á höfuðborgarsvæð-
inu að undanförnu. Menn
eru ekki á einu máli um
ágæti þessara hvítu sjó-
fugla, t.a.m. hefur kvörtun-
um til Meindýravarna
Reykjavíkur fjölgað mikið
og beinast þá helst að
mávamergðinni á Tjörn-
inni. Þá tekur fólk meira
eftir þeim í kringum versl-
unarkjarna þar sem æti er
að finna eða við sorphauga.
Ævar Petersen, fuglafræðingur
hjá Náttúrufræðistofnun Íslands,
segir þessa sókn máva í borgina
vera tiltölulega nýtilkomna og hafa
ekki þekkst fyrir 10–20 árum.
Það kann að vera að fuglarnir
séu nú meira áberandi en oft áður
en það er ekki þar með sagt að
þeim hafi fjölgað mikið milli ára. Á
vorin, áður en varp hefst, safnast
þeir oft saman í borginni og svo
aftur um þetta leyti sumars þegar
varpi lýkur og ungviðið er orðið
fleygt.
Sílamávar hafa verið hvað al-
gengastir í borginni enda helstu
varpstöðvar þeirra á suðvestur-
horni landsins. Langstærsta varp
sílamáva hér landi er á Miðnes-
heiði en þar hefur þeim fjölgað
gríðarlega á undanförnum árum.
Árið 1974 voru þar eitt til tvö þús-
und mávar, en nú eru þeir um
37.000 yfir sumartímann.
Guðmundur Björnsson, for-
stöðumaður meindýravarna
Reykjavíkur, segir hins vegar að
lítið sé af mávi á varpstöðvunum
umhverfis borgina. „Helstu varp-
stöðvarnar eru í eyjunum í kring-
um borgina nema í Viðey, þar hafa
mávar varla sést í nokkur ár. Einn-
ig hefur verið töluvert varp í fjör-
unni við Mosfellsbæ. Í ár eru allar
þessar varpstöðvar í lágmarki. Í
eyjunum er lítið um máva og nærri
algjör dauði yfir varpstöðvunum í
Mosfellsbæ.“
Það er því erfitt að segja til um
hvort mávamergðin í höfuðborg-
inni stafar af fjölgun máva eða
hvort þeir einfaldlega sækja meir í
borgina en áður. Guðmundur segir
t.d. að svo virðist sem fæðuskortur
í sjónum geri það að verkum að
mávurinn sæki í auknum mæli til
borgarinnar.
Ævar Petersen segir þó erfitt að
fullyrða að fæðuskortur sé ástæð-
an fyrir veru fuglanna í borginni.
„Þetta er árleg umræða sem kem-
ur upp á þessum tíma þegar máv-
urinn yfirgefur varpstöðvar sínar
og verður áberandi í borginni. Það
er hins vegar erfitt að meta ástand
hans, eða hvort honum hafi fjölgað,
út frá því sem manni sýnist ár frá
ári. Sílamávur lifir t.d. ekki svo
mikið á sandsíli, hann tekur það
þegar það gefst, en hann hefur
margar fæðulindir sem hann getur
sótt í. Hann er mikið í fjörunni og
við fiskibátana og fer upp í móa og
tínir maðka ef því er að skipta.“
Sumir stækka, aðrir minnka
Ævar Petersen segir ástand
hinna ýmsu mávategunda vera
mjög mismunandi. „Það er mikil-
vægt að átta sig á því að mávur er
ekki mávur. Það eru margar máva-
tegundir umhverfis landið sem
hafa ólík lífsskilyrði og hegða sér
mjög mismundandi. Sílamávurinn
hefur t.d. verið á mikilli uppleið en
svartbakurinn hefur verið á niður-
leið á undanförnum árum. Oft
rugla menn þessum tegundum
saman en þær eru hegða sér á
mjög ólíkan hátt. Við höfum svo
fylgst með mávi í Eyjafirði. Þar
eru helstu varpstöðvar storm-
mávsins og sá stofn hefur vaxið um
7–8% milli ára. Margir hafa horn í
síðu hettumávsins og oft heyrir
maður kvartað yfir því hve hratt sá
stofn vex. Hann hefur hins vegar
minnkað um 4% milli ára þó menn
agnúist ekkert minna út í hann.“
Mávar sem vargar
Í umræðunni um áhrif máva
sem varga á aðra fuglategundir
eru menn ekki allir á sama máli.
Æðarbændur telja margir að máv-
urinn geti haft mikil áhrif á stofn
æðarinnar og hafa keppst við að
halda honum í skefjum. Ævar seg-
ir máva vissulega leggjast á aðrar
fuglategundir en lítið sé vitað
hvort það hafi teljandi áhrif á þá
stofna. „Hettu- og sílamávurinn
éta bæði egg og unga mófugla og
hafa því kannski í sameiningu
skaðað orðstír allra mávategund-
anna. Svartbakurinn, sem er
kannski alræmdasti vargurinn
meðal máva, leggur hins vegar
sárasjaldan mófugla sér til munns
og ekki heldur silfurmávur og hvít-
mávur.
Allir þessir mávar taka hins veg-
ar æðar- og andarunga þegar þeir
ná til þeirra, en hvort þetta át hef-
ur áhrif á viðkomandi stofna er
annað mál og ýmislegt sem bendir
til þess að svo sé ekki. Til dæmis
finnst mörgum undarlegt að bæði
endur og margir vaðfuglar leitast
við að verpa innan um hettumáva
og færa sig meira að segja oft til í
þeim tilgangi. Skýringin á þessu er
líklega sú að hettumávurinn er tal-
vert stærri fugl en þessir og er
áræðinn gegn enn stærri fuglum,
eins og sílamávum, hröfnum og
kjóum, sem eru að leita að eggjum
þessara fugla.“
Fréttaskýring | Mávar sjást víða
á höfuðborgarsvæðinu
Mávarnir í
Reykjavík
Sílamáv fjölgar á Reykjanesi en lítið af
máv er í vörpum höfuðborgarinnar
Sílamávar á Tjörninni.
Mávamergð í höfuðborg-
inni og sitt sýnist hverjum
 „Það virðist oft vera þannig að
þegar dýrin koma nálægt
mannabústöðum þá eru þau út-
hrópuð sem meindýr,“ segir
Sveinn Kári Valdimarsson, for-
stöðumaður Náttúrustofu
Reykjaness. „Svo er það afstætt
hvaða dýr eru talin til óþurftar
og hvaða dýr eru lofuð. Þannig
skjóta menn æðarfugl annars
staðar á Norðurlöndunum, en
hér eru þingmenn settir í grjótið
ef þeir skjóta æði.“
Kristján Torfi Einarsson
kte@mbl.is
ÞAÐ er ekki oft sem fólk sér tvö
folöld fara undir sömu hryssuna og
fá að sjúga hana. Þetta er þó stað-
reynd á bænum Nesi í Fljótum í
sumar. Þar tók hryssan Kolbrá að
sér móðurlaust folald í fóstur og
hefur algerlega gengið því í móð-
urstað og hugsað um það jafnt og
sitt eigið folald.
Gunnlaugur Pálsson bóndi er eig-
andi Kolbrár. Hann sagði að
snemma í sumar þegar hryssurnar
á bænum voru að kasta hefði ein
hryssan drepist mjög skyndilega
nokkrum klukkustundum eftir að
hún fæddi fallegt merfolald. Sama
dag kastaði svo Kolbrá og sagðist
Gunnlaugur hafa afráðið að gera
tilraun með hvort hún vildi taka
móðurleysingjann að sér. Kolbrá
var tekin inn í hús nýköstuð og það
móðurlausa sett hjá henni og hjálp-
að að sjúga í byrjun. Eftir þetta
gekk allt vel og hryssan virtist
strax tilbúin að taka að sér fóst-
urbarn með sínu eigin afkvæmi.
Gunnlaugur segir þetta í raun
hafa gengið ótrúlega vel og folöldin
dafnað ágætlega. Hann segist hafa
heyrt að gripið hafi verið til svona
ráðstafana áður þegar menn hafi
staðið uppi með móðurlaust folald
en á ýmsu gengið að fá hryssur til
að samþykkja fósturbarnið.
Þess má geta að Kolbrá, sem er
fulltamin, var þarna að eignast sitt
fjórða afkvæmi. Hún er róleg og
sérlega geðgóð að sögn eigandans.
Folöldin hennar eru bæði hryssur
og eru hálfsystur, faðir þeirra er
stóðhesturinn Kórall frá Enni í Við-
víkursveit.
Morgunblaðið/Örn Þórisson
Gunnlaugur bóndi Pálsson á Nesi í Fljótum gefur Kolbrá brauð. Folöldin hennar virðast ekki hafa áhuga fyrir
slíku góðgæti, en veturgamall foli sem er með þeim í hólfi fylgist greinilega með af áhuga.
Hryssa nærir tvö folöld
LÖGREGLAN í Kópavogi hefur
þurft að fara að tívolíinu sem nú er
við Smáralind á hverju kvöldi und-
anfarna daga vegna óláta. Svo
virðist sem kastast hafi í kekki á
milli starfsmanna tívolísins og ís-
lenskra ungmenna sem venja kom-
ur sínar þangað. Samkvæmt upp-
lýsingum lögreglunnar hafa
íslensku ungmennin sýnt af sér
undarlega hegðan en þau hafa
grýtt hjólhýsi sem er íverustaður
starfsmanna tívolísins og unnið
önnur skemmdarverk á munum tí-
volísins.
Björgvin Björgvinsson, yfirmað-
ur hjá rannsóknardeild lögregl-
unnar í Kópavogi, segir að tvær
kærur hafi verið lagðar fram í vik-
unni sem tengjast ólátunum í tív-
olíinu. Starfsfólk tívolísins lagði
fram kæru vegna grjótkastsins og
starfsmaður DV lagði fram kæru
vegna þess að starfsmaður tívol-
ísins sparkaði í bifreið hans.
„Þetta er ekki stórvægilegt en
það er hópamyndun eins og geng-
ur og gerist. Stúlkurnar íslensku
sýna starfsmönnum tívolísins
áhuga og það virðist angra ís-
lensku piltana,“ segir Björgvin en
hann telur ástandið þó ekki eins al-
varlegt og af hefur verið látið.
Ólæti í tív-
olíinu við
Smáralind
Morgunblaðið/Eggert
„ÉG rak ferðaskrifstofu í yfir 20 ár
og sumarið byrjaði aldrei fyrr en
við höfðum heimsótt Hólminn og
gist nokkrar nætur í maí,“ segir
Böðvar Valgeirsson, en hann ásamt
fjölskyldu sinni hefur byggt sex
nýjar orlofsíbúðir í Stykkishólmi.
Árið 2001 keyptu þau hjón íbúð í
Stykkishólmi og hafa dvalið þar í
frítímum. Þau segjast tengjast
Hólminum alltaf traustari böndum
og nú vilji þau taka þátt í uppbygg-
ingu ferðamannaþjónustunnar hér í
bæ.
„Ég hef verið í ferðaþjónustu til
fjölda ára og tel mig skynja þarfir
ferðamanna. Stykkishólmur er ört
vaxandi ferðamannastaður,“ segir
Böðvar „Mikilvægasti kostur bæj-
arins er þó ef til vill að bærinn er
gamalgróinn, fallegur og þar hefur
tekist að varðveita hið nýja viðmót
og rósemd sem oft einkennir litla
bæi úti á landi, sem er svo eft-
irsóknarvert fyrir þreytta borgar-
búa,“ bætir Böðvar við.
Orlofsíbúðirnar eru í nýbyggðu
og vönduðu húsi. Þær eru 65 fer-
metrar á stærð og á tveimur hæð-
um.Þetta er fremur litlar íbúðir, en
með miklum þægindum eins og fólk
óskar eftir í dag. Á efri hæð er eld-
hús, stofa, svefnherbergi og vel af-
girtar svalir með glæsilegum nudd-
potti og útigrilli. Á neðri hæð eru
tvö svefnherbergi og snyrting.
Svefnaðstaða er fyrir sjö manns í
íbúðunum og er barnarúm í hverri
íbúð.
Allar íbúðirnar eru leigðar út í
sumar. Stéttarfélög hafa leigt fimm
þeirra og fyrirtæki eina. Í vetur
kemur í ljós áhuginn fyrir vetrar-
leigu, en sá markaður er til staðar,
það er bara að ná til hans segir
Böðvar Valgeirsson og horfir björt-
um augum á þennan nýja atvinnu-
rekstur sinn.
Morgunblaðið/Gunnlaugur Árnason
Jónína Ebenezersdóttir og Böðvar Valgeirsson fyrir framan nýju orlofs-
íbúðirnar sem þau hafa byggt í Stykkishólmi og leigja út.
Nýjar orlofsíbúðir